Svoboda | Graniru | BBC Russia | Golosameriki | Facebook
İçeriğe atla

İran hükümdarları listesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
İran Hükümdarları
Mevcut Monarşi
Aslan ve Güneş
İmparatorluk Pers/İran Amblemi
Son hükümdar
Muhammed Rıza Pehlevi
16 September 1941 – 11 February 1979
İlk hükümdar * Deioces 700–678 MÖ (bilinen ilk hükümdar)
Son hükümdar Muhammed Rıza Pehlevi 1941–1979 (İran Şahı olarak)
Unvan Şah
Atayan Kalıtsal
Monarşi başlangıcı 671 MÖ
Monarşi bitiş 11 Şubat 1979

İran hükümdarları listesi coğrafyacılara tarafından Büyük İran bölgesi olarak tanınan arazilerde kurulan devletlerde hükûmet süren tüm imparatorluk, krallıklar ve hükümdarlıklarda hukuken idareci olan hükümdarların listesidir.

Medya Devleti (MÖ 700–MÖ 550)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Resim İsim Aile ilişkisi Hükümdarlığı Notlar
Medya Devleti (MÖ 700–500)
Deioces 700–678 MÖ Medya'nın bilinen ilk hükümdarı
Fraortis Deioces'un oğlu 678–625 MÖ Medya'da Asur yönetimini devirdi
İskit yönetimi (MÖ 624–597)
Siyaksares Fraortis'in oğlu 624–585 BC Med krallarının hanedanı, onun veya Deicoes öncesi bir kralın adını taşıyan Kyaxarid hanedanı olarak biliniyordu.[1]
Astyages Siyaksares'in oğlu 585–549 BC Medlerin son kralı

Teispid Krallığı (y.705–MÖ 559)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Resim İsim Aile ilişkisi Hükümdarlığı Notlar
Teispid Hanedanı (y.705–559 MÖ)
Achaemenes y.8. yüzyıl/

688- 675 BC

Ahameniş Krallığı'nın ilk hükümdarı
Teispes Achaemenes'in oğlu y.-640 MÖ
I. Kiros Teispes'in oğlu y.-580 MÖ
I. Kambises I. Kiros'un oğlu ve II. Kiros'un babası y.-560 MÖ

Ahameniş İmparatorluğu (MÖ 550–MÖ 330)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ahameniş İmparatorluğu (MÖ 550-MÖ 300)
Taht ismi Asıl isim Resim Unvan Doğum-Ölüm Hükümdarlık başlangıcı Hükümdarlık sonu Aile bağlantıları Not
Büyük Kiros Büyük Kral, Persler Kralı,
Anşan Kralı, Medya Kralı,
Babil Kralı, Sümer ve Akad Kralı,
Dünya'nın Dört Bir Köşesinin Kralı 		MÖ 600 – MÖ 530 MÖ 559 MÖ 530 I. Kambises Anşan Kralı ve Astiages'in kızı Medya'li Mandana'nin oğlu MÖ 559'dan itibaren Anşan Kralı. Massagetler veya İskitler ile yaptığı bir savaşta öldü. [kaynak belirtilmeli]
II. Kambises Büyük Kral.
Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). 		? – MÖ 521 MÖ 530 MÖ 522 Büyük Kiros'un oğlu Bir ayaklanmayı bastırmak için gitmekte iken yolda öldü.
Bardiya Tanyoxarces Büyük Kral,
Mısır Firavunu 		? – MÖ 522 MÖ 522 MÖ 522 Büyük Kiros'un oğlu Pers soyluları tarafından öldürüldü.
I. Darius Arsames (?) Büyük Kral.
Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). 		MÖ 550 – MÖ 486 MÖ 522 MÖ 486 Hystaspes'ın oğlu
I. Serhas Büyük Kral.
Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). 		MÖ 519 – MÖ 465 MÖ 485 MÖ 465 I. Darius'un oğlu Öldürüldü.
I. Artakserhas Büyük Kral.
Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı).
Longimanus 		? – MÖ 424 MÖ 465 MÖ 424 I. Serhas'ın oğlu
II. Serhas Artaxerxes Büyük Kral.
Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). 		? – MÖ 424 MÖ 424 MÖ 424 I. Artaserhas'ın oğlu Sogdianus tarafından öldürüldü.
Sogdianus Büyük Kral.
Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). 		? – MÖ 423 MÖ 424 MÖ 423 I. Artaserhas'ın oğlu II. Darius tarafından öldürüldü.
II. Darius Ochus Büyük Kral.
Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). 		? – MÖ 404 MÖ 423 MÖ 404 I. Artaserhas'ın oğlu
II. Artaserhas Arsaces Büyük Kral.
Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). 		MÖ 436 – MÖ 358 MÖ 404 MÖ 358 II. Darius'un oğlu
III. Artaserhas Ochus Büyük Kral.
Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). 		? – MÖ 338 MÖ 358 MÖ 338 II. Artaserhas'ın oğlu Öldürüldü.
IV. Artaserhas Arses Büyük Kral.
Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). 		? – MÖ 336 MÖ 338 MÖ 336 III. Artaserhas'ın oğlu Öldürüldü.
III. Darius Artashata Büyük Kral.
Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). 		MÖ 380 – MÖ 330 MÖ 336 MÖ 330 IV. Artaserhas'ın oğlu V. Arteserhas tarafından öldürüldü.
V. Artaserhas Bessus Büyük Kral.
Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). 		? – MÖ 329 MÖ 330 MÖ 329 Olasılıkla II. Artaserhas'in soyundan gelme bir Pers soylu Büyük İskender tarafından öldürüldü.

Selefkî İmparatorluğu (MÖ 311–MÖ 129 BC)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Selefkî İmparatorluğu
Selefkî İmparatorluğu (MÖ 312-MÖ 64)
Taht ismi Asıl isim Resim Unvan Doğum-Ölüm Hükümdarlık başlangıcı Hükümdarlık sonu Aile bağlantıları Not
I. Seleukos Nikator Yak. MÖ 358– MÖ 281 MÖ 312 MÖ 281 Seleukos'un oğlu olan Antiokhos'un oğlu MÖ 306'dan itibaren "Kral" olarak tanındı. Ptolemaios Keravnos tarafından öldürüldü.
I. Antiohos Soter ? – MÖ 261 MÖ 281 MÖ 261 I. Seleukos'un oğlu MÖ 291'den itibaren MÖ 281'e kadar ortak hükümdar
II. Antiohos Teos MÖ 286–MÖ 246 MÖ 261 MÖ 246 I. Antiohos'in oğlu
II. Seleukos Kallinikus ? – MÖ 225 MÖ 246 MÖ 225 II. Antiohos'un oğlu
III. Seleukos Aleksander Ceraunus yak. MÖ 243–MÖ 223 MÖ 225 MÖ 223 II. Seleukos'un oğlu
III. Antiohos Magus yak. MÖ 241–MÖ 187 MÖ 223 MÖ 187 II. Seleukos'un oğlu
IV. Seleukos Filopator ? – MÖ 175 MÖ 187 MÖ 175 IV. Antiohos'un oğlu
IV. Antiohos Epifanes yak. MÖ 215–MÖ 163 MÖ 175 MÖ 163 III. Antiohos'un oğlu Elymais'de öldürüldü.
V. Antiohos Eupator yak. MÖ 172–MÖ 161 MÖ 163 MÖ 161 IV. Antiohos'in oğlu
I. Dimitrios Soter MÖ 185–MÖ 150 MÖ 161 MÖ 50 IV. Seleukos'un oğlu
I. Aleksandros Balas ? – MÖ 146 MÖ 50 MÖ 146 IV. Antiohos'in oğlu ?
II. Dimitrios Nikator ? – MÖ 139 MÖ 146 MÖ 139 I. Dimitrios'in oğlu Partlar tarafından mağlubiyete uğratılıp esir alındı. I. Mithridatis'in kızı Rhodogune ile evli
VII. Antiohos Sidetes
Euergetes 		? – MÖ 129 MÖ 139 MÖ 129 I. Dimitrios'in oğlu II. Fraates ile yaptığı bir savaşta öldürüldü.

Fratarakalar (?-MÖ 140)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Fratarakalar

Fratarakalarların Selefkî İmparatorluğu'nun valileri olduğu anlaşılıyor.

İsim Tarih Sikke Aile ilişkisi Notlar
1 Bagadates/ Baydād (bgdt) MÖ 3. yüzyıl Fratarakā Hanedanı – Baykard'ın oğlu Selefkî İmparatorluğu'nun valisi. Sikke lejandında Aramice bgdt prtrk' zy 'lhy' ("Baydād, Tanrıların fratarakā'sı") yazmaktadır.
2 I. Erdeşîr (rtḥštry) MÖ 3. yüzyılın ortası Fratarakā Hanedanı Selefkî İmparatorluğu'nun valisi
3 Vahbarz (whwbrz – Polyenus 7.40'ta Oborzos olarak adlandırılır) MÖ 3. yüzyılın ortası Fratarakā Hanedanı Selefkî İmparatorluğu'nun valisi
II. Vadfradad y. 140 MÖ Fratarakā Hanedanı Selefkî İmparatorluğu'nun valisi. Geçiş dönemi. Stilize edilmiş kyrbasia'nın üstünde kartal amblemi. Sikke lejandında Aramice wtprdt [p]rtrk' zy 'ly' ("Vādfradād, "Baydād, Tanrıların fratarakā'sı") yazmaktadır.[2]
6 'Bilinmeyen kral I' (Syknlt?) MÖ 2. yüzyılın ikinci yarısı ? Geçiş dönemi. Sikke üzerinde yazı yok.

Persis Kralları (MÖ140-MS 224)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Persis Kralları
İsim Tarih Sikke Aile ilişkisi Notlar
7 I. Darayan MÖ 2. yüzyıl (sonu) ? I. Darev ve ardılları Part İmparatorluğu’na bağlı krallardır. Stilize edilmiş kyrbasia'nın üstünde hilal amblemi. Sikke lejandında Aramice d’ryw mlk (𐡃‬𐡀𐡓𐡉‬𐡅‬ 𐡌𐡋‬𐡊‬, "Kral Darius") yazmaktadır.[2]
8 III. Vadfradad MÖ 1. yüzyıl (Birinci yarısı) ? Part İmparatorluğu’na bağlı kral. Sikke lejandında Aramice wtprdt mlk (𐡅‬𐡕‬𐡐‬𐡓‬𐡃‬𐡕 𐡌‬𐡋𐡊‬, "Kral Vadfradad") yazmaktadır.
9 II. Darev MÖ 1. yüzyıl III. Vadfradad'ın oğlu Part İmparatorluğu’na bağlı kral. Sikke lejandında Aramice d’ryw mlk brh wtprdt mlk' ("Kral Darius, Kral Vadfradad'ın oğlu") yazmaktadır.
10 II. Erdeşîr MÖ 1. yüzyıl (İkinci yarısı) II. Darev'in oğlu Part İmparatorluğu’na bağlı kral. Kardeşi I. Vahshir tarafından öldürüldü
11 Vahšīr/ I. Vahshir (Oxathres) MÖ 1. yüzyıl (İkinci yarısı) II. Darev'in oğlu Part İmparatorluğu’na bağlı kral
12 I. Pakor 1. yüzyıl (Birinci yarısı) I. Vahshir'in oğlu Part İmparatorluğu’na bağlı kral
13 II. Pakor 1. yüzyıl (Birinci yarısı) ? Part İmparatorluğu’na bağlı kral
14 Nambed 1. yüzyıl (Ortası) II. Erdeşîr'in oğlu Part İmparatorluğu’na bağlı kral
15 Napad 1. yüzyıl (İkinci yarısı) Nambed'in oğlu Part İmparatorluğu’na bağlı kral
16 'Bilinmeyen kral II' 1. yüzyıl (İkinci yarısı) ? Part İmparatorluğu’na bağlı kral
17 IV. Vadfradad 2. yüzyıl (Birinci yarısı) ? Part İmparatorluğu’na bağlı kral
18 I. Manchihr 2. yüzyıl (Birinci yarısı) ? Part İmparatorluğu’na bağlı kral
19 III. Erdeşîr 2. yüzyıl (Birinci yarısı) I. Manchihr'in oğlu Part İmparatorluğu’na bağlı kral
20 II. Manchihr 2. yüzyıl (Ortası) III. Erdeşîr'in oğlu Part İmparatorluğu’na bağlı kral
21 'Bilinmeyen kra III'/
tereddütlü III. Pakor[3] 		2. yüzyıl (İkinci yarısı) ? Part İmparatorluğu’na bağlı kral
22 III. Manchihr 2. yüzyıl (İkinci yarısı) II. Manchihr'in oğlu Part İmparatorluğu’na bağlı kral
23 IV. Erdeşîr 2. yüzyıl (sonu) III. Manchihr'in oğlu Part İmparatorluğu’na bağlı kral
24 II. Vahshir (Oxathres) y. 206–210 ? Part İmparatorluğu’na bağlı kral. Bazrangilerin sonuncusu
25 Shapur 3. yüzyıl (başı) İlk Sasani I. Erdeşîr'in kardeşi Part İmparatorluğu’na bağlı kral
26 V. Erdeşîr
(Sasani Hanedanı I. Erdeşîr) 		3. yüzyıl (başı) I. Erdeşîr adıyla ilk Sasani hükümdarı Part İmparatorluğu’na bağlı kral

Part İmparatorluğu (MÖ 247– 228)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Part İmparatorluğu
En geniş sınırlarına ulaşmış Part İmparatorluğu

Selefkî İmparatorluğu Persler üzerindeki kontrolünü yavaş yavaş kaybetti. 253'te Arsakes Hanedanı Parya'da kuruldu. Partlar, MÖ 2. yüzyılın ortalarına kadar kontrollerini yavaş yavaş genişlettiler, Selefkîler, Persler üzerindeki kontrolünü tamamen kaybettiler. Doğu topraklarının kontrolü MÖ 129'da VII. Antiohos tarafından kalıcı olarak kaybedildi.

