Lukin
Lukin | |||
---|---|---|---|
Nafarroa Garaia, Euskal Herria | |||
Herrigunea. | |||
| |||
Kokapena | |||
Herrialdea | Euskal Herria | ||
Lurraldea | Nafarroa Garaia | ||
Merindadea | Lizarra | ||
Administrazioa | |||
Estatua | Espainia | ||
Erkidegoa | Nafarroa | ||
Izen ofiziala | Luquin | ||
Alkatea | Luis Ramón Azkona Gil (San Isidro) | ||
Posta kodea | 31243 | ||
INE kodea | 31160 | ||
Herritarra | lukindar | ||
Geografia | |||
Koordenatuak | 42°36′42″N 2°05′57″W / 42.611666666667°N 2.0991666666667°W | ||
Azalera | 8 km² | ||
Garaiera | 595 metro | ||
Distantzia | 53,7 km (Iruñetik) | ||
Demografia | |||
Biztanleria | 129 (2023: −3) | ||
Dentsitatea | 16,13 bizt/km² | ||
Zahartzea[1] | % 52,78 | ||
Ugalkortasuna[1] | ‰ 38,46 | ||
Ekonomia | |||
Jarduera[1] | % 0 (2011) | ||
Desberdintasuna[1] | % 0 (2011) | ||
Langabezia[1] | % 14,98 (2013) | ||
Euskara | |||
Euskaldunak[2][3] | % 17,40 (2018: %15,24) | ||
Datu gehigarriak | |||
Sorrera | 921 (?) | ||
Webgunea | http://www.lukin.es/ |
Lukin[4] ([lukin]) Nafarroako udalerria da. Lizarrako merindadeko herri honek 138 biztanle zituen 2014. urteko erroldaren arabera. Nafarroako hiriburutik 54 kilometrora dago.
Geografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Inguru naturala eta kokapena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Herria, Nafarroa mendebaldean kokatzen da, N-111 errepidean, Lizarra-Viana norabidean, ezkerretik bederatzi bat kilometrora errepide lokala hartuz. Errepideak herriaren erdigunea bitan banatzen du, batetik, goialdeko auzoa eta bestetik, behealdekoa.
Lukinek bi zati dauzka, elkarrengandik banatuta, bata iparraldean eta bestea hegoaldean. Hegoaldeko zatiak Villamayor de Monjardinekin egiten du muga iparraldean, Arroizekin ekialdean eta Barbarin eta Arroizekin hegoaldean. Hegoaldeko zatiak berriz, Barbarinekin egiten du muga iparraldean, Arroizekin ekialdean, Los Arcosekin mendebaldean eta Sesmarekin hegoaldean.
Klima eta landaredia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Lukingo klima tarteko mediterraneoa da, klima kontinentalarekin nahasturik. Urteko batez besteko tenperatura 13 °C ingurukoa da eta urteroko prezipitazio-maila 680mm ingurukoa. Urteko egun euritsuak 80-90 inguru izaten dira.
Herriaren inguruko baso bakanetan arteak eta ameztiak daude, baina baso horien jatorrizko azalera asko gutxitu da nekazaritzaren eragina dela eta.
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Lukin herriaren sorrera argi ez dagoen arren, historialariek 921. urtean sortu zela uste dute, Iruñeko Erresumako erregeek Monjardingo gazteluan egoitza zutela. Kordobako Abderraman III.ak Lukin inbaditu zuen Erdi Aroan. Buruzagi musulman hori Afrikatik zetorren, Antso erregea eta bere seme Gartzia Jaunarekin borrokan egiteko asmoarekin. Valdejunkera izeneko lekuan Iruñeko armada Abderramanen gizonen aurka borrokatu zen. Erabateko garaipenik lortu ez zuten arren, erasoa geldiaraztea lortu zuten, eta Abderramanen gizonak mendian ezkutatzera behartu zituzten. Abderraman III.a mendebaldetik sartu zen Nafarroara, Lizarrako merindadea zeharkatu eta bidean hainbat gaztelu eta gotorleku konkistatuta. Gotorleku horietako bat Monjardineko Doneztebekoa izan zen.
-
Udaletxea.
-
Eliza.
-
Pilotaleku zaharra.
