1870-я

«« дзесяцігоддзі »»

1850-я 1860-я 1870-я 1880-я 1890-я

гады

1870 1871 1872 1873 1874
1875 1876 1877 1878 1879

стагоддзі

18 ст. 19 ст. 20 ст.

Падзеі

Франка-пруская вайна (1870—1871) прывяла да пераўтварэння Паўночнагерманскага саюза ў Германскую Імперыю. Да яе былі далучаны Эльзас і Латарынгія, а таксама атрымана кантрыбуцыя ў пяць мільярдаў франкаў. Другая французская імперыя ператворана ў Трэцюю французскую рэспубліку.
Аб’яднанне Італіі завершана (1820—1871; Рысарджымента).
Другі этап прамысловай рэвалюцыі (1871—1914; англ.: Second Industrial Revolution). "Доўгая дэпрэсія" ў Заходняй Еўропе і Паўночнай Амерыцы (1871—1914; англ.: Long Depression). Пачатак "Залатога стагоддзя" ў ЗША (1876–1914). Першая нацыянальная забастоўка (1877; англ.: Great Railroad Strike).
Голад у Персіі (1871—1872), колькасць ахвяр ацэньваецца ў 2 млн.
Створаны «Саюз трох імператараў» (1873) паміж Расіяй, Германіяй і Аўстра-Венгрыяй. У Германіі барацьба супраць каталіцкай Партыі Цэнтра (1871—1878).
Скончылася серыя грамадзянскіх войн у Іспаніі (1833—1874; Карлісты), пачаўся перыяд канстытуцыйнай манархіі.
Голад у Індыі ўступае ў пікаваю фазу (1875—1900), колькасць ахвяр ацэньваецца ў 26 млн. Голад у Кітаі (1876–1879) панёс каля 13 млн жыццяў. Расфармавана Брытанская Ост-Індская кампанія (1600—1874; кіраванне Індыяй ажыццяўляе англійскі ўрад 1858—1947). Вялікабрытанія набыла вялікі пакет акцый Суэцкага канала ў Егіпта (1875, «угода стагоддзя»).
Японія прымушае Карэю да складання Канвахскага мірнага дагавора (1876).
Руска-турэцкая вайна (1877—1878) пачалася пасля жорсткага прыгнечання Асманскай імперыяй "Красавіцкага паўстання" ў Балгарыі (1876). Берлінскі трактат (1878).
Уральская Горназаводская чыгунка (1879).
Англа-зулуская вайна (1879). Другая ціхаакіянская вайна Чылі (пры падтрымцы Англіі) супраць Перу і Балівіі за радовішчы салетры (1879—1883).

Вядомыя людзі

Дзяржаўныя дзеячы

Бісмарк (1815—1898), канцлер .
Цьер (1797—1877), прэзідэнт .
Скобелеў (1843—1882), палкаводзец .
Дызраэлі (1804—1881), прэм’ер-міністр .
Аляксандр II (1818—1881), імператар .
Грант, прэзідэнт (1869—1877) .
Парфірыа Дыяс, прэзідэнт (1877—1880) .
Генры Мортан Стэнлі (1841—1904), падарожнік, даследчык Афрыкі .
Абдул-Хамід II, султан (1876—1909) .

Дзеячы мастацтва

Мастакі

Крамскі (1837—1887)
Саўрасаў (1830—1897)
Савіцкі (1844—1905)
Дега (1834—1917) .
Рэнуар (1841—1919) . «Баль у ле Мулен дэ ла Галет» (1876).
Рэпін (1844—1930) . «Асначы на Волзе» (1873).

Пісьменнікі

Салтыкоў-Шчадрын (1826—1889) . «Каму на Русі жыць добра» (1863—1876)
Марк Твен (1835—1910) . «Прыгоды Тома Соера» (1876)
Талстой (1828—1910) . «Ганна Карэніна» (1877).

Кампазітары

Бізэ (1838—1875) . «Кармэн» (1874).
Вагнер (1813—1883) . «Пярсцёнак Нібелунга» (1874)
Штраус (1825—1899) . «Кажан» (1874)
Чайкоўскі (1840—1893) . «Лебядзінае возера» (1877).

Культура

Першы нацыянальны парк заснаваны ў Елаўстоўне (1872; ЗША).
Першая значная выстаўка імпрэсіяністаў (1874).
Гранд Опера (1875).

Навука і тэхніка

«Трактат аб электрычнасці і магнетызме» (1873; Ураўненні Максвела)
Тэлефон (прылада па перадачы гуку — 1861; патэнт і дэманстрацыя — 1876 Аляксандр Бел; з вугальным мікрафонам — 1878)
Трактар (лакамабіль — 1850; гусенічны — 1876, Фёдар Абрамавіч Блінаў; з рухавіком унутранага згарання — 1896)
Фанограф (1877; Томас Эдысан)
Лямпа «Свечка Яблачкава» (1876; Яблачкаў). Лямпа напальвання Ладыгіна (1872)
Тарпеда (першае ўжыванне — 1877, пад камандаваннем Макарава)
Тэорыя мностваў («On a Characteristic Property of All Real Algebraic Numbers» — 1874; Кантар)

Гл. таксама

1870-я