Resim Unvan Kraliyet ismi Kişisel ismi Doğum Aile ilişkisi Hükümdarlığı Ölüm Notlar
Part İmparatorluğu (247 MÖ – 228)
Kral, Karen, Autocrator I. Arsakes I. Tiridatis veya Arsakes ? Büyük olasılıkla II. Artaserhas'in oğlu olan Friapatius'un oğlu Arsakes'in soyundan gelem Phriapites'in oğlu 247–211 MÖ 211 MÖ
? II. Arsakes I. Erdevân veya Arsakes ? I. Arsakes'in oğlu 211–185 BC[4] 185 MÖ
? III. Arsakes Priapatius ? I. Tiridatis'in torunu 185–170 MÖ[4] 170 MÖ
? IV. Arsakes I. Fraates ? Priapatius'un oğlu 170–167 MÖ[5] 167 MÖ
Büyük Kral, Teos, Teopatör, Filhellen V. Arsakes I. Mithridatis ? Priapatius'un oğlu 167[5] −132 MÖ[6] 132 MÖ
Büyük Kral, Filopatör, Teopatör, Nikeforos VI. Arsakes II. Fraates ? I. Mithridatis'in oğlu 132–127 MÖ[6] 127 MÖ İskitler ile yapılan muharebede öldürüldü
Kral VII. Arsakes II. Erdevân ? Priapatius'un oğlu 127–126 MÖ[6] 126 MÖ Tokharlar ile yapılan muharebede öldürüldü
Büyük Kral, Teopatör, Filadelpfos, Filhellen, Epifanes VIII. Arsakes Vologases(?)[6] ? Priapatius'un oğlu 126–122 MÖ[6] 122 MÖ Medya, Arran ve İberya'nın ilk Arşak kralıydı.
Büyük Kral, Krallar Kralı, Epifanes, Filhellen IX. Arsakes Erdevân(?)[6] ? I. Erdevân'ın oğlu 122–121 MÖ 121 MÖ Medyanlar ile yapılan muharebede öldürüldü
Büyük Kral, Büyük Krallar Kralı, Epifanes,, Soter X. Arsakes II. Mithridatis ? I. Erdevân'ın oğlu 121[7]–91 MÖ 91 MÖ
Büyük Kral, Epifanes, Filhellen, Evergetes, Autokrator XI. Arsakes I. Gotarzes ? II. Mithridatis'in oğlu 91–87 MÖ 87 MÖ
Büyük Kral, Theopator, Nikator XII. Arsakes Erdevân(?)[5] ? Muhtemelen VIII. Arsakes Vologases(?) oğlu 91–77? MÖ 77? MÖ
Büyük Kral, Büyük Krallar Kralı, Epifanes, Filhellen, Evergetes, Autokrator, Dikaios, Filopator XIII. Arsakes Mithridatis[6] ? Muhtemelen II. Mithridatis'in oğlu 88–67 MÖ 67 MÖ
Büyük Kral, Epifanes, Filhellen, Evergetes XIV. Arsakes I. Orodes ? Muhtemelen II. Mithridatis'in oğlu 80–75 MÖ 75 MÖ
Büyük Kral, Epifanes, Filhellen, Evergetes, Theopator XV. Arsakes Sinatrukes 157 MÖ Muhtemelen VIII. Arsakes Vologases(?) oğlu[5] 77–70 MÖ 70 BC
Büyük Kral, Epifanes, Filhellen, Evergetes, Theopatör, Evsebes XVI. Arsakes[5] Arsakes(?) veya Vardanes(?) veya Vonones(?) ? ? 77–66 MÖ 66 MÖ MÖ birinci bin yılın en belirsiz birinci hükümdarı. Günümüzde onun hakkında hiçbir şey bilinmiyor.
Büyük Kral, Epifanes, Filhellen, Evergetes, Theos XVII. Arsakes III. Fraates ? Sinatrukes'in oğlu 70–57 MÖ 57 MÖ II. Orodes tarafından öldürüldü
Büyük Kral, Epifanes, Filhellen, Evergetes, Filopator XVIII. Arsakes[5] ? ? Muhtemelen XVI. Arsakes'in oğlu 66–63 MÖ 63 MÖ MÖ birinci bin yılın en belirsiz ikinci hükümdarı. Günümüzde onun hakkında hiçbir şey bilinmiyor.
Büyük Kral, Büyük Krallar Kralı, Dikaios, Epifanes, Filhellen, Evpator, Theopator XIX. Arsakes III. Mithridatis ? III. Fraates'in oğlu 65[5] −54 BC 54 BC II. Orodes tarafından öldürüldü
Krallar Kralı, Epifanes, Filhellen, Evergetes, Autokrator, Filopatör, Eupatör, Dikaios, Ktistes XX. Arsakes II. Orodes ? III. Fraates'in oğlu 57–38 MÖ 38 MÖ IV. Fraates tarafından öldürüldü
Krallar Kralı, Epifanes, Filhellen, Evergetes, Dikaios XXI. Arsakes I. Pakorus ? II. Orodes'in oğlu 50–38 MÖ 38 MÖ Romalılar ile yapılan muharebede öldürüldü
Krallar Kralı, Epifanes, Filhellen, Evergetes, Dikaios XXII. Arsakes IV. Fraates ? II. Orodes'in oğlu 38–2 MÖ 2 MÖ Musa tarafından öldürüldü
Krallar Kralı, Epifanes, Filhellen, Evergetes, Autokrator, Dikaios, Philoromaeos XXIII. Arsakes II. Tiridatis ? Muhtemelen XIII. Arsakes Mithridatis'in soyundan 30–25 MÖ 23 MÖ sonrası Tahttan indirildi ve Roma'ya gitti
? XXIV. Arsakes Mithridatis[8] ? Muhtemelen XIII. Arsakes Mithridatis'in soyundan 12–9 MÖ ?
Kraliçeler Kraliçesi, Thea, Uranya Musa Musa ? IV. Fraates'in eşi 2 MÖ – 4 4?
Krallar Kralı, Evergetes, Dikaios, Epifanes, Filhellen XXV. Arsakes V. Fraates ? IV. Fraates ve Musa'nın oğlu 2 MÖ – 4 4 Tahttan indirildi ve Roma'ya gitti
Krallar Kralı, Evergetes, Dikaios, Epifanes, Filhellen XXVI. Arsakes III. Orodes ? Muhtemelen XIII. Arsakes Mithridatis'in soyundan 4–6 6 Part aristokratları tarafından öldürüldü
Büyük Kral,, Krallar Kralı, Evergetes, Dikaios, Epifanes, Filhellen, Nikeforus XXVII. Arsakes I. Vonones ? IV. Fraates'in oğlu 8–12 19 Tahttan indirildi ve Roma'ya gitti. Sonradan Romalılar tarafından öldürüldü
Krallar Kralı, Evergetes, Dikaios, Epifanes, Filhellen XXVIII. Arsakes III. Erdevân ? Muhtemelen XIII. Arsakes Mithridatis'in soyundan 10–40 40
? XXIX. Arsakes III. Tiridatis ? Muhtemelen II. Tiridatis'in soyundan 35–36 ? Tahttan indirildi ve Roma'ya gitti
? XXX. Arsakes Cinnamus ? III. Erdevân'ın oğlu 37 ? Tahttan indirildi
Krallar Kralı, Evergetes, Dikaios, Epifanes, Filhellen XXXI. Arsakes II. Gotarzes 11 III. Erdevân'ın oğlu 40–51 51
Krallar Kralı, Evergetes, Dikaios, Epifanes, Filhellen XXXII. Arsakes I. Vardanes ? III. Erdevân'ın oğlu 40–46 46 II. Gotarzes tarafından öldürüldü
Krallar Kralı, Evergetes, Dikaios, Epifanes, Filhellen XXXIII. Arsakes II. Vonones ? Muhtemelen III. Erdevân'ın oğlu y. 45–51 51
? XXXIV. Arsakes Mithridatis[9] ? I. Vonones'in oğlu 49–50 ? II. Gotarzes tarafından tahttan indirildi ve sakat bırakıldı
Krallar Kralı, Evergetes, Dikaios, Epifanes, Filhellen, Lord XXXV. Arsakes I. Vologases ? II. Vonones'in oğlu 51–77 77
Krallar Kralı, Evergetes, Dikaios, Epifanes, Filhellen XXXVI. Arsakes II. Vardanes ? I. Vologases'in oğlu 55–58 ? Tahttan indirildi
Krallar Kralı, Dikaios, Epifanes, Filhellen XXXVII. Arsakes II. Vologases ? Muhtemelen I. Vologases'in en büyük oğlu 77–89/90 ?
Krallar Kralı, Dikaios, Epifanes, Filhellen XXXVIII. Arsakes II. Pakorus ? Muhtemelen I. Vologases'in en küçük oğlu 77–115 115
Krallar Kralı, Dikaios, Epifanes, Filhellen XXXIX. Arsakes IV. Erdevân ? Muhtemelen I. Vologases veya III. Erdevân'ın oğlu 80–81 ?
King of Kings, Euergetes, Dikaios, Epiphanes, Philhellene Arsaces XL Osroes I ? brother of Pacorus II 89/90–130 130
King of Kings, Dikaios, Epiphanes, Philhellene Arsaces XLI Vologases III ? Probably son of Sanatruces I king of Armenia 89–109 who was brother of Osroes I 105–148 148 He was also king of Armenia as Vologases I
King of Kings, Euergetes, Dikaios, Epiphanes, Philhellene Arsaces XLII Parthamaspates ? Son of Osroes I 116–117 after 123 Deposed and went to Rome
King of Kings, Dikaios, Epiphanes, Philhellene Arsaces XLIII Mithridates IV ? Probably son of Osroes I y. 130 – y. 145 y. 145
King of Kings, Dikaios, Epiphanes, Philhellene Arsaces XLIV[10] ? ? ? y. 140 – y. 140 y. 140
King of Kings, Dikaios, Epiphanes, Philhellene Arsaces XLV Vologases IV ? Son of Mithridates IV 148–191 191
King of Kings, Dikaios, Epiphanes, Philhellene Arsaces XLVI Vologases V ? Son of Vologases IV 191–208 208
King of Kings, Dikaios, Epiphanes, Philhellene Arsaces XLVII Osroes II ? Probably son of Vologases IV y. 190 – y. 195 ?
King of Kings, Dikaios, Epiphanes, Philhellene Arsaces XLVIII Vologases VI 181 Son of Vologases V 208–228 228 Killed by Ardashir I
King of Kings, Dikaios, Epiphanes, Philhellene Arsaces XLIX Artabanus V ? Son of Vologases V 213–226 226 Killed by Ardashir I
King of Kings, Dikaios, Epiphanes, Philhellene Arsaces L Tiridates IV[11] ? Son of Vologases IV 217–222 ? He was also king of Armenia

Sasani İmparatorluğu (224–651)

[değiştir | kaynağı değiştir]
en geniş sınırlarına ulaşmış Sasani İmparatorluğu
Ana madde: Sasani İmparatorluğu
Sasani İmparatorluğu (224–670)
Taht ismi Asıl isim Resim Unvan Doğum-Ölüm Hükümdarlık başlangıcı Hükümdarlık sonu Aile bağlantıları Not
I. Erdeşîr Şehinşah[12] ? – Eylül 241 28 Nisan 224 Eylül 241 Sasan'ın oğlu olan Babak'ın oğlu
I. Şapur Şehinşah 215 – Nisan 273 12 Nisan 240 Nisan 273 I. Erdeşîr'in oğlu
I. Hürmüz Hürmüz-Erdeşîr Şehinşah, Vözorg Armananșah[13] ? – Nisan 274 Nisan 273 Nisan 274 I. Şapur'un oğlu
I. Behram Şehinşah, Gilanşah ? – Temmuz 277 Nisan 274 Temmuz 277 I. Şapur'un oğlu
II. Behram Şehinşah ? – 294 Temmuz 277 293 I. Behram'ın oğlu
III. Behram Şehinşah, Sakanşah ? – 293 293 293 II. Behram'ın oğlu Tahttan indirildi.
I. Nerseh Şehinşah, Armanansah ? – 302 293 302 I. Şapur'un oğlu
II. Hürmüz Şehinşah ? – Şubat 310 302 Şubat 310 I. Nerseh'in oğlu Araplarla bir savaşta öldü
II. Nerseh Adur-narseh Şehinşah ? – Mart 310 Şubat 310 Mart 310 II. Hürmüz'ün oğlu İranlı soylular tarafından öldürüldü.
II. Şapur Şehinşah, Huyah Sonba[14] Mart 310 – 379 Mart 310 379 II. Hürmüz'ün oğlu
II. Erdeşîr Şehinşah ? – 383 379 383 II. Şapur'un oğlu
III. Şapur Sahansah ? – Aralık 388 383 Aralık 388 II. Şapur'un oğlu
IV. Behram Şehinşah, Kermanşah ? – 399 Aralık 388 399 II. Şapur'un oğlu
I. Yezdigirt Şehinşah 363 – 21 Ocak 421 399 21 Ocak 421 III. Şapur'un oğlu İranlı soylular tarafından öldürüldü.
IV. Şapur Şehinşah, Armananşah ? – Şubat 421 Şubat 421 Şubat 421 I. Yezdigirt'in oğlu İranlı soylular tarafından öldürüldü.
V. Behram Şehinşah, Gur 391 – 20 Haziran 439 421 20 Haziran 439 I. Yezdigirt'in oğlu
II. Yezdigirt Şehinşah ? – 15 Aralık 456 20 Haziran 439 15 Aralık 456 V. Behram'ın oğlu
III. Hürmüz Şehinşah 399–459 457 459 II. Yezdigirt'in oğlu I. Firuz tarafından öldürüldü.
I. Firuz Şehinşah ? – Ocak 484 457 Ocak 484 II. Yezdigirt'in oğlu Akhunlar ile bir savaşta öldürüldü.
Balaş Şehinşah ? – 488 Şubat 484 488 III. Yezdigirt'in oğlu Tahttan indirildi. Kör edildi.
I. Kavad Şehinşah 449–531 488 496 I. Firuz'un oğlu Tahttan indirildi.
Çamaşp Şehinşah ? – 502 496 498 I. Firuz'un oğlu Tahttan indirildi.
I. Kavad Şehinşah 449 – 13 Eylül 531 498 13 Eylül 531 I. Firuz'un oğlu İkinci defa tahta geçirildi.
I. Hüsrev Şehinşah, Anuşirvan, Adil 500 – 31 Ocak 579 13 Eylül 531 31 Ocak 579 I. Kavad'ın oğlu
IV. Hürmüz Şehinşah, Torkzad 528–590 31 Ocak 579 5 Eylül 590 I. Hüsrev'in oğlu İranlı soylular veya kendi oğlu tarafından öldürüldü.
II. Hüsrev Şehinşah, Aparviz 550–628 Eylül 590 Eylül 590 IV. Hürmüz Tahttan indirildi ve Roma'ya gitti.
VI. Behram Şehinşah, Çubineh ? – 592 Eylül 590 Ocak 591 Mihran sülalesinden Bahram-Goşnasp'in oğlu Gaspçi. Türkler tarafından öldürüldü.
II. Hüsrev Şehinşah, Aparviz 550–628 Ocak 591 25 Şubat 628 İV. Hürmüz'ün oğlu Roma'dan dönüp ikici defa tahta geçti.
II. Kavad tarafından öldürüldü.
Bistam Şehinşah, Firuz ? – 596 592 596 Espandyad sülalesinden Şapur'un oğlu. II. Hüsrev'in amcası ve VI. Behram'ın kızkardeşi Gördüye'nin kocası idi. Gaspçi. Karısı ve VI. Behram'ın kızkardeşi olan Gördüye tarafından öldürüldü.
V. Hürmüz Şehinşah ? – ? ? 593 ? 593 Çok olasılıkla IV. Behram'ın kızı Gördüye ile Bistam'ın oğlu idi.
II. Kavad Şirüye Şehinşah ? – 15 Eylül 628 25 Şubat 628 15 Eylül 628 II. Hüsrev'in oğlu
III. Erdeşîr Şehinşah 598 – 27 Nisan 630 15 Eylül 628 27 Nisan 630 II. Kavad'ın oğlu Şehrbârâz tarafından öldürüldü.
Şehrbârâz Şehinşah, Şahrvaraz, Rumi-zan ? – 9 Haziran 630 27 Nisan 630 9 Haziran 630 Varaz sülalesinden Erdeşîr'in oğlu. II. Hüsrev'in kızı Purandoht'un kocası İran soyluları tarafından öldürüldü.
III. Hüsrev Şehinşah ? – ? Mayıs 630 Temmuz 635 sonrası IV. Hürmüz'ün oğlu olan Kağlu
Purandoht Şahbanu[15] 590 – Ekim 631 Haziran 630 Ekim 631 II. Hüsrev'in kızı ve Farrohan'ın karısı
II. Firuz Gösnasp-Bande Şehinşah ? – Aralık 631 Ekim 631 Aralık 631 I. Hüsrev'in oğlu olan Yazdandad'ın kızı olan Caharabaht ile kocası Mihran-Gösnasp'in oğlu. Büyük olasılıkla Azarmıdoht'un kocası idi. Gaspçı. İranlı soylular tarafından öldürüldü.
IV. Hüsrev IV. Hüsrev Şehinşah ? – Aralık 631 Aralık 631 Aralık 631 II. Firuz'un kardeşi Gaspçı. İranlı soylular tarafından öldürüldü.
Azarmidoht Şahbanu ? – Nisan 632 Aralık 631 Nisan 632 II. Hüsrev'in kızı. Olasılıkla II. Firuz'un karısı. İranlı soylular tarafından öldürüldü.
VI. Hürmüz Şehinşah ? – ? Nisan 632 Temmuz 633 sonrası II. Kavad'ın oğlu İranlı soylular tarafından öldürüldü.
V. Hüsrev Ferruhzad Hüsrev Şehinşah ? – Oct. 632 Nisan 632 Ekim 632 II. Kuşrev'in oğlu. İranlı soylular tarafından öldürüldü.
III. Yezdigirt Şehinşah ? – 652 Ekim 632 652 II. Hüsrev'in oğlu olan Şahriyar'ın oğlu Öldürüldü.
III. Firuz Şehinşah ? – 673'ten önce 652 670'dan sonra III. Yezdigirt'in oğlu

Not: Klasik Persya'nın, genel olarak Müslümanların İran'ı fethi sonucunda Sasani İmparatorluğu'nun çöküşüyle sona erdiği kabul edilir.

Dâbûyîler (651–760)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Dâbûyîler
Dâbûyîler (y. 720)

Abbâsîler'in eline geçmeden önce bir asırdan fazla bir süre kuzeyde iktidarı elinde tutan Zerdüşt kökenli bir Pers hanedanı.

Resim Unvan İsim Doğum Aile ilişkisi Hükümdarlığı Ölüm Notlar
Dâbûyîler (642–760)
İspehbed Gil Gavbara ? Piruz'un oğlu 642–660 660
İspehbed, Gil-Gilan, Padashwargarshah Dabuya ? Gil Gavbara'nın oğlu 660–676 676
İspehbed, Gil-Gilan, Padashwargarshah Büyük Farrukhan ? Dabuya'nın oğlu 712–728 728
İspehbed, Gil-Gilan, Padashwargarshah Dadhburzmihr ? Büyük Farrukhan'ın oğlu 728–740/741 740/741
İspehbed, Gil-Gilan, Padashwargarshah Küçük Farrukhan ? Büyük Farrukhan'ın oğlu 740/741–747/48 747/48 Hurşid'in naibi
İspehbed, Gil-Gilan, Padashwargarshah Hurşid 734 Dadhburzmihr'in oğlu 740/741–760 761 İntahar etti

Dört Halife (642–661)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Dört Halife
Hulefa-i Raşidin (260–670)
Halife ismi Asıl isim Resim Unvan Doğum-Ölüm Halifelık başlangıcı Halifelik sonu Aile bağlantıları Not
Ömer bin Hattab Ebu Hafş, el-Faruk, Halife, Emir-ül-Müminin 590–644 634 644 Beni Adi kabilesinden Hattab bin Hufeyl'in oğlu. Muhammed'in eşi olan Hafsa'nın babası. İkinci halife. Öldürüldü.
Osman bin Affan Ebu Amr, Zonnureyn, Halife, Emir-ül-Müminin 579–656 644 656 Kureyş'in Ümeyyeoğulları ailesinden Affan'ın oğlu. Öldürüldü.
Ali bin Ebu Talib Ebu-Hasan, el-Murtaza, Halife, Emir-ül-Müminin, Büyük İmam 598–661 656 661 Ebu Talib'in oğlu. Muhammed'in damadı. Öldürüldü.
Hasan bin Ali Ebu Mohammed, el-Muctaba, Halife, Emir-ül-Müminin, Şii imamı 625–670 661 661 Ali bin Talib'in oğlu. Hilafet mücadelesinden çekilme.

Emevîler (661–750)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Emevîler
Emevîler (661–750)
Halife ismi Asıl isim Resim Unvan Doğum-Ölüm Halifelik başlangıcı Halifelik sonu Aile bağlantıları Not
I. Muaviye Ebu Abdullah, Halife, Emir-ül-Müminin 661 680 Muhammed'in kuzeni Ebu Süfyan'ın oğlu
I. Yezid Ebu Halid,Halife, Emir-ül-Müminin 680 683 I. Muaviye'nin oğlu
II. Muaviye Ebu Abdurrahman, Halife, Emir-ül-Müminin 683 684 I. Yezid'in oğlu Halifelikten feragat etti.
I. Mervan Ebu Abdülmelik, Halife, Emir-ül-Müminin 684 685 Hakam bin Ebu-el-As'ın oğlu. I. Muaviye'nin kuzeni Karısı tarafından öldürüldü.
Abdülmelik bin Mervan Abulvelid, Halife, Emir-ül-Müminin 685 705 I. Mervan'ın oğlu
I. Velid bin Abdülmelik Eb-ul-Abbas, Halife, Emir-ül-Müminin 705 715 Abdülmelik bin Mervan'in oğlu
Süleyman bin Abdülmelik Ebu Eyyub, Halife, Emir-ül-Müminin 715 717 Abdülmelik bin Mervan'in oğlu
Ömer bin Abdülaziz Ebu Hafş, Halife, Emir-ül-Müminin 717 720 Abdülmelik bin Mervan'ın ikinci kardeşi Abdülaziz'in oğlu.
II. Yezid Ebu Halid, Halife, Emir-ül-Müminin 720 724 Abdülmelik bin Mervan'ın oğlu.
Hişam Abu-Valid, Halife, Emir-ül-Müminin 724 743 Abdülmelik bin Mervan'ın oğlu.
II. Velid Ebul-Abbas, Halife, Emir-ül-Müminin 743 744 II. Yezid'in oğlu. Öldürüldü.
III. Yezid Ebu Halid, Halife, Emir-ül-Müminin 744 744 I. Velid'in oğlu
İbrahim bin Velid Ebu İshak, Halife, Emir-ül-Müminin 744 744 I. Velid'in oğlu Halifelikten feragat etti. Abbasi Halifesi Seffah tarafından öldürtüldü.
II. Mervan Ebu Abdülmalik, Halife, Emir-ül-Müminin 744 750 I. Mervan'in oğlu Muhammed'in oğlu İdare merkezi Harran idi. Abbasi Halifesi Seffah tarafından öldürtüldü.

Önemli valiler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Vali Dönem
Horasan Valileri
Abdullah bin Hâzim es-Sülemî 662–665, 683–84
Ubeydullah bin Ziyâd 673–676
Salim bin Ziyâd 681–684
Umayya ibn Abdallah 694–697
Muhallab ibn Abi Sufra 698–702
Yezid bin Mühelleb 702–704
Cerrah bin Abdullah 717–719
Muslim ibn Sa'id 723–724
Asad ibn Abdallah 724–727, 734–38
Nasr bin Seyyar 738–748

Abbâsîler (748–861)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Abbâsîler
Abbâsîler (750–946)
Halife ismi Asıl isim Resim Unvan Doğum-Ölüm Halifelik başlangıcı Halifelik sonu Aile bağlantıları Not
Seffah Abdullah Ebu-el-Abbas, Halife, Emir-ül-Müminin 750 754 Ebu Haşimi Muhammed'in oğlu Ali oğlu Abdullah'ın oğlu. Muhammed'in kuzeni.
Mansur Abdullah Ebu Cafer, Halife, Emir-ül-Müminin 754 775 Seffah‘ın erkek kardeşi.
Mehdi Muhammed Ebu Abdullah, Halife, Emir-ül-Müminin 775 785 Mansur'un oğlu
Hâdî Musa Ebu Muhammed, Halife, Emir-ül-Müminin 785 786 Mehdi'nin oğlu
Harun Reşid Harun Ebu Cafer, Halife, Emir-ül-Müminin 786 809 Mehdi'un oğlu
Emin Mohammed Ebu Abdullah, Halife, Emir-ül-Müminin 809 813 Harun Reşid'in oğlu Memun tarafından öldürüldü
Memun Abdullah Ebu-l-Abbas, Halife, Emir-ül-Müminin 813 833 Harun Reşid'in oğlu
Mutasım Muhammed Ebu Ishak, Halife, Emir-ül-Müminin 833 842 Harun Reşid'in oğlu
Vasık Harun Ebu Cafer, Halife, Emir-ül-Müminin 842 847 Mutasım'ın oğlu
Mütevekkil Cafer Ebu-l-Fazl, Halife, Emir-ül-Müminin 847 861 Mutasım'ın oğlu Muntasır tarafından öldürüldü
Muntasır Muhammed Ebu Cafer, Halife, Emir-ül-Müminin 861 862 Mütevekkil'in oğlu
Musta'in Ahmad Ebu-l-Abbas, Halife, Emir-ül-Müminin 862 866 Mutasım oğlu Muhammed'in oğlu Tahttan indirildi ve sonra öldürüldü
Mutazz Zübeyr Ebu Abdullah, Halife, Emir-ül-Müminin 866 869 Mütevekkil'in oğlu Tahttan indirildi ve sonra öldürüldü
Mohtedi Muhammed Ebu Ishak, Halife, Emir-ül-Müminin 869 870 Vasık'ın oğlu
Mutemid Ahmed Ebu-l-Abbas, Halife, Emir-ül-Müminin 870 892 Mütevekkil'in oğlu
Mutadid Ahmed Ebu-l-Abbas, Halife, Emir-ül-Müminin 892 902 Mütevekkil oğlu Talhat el-Muvaffak'ın oğlu
Muktefi Ali Ebu Muhammed, Halife, Emir-ül-Müminin 902 908 Mutadid'in oğlu
Muktedir Cafer Ebu-l-Fazl, Halife, Emir-ül-Müminin 908 932 Mutadid'in oğlu Öldürüldü
Kahir Muhammed Ebu Mansur, Halife, Emir-ül-Müminin 932 934 Mutadid'in oğlu Tahttan indirildi ve kör edildi
Razi Mohammad Ebu-l-Abbas, Halife, Emir-ül-Müminin 934 940 Muktedir'in oğlu
Mutaki Ibrahim Ebu Ishak, Halife, Emir-ül-Müminin 940 944 Muktedir'in oğlu Tahttan indirildi ve kör edildi
Mustakfi Abdullah Ebu-l-Kasim, Caliph, Halife, Emir-ül-Müminin 944 946 Muktefi'nin oğlu Muizildewle tarafından tahttan indirildi ve kör edildi

Önemli valiler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Vali Dönem
Horasan Valileri
Ebû Müslim Horasânî 750–755
Abu Awn Abd al-Malik 766–767
Humayd ibn Qahtaba 768–776
Mu'adh ibn Muslim 778–780
Al-Fadl ibn Yahya 795–796
Alî bin Îsâ bin Mâhân 796–807/8
Mansur ibn Yazid al-Himyari 796–797
Vali[16] Dönem
Horasan Valileri (Tâhirîler)
Tâhir bin Hüseyin 821–822
Talha bin Tâhir 822–828
Abdullah bin Tâhir 828–845
Tâhir bin Abdullah 845–862
Muhammed bin Tâhir 862–873

Sâmânîler (819–999)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Sâmânîler
En geniş sınırlarına ulaşmış Sâmânîler
Resim Unvan Kraliyet ismi Kişisel ismi Doğum Aile ilişkisi Hükümdarlığı Ölüm Notlar
Sâmânîler (819–999)
Ahmed bin Esed ? ? 819–864/865 864/5
I. Nasr ? ? 864/865–892 892
Adil I. İsmail ? ? 892–907 907
Şahid II. Ahmed ? ? 907–914 914
Seyid II. Nasr ? ? 914–942 943
Hamid I. Nûh ? ? 942–954 954
Raşid I. Abdülmelik ? ? 954–961 961
Mo'ayyed I. Mansûr ? ? 961–976 976
Radhi II. Nûh ? ? 976–996 997
Ebû'l Hareth II. Mansûr ? ? 996–999 999
Ebû'l Favares II. Abdülmelik ? ? 999 999
Montaser II. İsmail ? ? 1000–1005 1005

Seferîler (861–1003)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Seferîler
En geniş sınırlarına ulaşmış Seferîler
Resim Unvan İsim Künye Doğum Aile ilişkisi Hükümdarlığı Ölüm Notlar
Seferîler (861–1003)
Emir Ya'qub ibn al-layth al-Saffar – 840 al-Layth'in oğlu 861–879 879 Hastalıktan öldü
Emir Amr ibn al-Layth – ? al-Layth'in oğlu 879–901 902 Sâmânîler tarafından esir alındı, sonra 20 Nisan 902'de Bağdat'ta idam edildi
Emir Tahir ibn Muhammad ibn Amr Abu'l-Hasan ? Son of Muhammad, son of Amr 901–908 ? Bağdat'ta hapsedildi
Emir Al-Layth – ? Son of Ali, son of al-Layth 909–910 928 928'de Bağdat'ta bir hapis olarak doğal nedenlerden öldü
Emir Muhammad ibn Ali ibn al-Layth – ? Son of Ali, son of al-Layth 910–911 ? Bağdat'ta hapsedildi
Emir Amr Abu Hafs 902 Son of Ya'qub 912–913 ? Sâmânîler tarafından tahttan indirildi
Emir Ahmad Ja’far Ahmad ibn Muhammad Abu Ja'far 21 Haziran 906 Son of Muhammad, son of Amr 923–963 31 Mart 963 Abu’l-'Abbas ve Türk Gulâm tarafından öldürüldü
Emir Khalaf ibn Ahmad Abu Ahmad Kasım 937 Son of Ahmad ibn Muhammad 963–1009 Mart 1009 1003'de Gazneliler tarafından tahttan indirildi, 1009'da sürgünde öldü

Gurlular (879–1215)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Gurlular
1202 itibarı ile en geniş sınırlarına ulaşmış Gurlular
Resim Unvan İsim Doğum Aile ilişkisi Hükümdarlığı Ölüm Notlar
Gurlular (879–1215)
Melik Amir Suri ? Muhammad ibn Suri'nin babası[17] ?–? ? Gurluların ilk meliki
Melik Muhammad ibn Suri ? Son of Amir Suri ?–1011 1011 Kendini zehirledi
Melik Abu Ali ibn Muhammad ? Muhammad ibn Suri'in oğlu 1011–1035 1035 Yeğeni Abbas ibn Shith tarafından tahttan indirilip, öldürüldü
Melik Abbas ibn Shith ? 1035–1060 1060 Gazneliler tarafından tahttan indirildi, yerine oğlu Muhammad ibn Abbas tahta çıkarıldı
Melik Muhammad ibn Abbas ? Abbas ibn Shith'in oğlu 1060–1080 1080
Melik Qutb al-din Hasan ? Muhammad ibn Abbas'in oğlu 1080–1100 1100
Melik Izz al-Din Husayn ? Qutb al-din Hasan'in oğlu 1100–1146 1146
Melik Sayf al-Din Suri ? Son of Izz al-Din Husayn 1146–1149 1149
Melik Baha al-Din Sam I ? Izz al-Din Husayn'in oğlu 1149 1149
Melik Ala al-Din Husayn ? Izz al-Din Husayn'in oğlu 1149–1161 1161
Melik Sayf al-Din Muhammad ? Ala al-Din Husayn'in oğlu 1161–1163 1163
Sultan Ghiyath al-Din Muhammad 1139 Baha al-Din Sam I'in oğlu 1163–1202 1202
Sultan Muizzüddin 1149 Baha al-Din Sam I'in oğlu 1173–1206 1206
Sultan Ghiyath al-Din Mahmud ? Ghiyath al-Din Muhammad'in oğlu 1206–1212 1212
Sultan Baha al-Din Sam III ? Ghiyath al-Din Mahmud'in oğlu 1212–1213 1213
Sultan Ala al-Din Atsiz 1159 Ala al-Din Husayn'in oğlu 1213–1214 1214
Sultan Zia al-Din Ali ? Shuja al-Din Muhammad'in oğlu 1214–1215 1215

Ziyârîler (928–1043)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Ziyârîler
En geniş sınırlarına ulaşmış Ziyârîler
Resim Unvan Kraliyet ismi Kişisel ismi Doğum Aile ilişkisi Hükümdarlığı Ölüm Notlar
Ziyârîler (928–1043)
Abolhajjaj, Emir Merdâvîc ? Ziyar'ın oğlu 928–934 934
Abutaher Vuşmgîr ? Ziyar'ın oğlu 934–967 967
Zahir od-Dowleh Behsatun ? Vuşmgîr'in oğlu 967–976 976
Shams ol-Ma'ali, Abolhasan Kabûs ? Vuşmgîr'in oğlu 976–1012 1012
Falak ol-Ma'ali Menuçehr ? Kabûs'un oğlu 1012–1031 1031
Sharaf ol-Ma'ali Anûşirvan ? Menuçehr'in oğlu 1031–1043 1043
Onsor ol-Ma'ali Keikavus ? son of Eskandar son of Qabus ? ?
Gilanshah ? son of Keykavous ? ?

Büveyhîler (934-1062)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Büveyhîler
En geniş sınırlarına ulaşmış Büveyhîler

Büveyhîler, en önemlileri Fars, Rey ve Irak olan bir dizi ayrı emirliğe bölünmüştü. Genellikle, emirlerden biri, Abbâsî Halifeliği hiyerarşisine onları bağlayan Emîrü’l Ümerâ ve Şehinşah (hanedanın Abbâsî halifelerinden bağımsızlığının bir işareti olarak canlandırdığı) gibi ünvanlarla işaretlenen, geri kalanlar üzerinde bir tür Eşitler arasında birinci üstünlüğüne sahipti.

Resim Unvan Kraliyet ismi Kişisel ismi Doğum Aile ilişkisi Hükümdarlığı Ölüm Notlar
Büveyhîler Fars kolu (933–1062)
Emir, Emîrü’l Ümerâ İmâdüddevle Abu'l-Hasan Ali 891 Buya'nın oğlu 934–949 949 Ayrıca Kıdemli Büveyhî Emiri (934–949)
Emir, Şehinşah Adudüddevle Fanna Khusraw 936 Rüknüddevle'nin oğlu ve İmâdüddevle'nin yeğeni 949–983 983 Kıdemli Büveyhî Emiri (976–983) ve Irak Emiri (978–983)
Emir, Emîrü’l Ümerâ Şerefüddevle Abu'l-Fawaris Shirdil 962 Adudüddevle'nin oğlu 983–989 989 Ayrıca Kıdemli Büveyhî Emiri ve Irak Emiri (987–989)
Emir, Kral Samsam al-Dawla Abu Kalijar Marzuban 964 Adudüddevle'nin oğlu 989–998 998 Ayrıca Irak Emiri ve kendisini Kıdemli Büveyhî Emiri ilan etmiştir (983–986)
Emir, Kral, Şehinşah Baha' al-Dawla Abu Nasr Firuz 971 Adudüddevle'nin oğlu 998–1012 1012 Ayrıca Irak Emiri (988–1012) ve Kıdemli Büveyhî Emiri (997–1012)
Emir Sultan al-Dawla Abu Shuja 992 Baha' al-Dawla'nın oğlu 1012–1024 1024 Ayrıca Irak Emiri ve Kıdemli Büveyhî Emiri (1012–1021)
Emir, Şehinşah Abu Kalijar Marzuban 1011 Sultan al-Dawla'nın oğlu 1024–1048 1048 Ayrıca Kirman Emiri (1028–1048), Kıdemli Büveyhî Emiri (1037–1048) ve Irak Emiri (1044–1048)
Emir Abu Mansur Fulad Sutun ? Abu Kalijar'ın oğlu 1048–1054 1062 Fars'ı Abu Sa'd Khusrau Shah'a kaybetmiştir
Emir Abu Sa'd Khusrau Shah ? Son of Abu Kalijar 1051–1054 ? Fars'ı Abu Mansur Fulad Sutun'a kaybetmiştir
Emir Abu Mansur Fulad Sutun ? Son of Abu Kalijar 1054–1062 1062 Killed by the Shabankara tribal chief Fadluya
Büveyhîler Rey, İsfahan ve Hemedan kolu (935–1038)
Emir, Emîrü’l Ümerâ Rukn al-Dawla Abu Ali Hasan 898 Buya'nın oğlu 935–976 976 Ayrıca Kıdemli Büveyhî Emiri (949–976)
Emir Fakhr al-Dawla Abu'l-Hasan Ali 952 Rukn al-Dawla'nın oğlu 976–980

ve

983–997

980 Ayrıca Hemedan & Taberistan Emiri (984–997) ve Kıdemli Büveyhî Emiri (991–997)
Emir Mu'ayyad al-Dawla Abu Mansur 941 Rukn al-Dawla'nın oğlu 976–983 983 Ayrıca Hamadan (976–983), Cibal (977–983), Taberistan (980–983) ve Gürgan (981–983) Emiri
Emir Majd al-Dawla Abu Taleb Rostam 993 Fakhr al-Dawla'nın oğlu 997–1029 1029 sadece Rey, kısa süre kendisini Kıdemli Büveyhî Emiri ilan etmiştir
Emir Shams al-Dawla Abu Taher ? Fakhr al-Dawla'nın oğlu 997–1021 1021 Sadece İsfahan ve Hemedan, kısa süre kendisini Kıdemli Büveyhî Emiri ilan etmiştir
Emir Sama' al-Dawla Abu'l-Hasan Ali ? Shams al-Dawla'nın oğlu 1021–1023 1023 Sadece Hemedan, Kâkûyîler tarafından tahttan indirildi
Büveyhîler Irak ve Huzistan kolu (945–1055)
Emir, Emîrü’l Ümerâ Müizzüddevle Abu'l-Husayn Ahmad 915 Buya'nın oğlu 945–966 966
Emir, Emîrü’l Ümerâ İzzüddevle Abu Mansur Bakhtiyar 943 Müizzüddevle'nin oğlu 966–979 979 Kendisini Kıdemli Büveyhî Emiri ilan etmiştir (976–978)
Emir, Şehinşah Adudüddevle Fanna Khusraw 937 Rüknüddevle'nin oğlu 977–983 983 Ayrıca Fars Emiri (949–983) ve Kıdemli Büveyhî Emiri (976–983)
Emir, Kral Samsam al-Dawla Abu Kalijar Marzban 964 Adudüddevle'nin oğlu 983–987 998 Ayrıca kendisini Kıdemli Büveyhî Emiri ilan etmiştir (983–986) ve Fars & Karman Emiri (989–998)
Emir, Emîrü’l Ümerâ Sharaf al-Dawla Abu'l-Fawaris Shirdil 962 Adudüddevle'nin oğlu 987–989 989 Ayrıca Fars Emiri (983–989) ve Kıdemli Büveyhî Emiri (987–989)
Emir Baha' al-Dawla Abu Nasr Firuz 970 Adudüddevle'nin oğlu 989–1012 1012 Ayrıca Kıdemli Büveyhî Emiri (997–1012) ve Fars Emiri (999–1012)
Emir Sultan al-Dawla Abu Shuja 992 Son of Baha' al-Dawla 1012–1021 1024 Ayrıca Kıdemli Büveyhî Emiri (1012–1021) ve Fars Emiri (1012–1024)
Emir, Şehinşah, Kral Musharrif al-Dawla Abu 'Ali 1002 Baha' al-Dawla'nın oğlu 1021–1025 1025 Kıdemli Büveyhî Emirine en yakın şey (1024–1025)
Emir Jalal al-Dawla Abu Tahir Jalal al-Dawla 994 Baha' al-Dawla'nın oğlu 1027–1043 1043
Emir, Şehinşah Abu Kalijar Marzuban 1011 Sultan al-Dawla2nın oğlu 1043–1048 1048 Ayrıca Fars Emiri (1024–1048), Kirman Emiri (1028–1048) ve Kıdemli Büveyhî Emiri (1037–1048)
Emir Al-Malik al-Rahim Abu Nasr Khusrau Firuz ? Abu Kalijar'ın oğlu 1048–1058 1058 Ayrıca Kıdemli Büveyhî Emiri (1051–1058). Selçuklu sultanı Tuğrul tarafından tahttan indirildi

Gazneliler (977–1186)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Gazneliler
En geniş sınırlarına ulaşmış Gazneliler
# Lakap Kişisel ismi Hükümdarlığı Veraset hakkı Notlar
1 Nasîrüddin Sebük Tegin 977–997
2 Unvansız İsmail 997–998 Sebük Tegin'in oğlu
3 Ebü’l-Kāsım Yemînü’d-devle Mahmud 998–1030 Sebük Tegin'in ilk oğlu
4 Celal ed-devle Muhammed 1030
Birinci hükümdarlığı 		Mahmud'un ikinci oğlu
5 Şihab ed-devle I. Mesud 1030–1041 Mahmud'un ilk oğlu Dandanakan Muharebesi'nin ardından devrildi, hapsedildi ve idam edildi
— Celal ed-devle Muhammed 1041
İkinci hükümdarlığı 		Mahmud'un ikinci oğlu I. Mesud'un tahttan indirilmesinin ardından tahta çıkarıldı.
6 Şihab ed-devle Mevdud 1041–1048 I. Mesud'un oğlu Muhammed'i Nangrahar Muharebesi'nde yenerek tahta geçti.[18]
7 ?
? 		II. Mesud 1048 Mevdud'un oğlu
8 Baha ed-devle Ali 1048–1049 I. Mesud'un oğlu
9 İzzed-Devle Abdürreşid 1049–1052 Mahmud'un beşinci oğlu
10 Qiwam ed-devle Tuğrul Bozan 1052–1053 Türk Memlûk generali Abdülreşid ve diğer on bir Gazneli prensini katlettikten sonra Gazneli tahtını gasp etti.[19]
11 Cemâl ed-devle Ferruhzad 1053–1059 I. Mesud'un oğlu
12 Zahir ed-devle İbrahim 1059–1099 I. Mesud'un oğlu
13 Ala ed-devle III. Mesud 1099–1115 İbrahim'in oğlu
14 Kemâl ed-devle Şirzad 1115–1116 III. Mesud'un oğlu Kardeşi Arslanşah tarafından öldürüldü.[20]
15 Sultan ed-devle Arslanşah 1116–1117 III. Mesud'un oğlu Tahta ağabeyi Şirzad'dan aldı, ancak Selçuklu sultanı Ahmed Sencer tarafından desteklenen diğer kardeşi Behramşah'ın isyanıyla karşı karşıya kaldı.[21]
16 Yemînü’d-devle Behramşah 1117–1157 III. Mesud'un oğlu Behramşah döneminde Gazneli imparatorluğu Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun bir kolu haline geldi. Behramşah, tahtını güvence altına almak için Selçuklu sultanı Ahmed Sencer tarafından desteklendi.[22]
17 Müizzüddevle Hüsrevşah 1157–1160 Behramşah'ın oğlu
18 Taceddevle Hüsrev Melik 1160–1186 Hüsrevşah'ın oğlu

Büyük Selçuklu İmparatorluğu (1029–1194)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Büyük Selçuklu İmparatorluğu
Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun en geniş sınırları (1092)
Büyük Selçuklu Devleti (1029–1157)
Taht ismi Asıl isim Resim Unvan Doğum-Ölüm Hükümdarlık başlangıcı Hükümdarlık sonu Aile bağlantıları Not
Tuğrul Tuğrul bin Mikail Ruknedein, Abutalip, Bey, Sultan 995–1063 1029 1063 Selçuk Bey oğlu Mihail'in oğlu
Alp Arslan Muhammed bin Davud Çağrı Adudeddevle Ebu Şuça, Sultan 1039–1072 1063 1072 Tuğrul Bey'in kardeşi Davud Çağrı Bey'in oğlu Esir alınmış bir kale komutanı tarafından öldürüldü.
I. Melikşah Hasan Sultan Celalü'ldevle ve'd-din Müizzuddin Ebu'l Feth Melikşah 1055–1092 1072 1092 Alp Arslan'ın oğlu
I. Mahmud Nasireddin, Abulkasem, Sultan 1086–1094 1092 1093 I. Melikşah'ın oğlu Beş yaşında sultan ilan edildi. 1093-1094'te İsfahan ve Fars bölgesi tabi hükümdarı.
Berkyaruk Muhammad Berkyaruk bin Melikşah Ebu Muzaffer Rükneddin 1080–1105 1094 1105 I. Melikşah'ın oğlu
II. Melikşah Muizziddin, Ebulfeth, Sultan 1101 – ? 1105 1105 Berkyaruk'un oğlu Amcası Muhammet Tapar tarafından tahttan indirildi ve kör edildi.
Muhammet Tapar Giyaseddin, Ebuşucca, Sultan 1082–1118 1105 1118 I. Melikşah'ın oğlu
Sencer Ahmed Muizziddin, Ebulhareth, Sultan 1087–1157 1097 1157 I. Melikşah'ın oğlu
Irak Selçuklu Devleti (1118–1194)
Taht ismi Asıl isim Resim Unvan Doğum-Ölüm Hükümdarlık başlangıcı Hükümdarlık sonu Aile bağlantıları Not
II. Mahmud Muizziddin, Sultan 1104–1131 1118 1131 Muhammet Tapar'ın oğlu Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Ahmed Sencer'e tabi
Davud Muizziddin, Ebulfeth, Sultan ? – 1132 1131 1132 II. Mahmud'un oğlu Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Ahmed Sencer'e tabi
II. Tuğrul Rukneddin, Ebutalib, Sultan 1109–1134 1132 1134 Muhammet Tapar'ın oğlu Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Ahmed Sencer'e tabi
Mesud Giyasaddin, Ebulfeth, Sultan 1109–1152 1134 1152 Muhammet Tapar'ın oğlu Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Ahmed Sencer'e tabi
III. Melikşah Muizziddin, Sultan 1128–1160 1152 1153 II. Mahmud'un oğlu Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Ahmed Sencer'e tabi
II. Muhammet Giyaseddin, Ebuşucca, Sultan 1128–1160 1153 1160 II. Mahmud'un oğlu 1157'ye kadar Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Ahmed Sencer'e tabi
Süleyman Şah Muizzeddin, Ebulharet, Sultan 1118–1162 1160 1161 Muhammet Tapar'ın oğlu Tahttan indirildi
Arsalan Şah Rukneddin, Sultan 1134–1176 1161 1176 II. Tuğrul'un oğlu
III. Tuğrul Rukneddin, Ebutalib, Sultan ? – 1194 1176 1194 Arsalan'ın oğlu Öldürüldü

Harezmşahlar Devleti (1153–1220)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Harezmşahlar Devleti
En geniş sınırlarına ulaşmış Harezmşahlar Devleti

Harezm'de kurulan, İran'ın bir kısmını ve komşu Orta Asya'yı kapsayan bir imparatorluk.

Resim Unvan Kraliyet ismi Kişisel ismi Doğum Aile ilişkisi Hükümdarlığı Ölüm Notlar
Anuştekin Hanedanı (1153–1220)
Sultan Ala ad-Dunya wa ad-Din Abul-Muzaffar Atsız 1097/1105 Kutbüddin Muhammed'in oğlu 1153–1156 1156 1127'den itibaren Harezm'de hüküm sürdü
Sultan Taj ad-Dunya wa ad-Din Abul-Fath İlarslan ? Atsız'ın oğlu 1156–1172 1172
Sultan Ala ad-Dunya wa ad-Din Abul-Muzaffar Tekiş ? İlarslan'ın oğlu 1172–1200 1200 Sultan Şah'ın muhalefeti ile
Şah Ala ad-Dunya wa ad-Din Abul-Fath Alâeddin Muhammed ? Tekiş'ın oğlu 1200–1220 1220 Moğollar tarafından ortadan kaldırıldı
Sultan Jalal ad-Dunya wa ad-Din Abul-Muzaffar Celâleddin Harezmşah ? Alâeddin Muhammed'in oğlu 1220–1231 1231 Hükümdarlığında, Moğol fatihlerine karşı büyük ölçüde gerilla savaşı yer aldı

Moğol İmparatorluğu (1220–1256)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Moğol İmparatorluğu
Büyük Hanlar (1221–1256)
Taht ismi Asıl isim Resim Unvan Doğum-Ölüm Hükümdarlık başlangıcı Hükümdarlık sonu Aile bağlantıları Not
Cengiz Timuçin (Temuçin) Han, Ka'an 1162–1227 1221 1227 Yesügey Han'un oğlu 1206'dan itibaren Mongolistan'i idare etmekte
Tuluy Han Han 1192–1232 25 Ağustos 1227 13 Eylül 1229 Cengiz'in oğlu Naip
Ögeday Han Han, Ka'an yak. 1186 – 11 Aralık 1241 13 Eylül 1229 11 Aralık 1241 Cengiz'in oğlu
Töregene Hatun ? – ? 1242 1246 Ögeday Han'in karısı Naip
Güyük Han Han, Ka'an yak. 1206–1248 1246 1248 Ögeday ve Töregene oğlu
Oğul Kaymış Hatun ? – ? 1248 1251 Güyük Han'in karısı Naip
Mengü Han, Ka'an 10 Ocak 1209 – 11 Ağustos 1259 1 Temmuz 1251 11 Ağustos 1259 Toluy'un oğlu

İlhanlılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: İlhanlılar
İlhanlılar (1221–1256)
# Taht ismi Asıl isim Resim Unvan Doğum-Ölüm Hükümdarlık başlangıcı Hükümdarlık sonu Aile bağlantıları Not
1 Hülagû Han Han, İlhan yak. 1217 – 8 Şubat 1265 1256 8 Şubat 1265 Tuluy'un oğlu
2 Abaka Han Han, İlhan 1234–1282 1265 1 Nisan 1282 Hülagû Han'ın oğlu
3 Teküder Han Ahmet Han, İlhan, Sultan ? – 1284 1282 1284 Hülagû Han'ın oğlu Öldürüldü
4 Argun Han Han, İlhan, Sultan yak. 1258 – 7 Mart 1291 1284 7 Mart 1291 Abaka Han'ın oğlu
5 Geyhatu Han, İlhan, Sultan ? – 1295 1291 1295 Abaka Han'ın oğlu Öldürüldü
6 Baydu Han, İlhan, Sultan ? – 1295 1295 1295 Hülagû Han'ın oğlu Toğay'ın oğlu Öldürüldü
7 Gazan Han Mahmud Han, İlhan, Sultan 1271–1304 1295 1304 Argun Han'ın oğlu
8 Olcaytu Muhammed Hüdabende Han, İlhan, Sultan, Hüdabende 1280 – 16 Aralık 1316 1304 16 Aralık 1316 Argun Han'ın oğlu
9 Ebu Said Bahadır Han, İlhan, Sultan, Alaaddin, Bahadır 2 Haziran 1305 – 1 Aralık 1335 1316 1 Aralık 1335 Olcaytu'nun oğlu
10 Arpa Han Mahmud Han, İlhan, Sultan, Kauen, Muezzeddin ? – 1336 1335 10 Aralık 1336 Tuluy'un oğlu Erikbüke'nin oğlu Malik Timur'un oğlu Munk Han'un oğlunun oğlu Suse'nin oğlu Öldürüldü
11 Musa Han Han, İlhan, Sultan, Nasereddin ? – 1337 12 Nisan 1336 1337 Baydu'nun oğlu Ali'nin oğlu
12 Muhammed Han Han, İlhan, Sultan, Muzafferiddin ? – 1338 1336 1338 Hülagû Han'ın oğlu Mengü Timur'un oğlu Ambarcı'nın oğlu Il Timur'un oğlu Yul Kotlok'un oğlu
13 Satıbey Hatun Hatun yak.1300 – 1345'dan sonra 1338 1339 Olcaytu'nun kızı
14 Cihan Timur Han, İlhan, Sultan, İzzeddin ? – ? 1339 1340 Geyhatu Han'ın oğlu Ala-Fireng'un oğlu
Süleyman Han Han, İlhan, Sultan ? – ? Mayıs 1339 1345 Satıbey Hatun'un kocası. Hülagû Han'ın oğlu Yesmut'un oğlu Soga'nın oğlu Yusuf Şah'ın oğlu
Toğa Timur[23] Han, İlhan, Sultan ? – 1353 1335 1353 Yesugey Bahadir'in oğlu Cucukisar Tur'un oğlu Amakan'ın oğlu Abaka Han'ın oğlu Bababadir'in oğlu Sudi
Anuşirvan Han, İlhan, Sultan, Adil ? – ? 1344 1357 ?

Geç ortaçağ bölgesel krallıklar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Serbedâriler (1332–1386)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Serbedâriler
1345'de Serbedâriler
Resim Unvan Kraliyet ismi Kişisel ismi Doğum Aile ilişkisi Hükümdarlığı Ölüm Notlar
Emir Abdülrezzak bin Fazlullah ? 1337–1338 1338 Togha Temür'e isyan etti, kardeşi tarafından bıçaklanarak öldürüldü
Emir Vaciheddin Mesud bin Fazlullah ? Abdülrezzak'ın kardeşi 1338–1344 1344 Paduspanidler tarafından esir alındı ve idam edildi.
Emir Muhammed Aytemur ? Öncülleri ile kan bağı yok 1344–1346 1346 Devrildi ve idam edildi
Emir Kaba Isfendiyar ? Öncülleri ile kan bağı yok 1346–y. 1347 y. 1347
Emir Şemseddin bin Fazlullah ? Abdülrezzak'ın kardeşi y. 1347 ? Ardılı tarafından tahtı bırakmaya zorlandı
Emir Hoca Tacceddin Ali ? Öncülleri ile kan bağı yok 1347–1351/1352 1351/1352 Memnuniyetsiz bir yetkili tarafından öldürüldü
Emir Yahya bin Karavi ? Öncülleri ile kan bağı yok 1351/1352–1355/1356 1355/1356 Eliminated Togha Temür, assassinated.
Emir Zahireddin Karavi ? Yahya bin Karavi'nin yeğeni 1355/1356 1355/1356 Veziri tarafından tahttan indirildi
Emir Haydar el-Kassab ? Öncülleri ile kan bağı yok 1355/1356 1356 Türk köle tarafından öldürüldü
Emir Lütfüllah ? Vaciheddin Mesud'un oğlu 1356–1357/1358 veya 1361 1357/1358 veya 1361 Veziri tarafından tahttan indirildi ve idam edildi
Emir Hasan el-Damgan ? Öncülleri ile kan bağı yok 1357/1358 veya 1361–1361/1362 1361/1362 Derviş isyanları sırasında tahttan indirildi
Emir Hoca Ali-yi Muayyed bin Mesud ? Öncülleri ile kan bağı yok 1361/1362–1376/1377

ve

1376/1377–1381

? tahta çıktı, 1381'de Timur'un vasalı oldu
Emir Rukneddin ? Öncülleri ile kan bağı yok 1376/1377 ? Derviş isyanları sırasında tahta çıkarıldı

Çobanoğulları (1335–1357)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Çobanoğulları
En geniş sınırlarına ulaşmış Çobanoğulları
Resim Unvan İsim Doğum Aile ilişkisi Hükümdarlığı Ölüm Notlar
Emir Hassan Kuchak y. 1319 Emir Çoban'ın oğlu Timurtaş'ın oğlu 16 Temmuz 1338 – 15 Aralık 1343 15 Aralık 1343 İlhanlı kuklaları Satıbey Hatun ve Süleyman Han adına hüküm sürdü.
Emir Yagi Basti ? Emir Çoban'ın oğlu 1343–1344 1344 Ortak hükümdar Malik Eşref tarafından suikasta uğradı
Emir Surgan y. 1320 Emir Çoban ve Satıbey Hatun'un oğlu 1343–1345 1345 Ortak hükümdar Malik Eşref tarafından kovulmuştur
Emir Malik Eşref ? Hassan Kuchak'ın kardeşi 1343–1357 1357 İlhanlı kuklası Anuşirvan adına hüküm sürdü. Altın Orda hükümdarı Canibeg tarafından asıldı
Emir Timurtaş ? Malik Eşref'in oğlu 1360 1360 Altın Orda'nın kuklası olarak kısa süre hüküm sürmüştür

Celâyir Sultanlığı (1335–1432)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Celâyir Sultanlığı
En geniş sınırlarına ulaşmış Celayirîler
Resim Unvan Kraliyet ismi Kişisel ismi Doğum Aile ilişkisi Hükümdarlığı Ölüm Notlar
Ulus Beg Taceddin Hasan-ı Büzürg ? Emir Çoban'ın kızı Bağdat Hatun'un eşi 1336–1356 1356 İlhanlı kuklaları Muhammed Han ve Cihan Timur adına hüküm sürdü..
Bahadır Han Muizz-id-dunya ve'd-din Şeyh Üveys (I. Üveys) y. 1337–1374 Hasan-ı Büzürg'ün oğlu 1356–1374 1374
Şeyh Hasan ? Şeyh Üveys'in oğlu 1374–1374 1374 Emirler tarafından öldürüldü
Şeyh Celaleddin I. Hüseyin (1374–1382) ? Şeyh Üveys'in oğlu 1374–1382 1382 Asi kardeşi Ahmed tarafından idam edildi
Şeyh Bayezid ? Şeyh Üveys'in oğlu 1382–1384 1384 Hüseyin ve Ahmed'e muhalif
Sultan Gıyaseddin Ahmed ? Şeyh Üveys'in oğlu 1383–1410 1410 1393–4, 1400–2, 1403–5'de sürgünde. Kara Yusuf tarafından muharebede öldürüldü
Sultan Ala ud-Dunya Şah Veled ? Şeyh Üveys'in oğlu Ali'nin oğlu 1410–1411 1411
Sultan Mahmud ? Şah Veled'in oğlu 1411 1425 Döndü Hatun'un naipliği altında
Sultan II. Üveys ? Şah Veled'in oğlu 1415–1421 1421
Sultan Muhammed ? Şah Veled'in oğlu 1421 1421
Sultan Mahmud ? Şah Veled'in oğlu 1421–1425 1425 İkinci hükümdarlığı
II. Hüseyin ? Ahmed'in torunu 1425–1432 1432 Karakoyunlular tarafından mağlup edildi

İncûlular (1335–1357)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: İncûlular
En geniş sınırlarına ulaşmış İncûlular
Resim Unvan İsim Doğum Aile ilişkisi Hükümdarlığı Ölüm Notlar
Şerefeddin Mahmud Şah ? 1304–1335 1335 İlhanlıların kraliyet topraklarının son derece özerk efendisi (injü), Ebû Said tarafından uzaklaştırıldı ve Arpa Han tarafından idam edildi.
Emir Gıyâseddin Keyhüsrev ? Mahmud Şah'ın oğlu 1335–1338/9 1338/9
Emir Celâleddin Mesud Şah ? Mahmud Şah'ın oğlu 1338–1342 1342 Keyhüsrev'e muhalif. Celâyir Sultanlığı destekçisi. Çobanoğulları tarafından öldürüldü
Emir Şemseddin Muhammad ? Mahmud Şah'ın oğlu 1339/40 1339/40 Mesud Şah'a muhalif. Çobanoğulları destekçileri tarafından öldürüldü
Emir Cemâleddin Ebû İshak ? Mahmud Şah'ın oğlu 1343–1357 ? Muzafferîler tarafından mağlup edilip, idam edildi

Muzafferîler (1314–1393)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Muzafferîler
En geniş sınırlarına ulaşmış Muzafferîler
Resim Unvan İsim Doğum Aile ilişkisi Hükümdarlığı Ölüm Notlar
Emir Mübârizüddin Muhammed bin el-Muzaffer 1301 1314–1358 1368 Muzafferî Hanedanı'nın kurucusu
Emir Şah Şücâ ? 1358–1384 1384
Emir Zeynelâbidîn ? 1384–1387 1387
Emir Şah Yahya ? 1387–1391 1391 yalnızca Şiraz'da
Emir Şah Mansur ? 1391–1393 1393

Timur İmparatorluğu (1370–1467)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Timur İmparatorluğu
Timur İmparatorluğu, y. 1400
Resim Unvan Kraliyet ismi Kişisel ismi Doğum Aile ilişkisi Hükümdarlığı Ölüm Notlar
Emir, Beg, Gurkani, Sahib Qiran, Sultan Timur Timur bin Taragay Barlas, daha sonra Timur Gurkani 9 April 1336 Muhammed Taragay'in oğlu 1370 – 18 Şubat 1405 17–18 Şubat 1405
Emir Pir Muhammad Pir Muhammed bin Cihangir y. 1374 Timur'un torunu 18 Şubat 1405 – 22 Şubat 1407 22 Şubat 1407
Emir, Sultan, Şah Halil Sultan Halil Sultan bin Miranşah y. 1384 Timur'un torunu 18 Şubat 1405 – 13 Mayıs 1409 13 Mayıs 1409
Mirza Şahruh Şahruh 30 Ağustos 1377 Timur'un oğlu 18 Şubat 1405 – 12 Mart 1447 12 Mart 1447
Mirza, Sultan Uluğ Bey Mirza Muhammad Tāraghay 22 Mart 1394 Şahruh'un oğlu 12 Mart 1447 – 27 Ekim 1449 27 Ekim 1449 Halefi tarafından tahttan indirildi ve öldürüldü

Karakoyunlular ve Akkoyunlular (1375–1497)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana maddeler: Karakoyunlular ve Akkoyunlular

Karakoyunlular

[değiştir | kaynağı değiştir]
En geniş sınırlarına ulaşmış Karakoyunlular
Resim Unvan Kraliyet ismi Kişisel ismi Doğum Hükümdarlığı Ölüm Aile ilişkisi Notlar
Bey Kara Mehmed Kara Mehmed Durmuş bin Bayram Hoca ? 1378–1388 1388 Karakoyunlular ilk beyi
Bey Kara Yusuf Ebû Nasr Kara Yusuf Noyan bin Mehmed ? 1388–1420 1420 Hükümdarlığı Timur istilası ile son buldu
Bey Kara İskender Kara İskender bin Yusuf ? 1420–1436 1436 Öldürüldü
Bey،Padişah-ı İran Cihan Şah Muzaffer al-Din Cihan Şah bin Yusuf 1397 1438 – 11 Kasım 1467 11 Kasım 1467 Kara Yusuf'un oğlu Akkoyunlu Uzun Hasan tarafından öldürüldü
Bey Hasan Ali Hasan Ali bin Cihan Şah ? 11 Kasım 1467 – 1468 1468 Cihan Şah'ın oğlu Akkoyunlu Uzun Hasan tarafından öldürüldü

Akkoyunlular

[değiştir | kaynağı değiştir]
En geniş sınırlarına ulaşmış Akkoyunlular
Resim Unvan Kraliyet ismi Kişisel ismi Doğum Aile ilişkisi Hükümdarlığı Ölüm Notlar
Bey Kara Osman Kara Yülük (Lakabı) ? 1378–1435 1435 Timur'a yardım ettiği için 1402'de kendisine Diyarbekir verildi.
Bey Ali Nur al-Din Ali bin Kara Yülük ? Kara Osman'ın oğlu 1435–1438 1438
Bey Hamza ? 1403–1435 1444
Bey Cihangir Mu'izzeddin Cihangir bin Ali bin Kara Yülük ? Kara Osman'ın oğlu 1444–1453 1453
Bey Uzun Hasan Uzun Hasan bin Cihangir ? Cihangir'in oğlu 1453 – 6 Ocak 1478 6 Ocak 1478
Bey Halil Halil bin Uzun Hasan ? Uzun Hasan'ın oğlu 1478–1479 1479
Bey Yakub Yakub bin Uzun Hasan ? Uzun Hasan'ın oğlu 1479–1490 1490
Bey Baysungur Baysungur bin Yakub ? Yakub'un oğlu 1490–1491 1491
Bey Rüstem Rüstem bin Maksud ? Maksud'un oğlu 1491–1497 1497
Bey Göde Ahmed Göde Ahmed bin Muhammed ? Muhammed'in oğlu 1497 1497

Kaynaklar:[24][25]

Not: Ortaçağ Pers'inin genel olarak Safevi İmparatorluğu'nun yükselişiyle sona erdiği kabul edilmektedir.

Modern İmparatorluk (1501–1979)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Safevîler (1501-1786)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana maddeler: Safevîler ve Safevî Hanedanı
Safevîler (1501–1786)
Taht ismi Asıl isim Resim Unvan Doğum-Ölüm Hükümdarlık başlangıcı Hükümdarlık sonu Aile bağlantıları Not
I. İsmail Şah, Sultan 1487–1524 7 Kasım 1502 23 Mayis 1524 Sultan Haydar'ın oğlu
I. Tahmasb Şah, Sahib-i-Kıran, Sultan bar Selatin 1514–1576 23 Mayıs 1525 25 Mayıs 1576 I. İsmail oğlu
II. İsmail Şah 1537–1577 25 Mayıs 1576 24 Kasım 1577 I. Tahmasb'ın oğlu Zehirlenme (?)
Muhammed Hudâbende Hüdabende, Eşref, Sultan 1532–1596 25 Mayıs 1576 1 Ekim 1587 I. Tahmasb'ın oğlu Tahttan indirme
I. Abbas Şahenşah, Sultan, Büyük 1571–1629 1 Ekim 1587 19 Ocak 1629 Muhammed Hudâbende'nin oğlu
Safî Sam Mirza Şah, Mirza 1611–1642 19 Ocak 1629 12 Mayıs 1642 I. Abbas'ın oğlu Muhammed Bekir (Safi) Mirza oğlu
II. Abbas Şah 1632–1666 12 Mayıs 1642 26 Ekim 1666 I. Safi'nin oğlu
Süleyman Safi Mirza Şah, Hakim-ül Hükema 1645–1694 26 Ekim 1666 29 Temmuz 1694 II. Abbas'ın oğlu
Hüseyin Mirza Şah, Sultan, Sadr-ül Hakim 1668–1726 29 Temmuz 1694 11 Eylül 1722 Süleyman'ın oğlu Mahmud tarafından tahttan indirilme ve sonra öldürülme
II. Tahmasb Şah 1704–1740 11 Eylül 1722 16 Nisan 1732 Sultan I. Hüseyin oğlu Nadir Şah tarafından tahttan indirilme ve sonra öldürülme
Ahmed Şah, Sultan 1687–1728 28 Eylül 1726 30 Mart 1728 I. Süleyman kızı Şehrbanu Begüm'ün oğlu Mirza Ebu'l-Kasım'ın oğlu Eşref Hotaki tarafından öldürülme
III. Abbas Şah 1730–1739 16 Nisan 1732 22 Ocak 1736 II. Tahmasb'ın oğlu Nadir Şah kontrolü altında. Nadir Şah tarafından tahttan indirildi ve öldürüldü.
Sam Şah ?–1743 1743 1743 Sultan I. Hüseyin oğlu (?) Düzmece. Nadir Şah tarafından tahttan indirildi ve öldürüldü
III. Ismail Mirza Ebu Turab Şah ?–1772 1749 1749 Sultan I. Hüseyin kızı Meryem Begüm (veya Han Aga Begüm) oğlu Kerim Han Zend'in kontrolü altında. Tahttan indirilme
II. Süleyman Seyyid Muhammed Şah 1723 veya 1725–? 1749 1750 I. Süleyman'ın kızı Şehrbanu Begüm'ün oğlu Şahruh tarafından tahttan indirilme ve kör edilme
III. Ismail Mirza Ebu Turab Şah ?–1772 1752 1756 Sultan I. Hüseyin kizi Meryem Begum (veya Han Aga Begum) oğlu Kerim Han Zend kontrolü altında. Tahttan indirilme
Sultan II. Hüseyin Şah ?–1753 1753 1753 Sultan I. Hüseyin oğlu (?) Düzmece. Öldürülme
II. Muhammed Ebu'l-Feth Sultan Muhammed Mirza Şah ?–? 1786 1786 II. Tahmasb'ın oğlu Sultan Mirza Hüseyin oğlu Ağa Muhammed Han kontrolü altında.

Afşar İmparatorluğu (1736-1796)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana maddeler: Afşar İmparatorluğu ve Afşar Hanedanı
Afşar Hanedanı[26] (1736–1796)
Taht ismi Asıl isim Resim Unvan Doğum-Ölüm Hükümdarlık başlangıcı Hükümdarlık sonu Aile bağlantıları Not
Nadir Şah Nadir Kulu Han Şah, Sultan, Hakim-ül Hükema, Hazret-i Eşraf 1698–1747 22 Ocak 1736 19 Haziran 1747 Afşar İmam Kulu Bey Tahta geçmeden unvanı Tahmasb Kulu Han. Öldürülme
Adil Şah Ali Kulu Bey Şah 1719/20–1749 19 Haziran 1747 29 Temmuz 1748 Nadir Şah'in kardeşi Muhammed İbrahim Han oğlu İbrahim Afşar tarafından tahttan indirilme; kor edilme ve öldürülme
İbrahim Afşar Muhammed Ali Bey Şah 1724–1749 29 Temmuz 1748 3 Eylül 1748 Nadir Şah'in kardeşi Muhammed İbrahim Han oğlu Şahruh Afşar tarafından tahttan indirilme; kör edilme ve öldürülme
Şahruh Afşar Şah 1734–1796 3 Eylül 1748 1796 Nadir Şah'in oğlu Rıza Kulu Mirza'nın oğlu. Annesi Safevi I. Hüseyin'in kızı Fatıma Sultan Begüm II. Süleyman tarafından tahttan indirilme ve kör edilme (1749); yeniden tahta geçirme (1750) ve nihayet Ağa Muhammed Han tarafından öldürülme.

Zend Hanedanı (1751-1794)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Zend Hanedanı
Zend Hanedanı (1751–1794)[27]
Taht ismi Asıl isim Resim Unvan Doğum-Ölüm Hükümdarlık başlangıcı Hükümdarlık sonu Aile bağlantıları Not
Kerim Han Muhammed Kerim Han, Vekil-i Reayaa 1705–1779 1751 6 Mart 1779 İnak Han ve Bay Ağa'nın oğlu
Muhammed Ali Han Han 1760–1779 6 Mart 1779 19 Haziran 1779 Kerim Han oğlu
Ebu'l-Feth Han Han 1755–1787 6 Mart 1779 22 Ağustos 1779 Kerim Han'ın oğlu
Zeki Han ?–22 Ağustos 1779 6 Mart 1779 22 Ağustos 1779 Budak Han ve Bay Ağa'nın oğlu
Sâdık Han Muhammed Sâdık Han ?–1782 22 Ağustos 1779 14 Mart 1781 İnak Han ve Bay Ağa'nın oğlu
Ali Murad Han Han 1720–1785 14 Mart 1781 11 Şubat 1785 Allah Murad (Keytas) Han Zend Hazari'nin oğlu
Cafer Han Han ?–1789 18 Şubat 1785 23 Ocak 1789 Sadık Han oğlu
Seyid Murad Han Han ?–1789 23 Ocak 1789 10 Mayıs 1789 Hüda Murad Han Zend Hazari'nin oğlu
Lütf Ali Han Han 1769–1794 23 Ocak 1789 20 Mart 1794 Cafer Han oğlu Kaçar Ağa Muhammed Han tarafından tahttan indirilme, kör edilme ve katledilme.

Kaçar Devleti (1794-1925)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana maddeler: Kaçar Devleti ve Kaçar Hanedanı
Kaçar Hanedanı (1794–1925)[28]
Taht ismi Asıl isim Resim Unvan Doğum-Ölüm Hükümdarlık başlangıcı Hükümdarlık sonu Aile bağlantıları Not
Ağa Muhammed Şah Ağa Muhammed Han Han, Sah, Hakan 1742–1797 20 Mart 1794 17 Haziran, 1797 Ağa Muhammed Mustafa Han oğlu Öldürülme
Feth Ali Şah Baba Han Şah, Hakan, Sultan Sahip Kıran 1772–1834 17 Haziran 1797 23 Ekim 1834 Ağa Muhammed Mustafa Han kardeşi Hüseyin Kulu Cihansız'ın oğlu
Muhammed Şah Şah, Hakan 1808–1848 23 Ekim 1834 5 Eylul 1848 Feth Ali Şah oğlu Abbas Mirza Nayib es-Sultani'nin oğlu
Melik Cihan Hanım Mehdi-Ülya Melik Cihan Hanım 1814–1888 5 Eylül 1848 5 Ekim 1848 Muhammed Şah'ın karısı Taht naibi
Nasıreddin Şah Şah, Hakan, Sultan-ul Sahib Kıran 1831–1896 5 Ekim 1848 1 Mayıs 1896 Muhammed Şah ve Mehdi-Ülya'nın oğlu Öldürülme
Muzaffereddin Şah Şah, Hakan 1853–1907 1 Mayıs 1896 3 Ocak 1907 Nasıreddin Han'ın oğlu
Muhammed Ali Şah Şah 1872–1925 3 Ocak 1907 16 Temmuz 1909 Muzaffereddin Şah'ın oğlu Tahttan indirilme
Ahmed Şah Kaçar Şah 1898–1930 16 Temmuz 1909 15 Aralık 1925 Muhammed Ali Şah'ın oğlu Tahttan indirilme

Pehlevî Hanedanı (1925-1979)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana maddeler: Pehlevî İranı ve Pehlevî Hanedanı
Pehlevi Hanedanı (1925–1979)
Taht ismi Asıl isim Resim Unvan Doğum-Ölüm Hükümdarlık başlangıcı Hükümdarlık sonu Aile bağlantıları Not
Rıza Şah Pehlevi Şahenşah 1878–1944 15 Aralık 1925 16 Eylül 1941 Abbas Ali oğlu Tahttan indirme
Muhammed Rıza Pehlevi Şahenşah, Aryamehr, Bozorg Arteshtaran, Hüdaygan 1919–1980 16 Eylül 1941 11 Şubat 1979 Rıza Pehlevi oğlu Tahttan indirme - 1979 İran İslam Devrimi

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar ve kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Behistun Inscription 13 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: This is Phraortes. He lied, saying: "I am Khshathrita, of the dynasty of Cyaxares. I am king in Media."
  2. ^ a b CNG: KINGS of PERSIS. Vādfradād (Autophradates) II. Early-mid 2nd century BC. AR Tetradrachm (25mm, 16.23 g, 11h). Istakhr (Persepolis) mint. 
  3. ^ Rezakhani, Khodadad (2010). "The "Unbekannter König III" and the Coinage of Hellenistic and Arsacid Persis". Nameye Iran-E Bastan, 15 (İngilizce). 11 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2024. 
  4. ^ a b Assar, 2004.Assar, 2005. Assar, "Moses of Choren & the Early Parthian Chronology", 2006.
  5. ^ a b c d e f g Qashqai, H., "The successors of Mithridates II"
  6. ^ a b c d e f g Assar, G.R.F., "A Revised Parthian Chronology of the Period 165–91 BC" Qashqai, H., "The successors of Mithridates II"
  7. ^ Assar, G.R.F., "A Revised Parthian Chronology of the Period 165–91 BC"
  8. ^ Josephus Flavius, Antiquities of the Jews, Book XVI, Ch.8.4
  9. ^ Tacitus, The Annals, 11.10
  10. ^ See: Unknown King (III) (y. AD 140) 27 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  11. ^ See: Tiridates III (y. AD 224 – 228?) 1 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  12. ^ Farsça "Şahların Şahı"
  13. ^ "Ermeniler'in Büyük Kralı"
  14. ^ "Omuz çökerten"
  15. ^ "Prenses"
  16. ^ Bosworth 1996, s. 168-169.
  17. ^ Arapçada ibn, oğlu anlamına gelir. Dolayısıyla Muhammed ibn Suri, Suri'nin oğlu Muhammed anlamına gelir (dolayısıyla Suri onun babasıdır)
  18. ^ Bosworth 1977, s. 22-24.
  19. ^ Bosworth 1977, s. 45.
  20. ^ Bosworth 1977, s. 90.
  21. ^ Bosworth 1977, s. 93-95.
  22. ^ Bosworth 1996, s. 297.
  23. ^ "Encyclopædia Iranica, TOḠA TIMUR". 29 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2020. 
  24. ^ Muʾayyid S̲ābitī, ʻAlī (1967). Asnad va Namahha-yi Tarikhi (Historical documents and letters from early Islamic period towards the end of Shah Ismaʻil Safavi's reign.). Iranian culture & literature (46). Kitābkhānah-ʾi Ṭahūrī., pp. 193, 274, 315, 330, 332, 422 and 430. See also: Abdul Hussein Navai, Asnaad o Mokatebaat Tarikhi Iran (Historical sources and letters of Iran), Tehran, Bongaah Tarjomeh and Nashr-e-Ketab, 2536, pages 578,657, 701–702 and 707
  25. ^ H.R. Roemer, "The Safavid Period", in Cambridge History of Iran, Vol. VI, Cambridge University Press 1986, p. 339: "Further evidence of a desire to follow in the line of Turkmen rulers is Ismail's assumption of the title 'Padishah-i-Iran', previously held by Uzun Hasan."
  26. ^ The Cambridge History of Iran c. 7, 1991, s. 960.
  27. ^ The Cambridge History of Iran, c. 7, 1991, s. 961.
  28. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Iran c. 7 1991 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)

Bibliyografya

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Assar, G.R.F., "Genealogy & Coinage of the Early Parthian Rulers. I", Parthica, 6, 2004, pp. 69–93.
  • Assar, G.R.F., "Genealogy & Coinage of the Early Parthian Rulers, II a revised stemma", Parthica, 7, 2005, pp. 29–63.
  • tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20130610094543/http://parthian-empire.com/articles/Moses-Chorene-and-Early-Parthian-Chronology.pdf tarih=10 Haziran 2013 arşivlendi. Assar, G.R.F., "Moses of Choren & the Early Parthian Chronology", Electrum, vol. 11, 2006, pp. 61–86.]
  • tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20130721192533/http://parthian-empire.com/articles/A-Revised-Parthian-Chronology-of-165-91-BC.pdf tarih=21 Temmuz 2013 arşivlendi. Assar, G.R.F., "A Revised Parthian Chronology of the Period 165-91 B.C.", Electrum, vol. 11, 2006, pp. 87–158.]
  • Assar, G.R.F., "A Revised Parthian Chronology of the Period 91-55 B.C.", Parthica, 8, 2006, pp. 55–104.
  • Briant, Pierre, "From Cyrus to Alexander: A History of the Persian Empire", 2002.
  • Cameron, George, "History of Early Iran", Chicago, 1936 (repr., Chicago, 1969; tr. E.-J. Levin, L’histoire de l’Iran antique, Paris, 1937; tr. H. Anusheh, ایران در سپیده دم تاریخ, Tehran, 1993)
  • D’yakonov, I. M., "Istoriya Midii ot drevenĭshikh vremen do kontsa IV beka de e.E" (The history of Media from ancient times to the end of the 4th century BCE), Moscow and Leningrad, 1956; tr. Karim Kešāvarz as Tāriḵ-e Mād, Tehran, 1966.
  • Dandamaev, Muhammad A., "Persien unter den ersten Achämeniden (6. Jahrhundert v. Chr.)", tr. Heinz-Dieter Pohl, Wiesbaden, 1976.
  • tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20120206142834/http://web3.ehost-services.com/hemranib/Vol5/HTML%20+%20MHTML/Ghashghaee.htm tarih=6 Şubat 2012 arşivlendi. Ghashghai, H.R., "The successors of Mithridates II", Bulletin of Ancient Iranian History (UCLA), vol. 5, March 2009.(in Persian)]
  • tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20121218001757/http://www.achemenet.com/pdf/souspresse/henkelman/waters.pdf tarih=18 Aralık 2012 arşivlendi. Henkelman , wouter. Defining Neo-Elamite History. ARTA , 2003.]
  • Hinz, W., "The Lost World of Elam", London, 1972 (tr. F. Firuznia, دنیای گمشده ایلام, Tehran, 1992)
  • tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20130309182351/http://www.ccel.org/j/josephus/works/JOSEPHUS.HTM tarih=9 Mart 2013 arşivlendi. Josephus Flavius, Antiquities of the Jews.]
  • Justi, Ferdinand, "Iranisches Namenbuch", Tehran, Asatir, 2003.
  • Legrain, Leon, "Historical Fragments", Philadelphia, The University of Pennsylvania Museum Publications of the Babylonian Section, vol. XIII, 1922.
  • Majidzadeh, Yusef, "History and civilization of Elam", Tehran, Iran University Press, 1991.
  • Majidzadeh, Yusef, "History and civilization of Mesopotamia", Tehran, Iran University Press, 1997, vol.1.
  • Miroschedji, P. de, ‘La fin du royaume de l’Ansˇan et de Suse et la naissance de l’empire perse’, 1985, ZA 75, pp. 265–306.
  • Nöldeke, Theodor, "Geschichte der Perser und Araber zur Zeit der Sasaniden. Aus der arabischen Chronik des Tabari übersetzt" (1879)
  • Olmstead, A. T., "History of the Persian Empire", Chicago, 1948
  • Plutarch, Lives.
  • Polybius, The Histories.
  • Potts, D. T., The Archaeology of Elam, Cambridge University Press, 1999.
  • tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20121218001817/http://www.achemenet.com/pdf/nabu/nabu2000-080.pdf tarih=18 Aralık 2012 arşivlendi. Reade , Julian E. Elam after the Assyrian Sack of Susa in 647 B.C. NABU, 2000.]
  • tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20110926214319/http://classics.mit.edu/Tacitus/annals.html tarih=26 Eylül 2011 arşivlendi. Tacitus, The Annals.]
  • tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20130730072907/http://www.achemenet.com/ressources/enligne/arta/pdf/2004.003-Tavernier.pdf tarih=30 Temmuz 2013 arşivlendi. Tavernier , Jan. Some Thoughts on Neo-Elamite Chronology. ARTA , 2004.]
  • The Cambridge Ancient History (CAH)
  • The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 1, THE LAND OF IRAN, Cambridge University Press, 1968.
  • The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 2, THE MEDIAN AND ACHAEMENIAN PERIODS, Cambridge University Press, 1985.
  • The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 3(I), THE SELEUCID, PARTHIAN AND SASANIAN PERIODS, Cambridge University Press, 1983.
  • The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 3(II), THE SELEUCID, PARTHIAN AND SASANIAN PERIODS, Cambridge University Press, 1983.
  • The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 4, THE PERIOD FROM THE ARAB INVASION TO THE SALJUQS, Cambridge University Press, 1975.
  • The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 5, THE SALJUQ AND MONGOL PERIODS, Cambridge University Press, 1968.
  • The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 6, THE TIMURID AND SAFAVID PERIODS, Cambridge University Press, 1986.
  • The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 7, FROM NADIR SHAH TO THE ISLAMIC REPUBLIC, Cambridge University Press, 1991.
  • tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20190430035950/http://www.iranicaonline.org/articles/elam-i tarih=30 Nisan 2019 arşivlendi. Vallat , Francois. Elam: The History of Elam. Encyclopaedia Iranica , vol. VIII pp. 301–313. London/New York , 1998.]
  • tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20121218001806/http://www.achemenet.com/pdf/nabu/nabu1995-044.pdf tarih=18 Aralık 2012 arşivlendi. Vallat , Francois. Shutruk-Nahunte , Shutur-Nahunte et l'imbroglio neo-elamite. NABU , 1995.]
  • tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20121218001838/http://www.achemenet.com/pdf/nabu/nabu1996-031.pdf tarih=18 Aralık 2012 arşivlendi. Vallat , Francois. Le royaume elamite de SAMATI. NABU , 1996.]
  • tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20121218001828/http://www.achemenet.com/ressources/enligne/arta/pdf/2002.006.pdf tarih=18 Aralık 2012 arşivlendi. Vallat , Francois. Les pretendus fonctionnaires Unsak des texts neo-elamites et achemenides. ARTA , 2002.]
  • Vallat, Francois. Le royaume elamite de Zamin et les 'Letters de Nineveh'. Iranica Antique, 33, 1998. pp. 95–106.
  • tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20170915192937/http://parthia.com/ tarih=15 Eylül 2017 arşivlendi. www.parthia.com]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İran_hükümdarları_listesi&oldid=33900533" sayfasından alınmıştır