-
Osasun etxea.
Demografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Lukingo biztanleria |
---|
Datu-iturria: www.ine.es |
2008ko erroldaren arabera, Espainiaz kanpoko 14 etorkin bizi ziren herrian, biztanleriaren %10,14a (Nafarroako batez-bestekoaren antzekoa).
Politika
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Udal hauteskundeak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Azken urteetan Lukingo alkatea Candidatura Independiente San Isidro (CISI) taldeko Luis Ramón Azkona Gil da. 2007an taldeak herriko bost zinegotziak lortu zituen, boto zuriak 8 izan ziren (botoen %10) eta baliogabekoak 5 (botoen %5,88).
Alderdia | Botoak | Aukeratua? |
Luis Ramon Azkona Gil (CISI) | 62 | Bai |
Juan Jose Saimz Urra (CISI) | 59 | Bai |
Javier Martinez Giralda (CISI) | 59 | Bai |
Agustin Bakaikoa Morteruel (CISI) | 58 | Bai |
Miguel Angel Uribaien Gil (CISI) | 33 | Bai |
2011ko udal hauteskundeetan ez zen zerrendarik aurkeztu eta Azkonak segitu zuen jarduneko alkate[5].
Udaletxea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Lukingo udaleko idazkaria Iguzkitza, Villamayor de Monjardin eta Barbaringo idazkari ere bada.
- HELBIDEA: Carrera Kalea, 1
Alkateak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]2003-2007 | Luis Ramón Azkona Gil | San Isidro |
2007-2011 | Luis Ramón Azkona Gil | San Isidro |
2011-2015 | Luis Ramón Azkona Gil | Jardunean |
Garraioa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Lizarrerria Buseko linea hauekin ditu loturak:
Lizarrerria Bus | ||
---|---|---|
Abartzuza — Ospitalea | 2 | Aiegi — Deiu / Arroitz |
Kirolak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Lukingo kirol azpiegituran elementu garrantzitsuena udal frontoia da, udalerriaren ekialdean dagoena, piszinen gainean. Frontoiak 60 metro luze eta 22 metro zabal da, eta kiroldegi pista eta frontoi moduan erabiltzen da. Udalak kudeaturik uda garaian herriko frontenis lehiaketa antolatzen da bertan.
Jaiak eta ospakizunak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Lukingo herriko jaiak irailaren 8tik hurbilen dagoen asteburuan ospatzen dira, Erremedioen eta Mirarien Ama Birjinen omenez.
Euskara
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Nafarroako gobernuak onartutako Euskararen Foru Legearen arabera Lukin eremu ez-euskalduneko udalerria da, eta hori dela eta, hizkuntza ofizial bakarra gaztelania da. 2001eko erroldaren arabera, herritarren %2,36k zekien euskaraz hitz egiten.
Zerbitzuak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Lukin "Allo, Arellano, Arronitz, Deikaztelu eta Leringo Oinarrizko Zerbitzu Sozialen Mankomunitateko" kidea da.
Ondasun nabarmenak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- San Martin Tourskoaren eliza: Erdi Aroko jatorriko eliza da, dena den, gaur egungo eraikinaren gehiena XVII. mendean eginiko zaharberritze eta handitzearen ondorio da.
- Mesedeetako Andre Mariaren basilika: Erdi Aroko jatorriko eraikina da, inguruko elizetako fededun asko biltzen dituena.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ a b c d e Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ Euskara ezagutza tasa. (2010) Euskal Herriari Begira (Udalbiltza), Eustat, INE, NASTAT eta Euskal Herriko Hizkuntza Adierazle Sistema (EAS).
- ↑ Nafarroako Gobernua. (2018). Nafarroako Datu Soziolinguistikoak. Euskarabidea, 48-53 or..
- ↑ Euskaltzaindia. 155. araua: Nafarroako udal izendegia. .
- ↑ Lukin[Betiko hautsitako esteka] Nafarroako Udal eta Kontzejuen Federazioaren webgunean.
Ikus, gainera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Nafarroa |
- (Gaztelaniaz) Lukingo udalaren webgunea.
- (Gaztelaniaz) Lukini buruzko informazioa Nafarroako Gobernuaren webgunean.
- Herriaren erdigunearen ikuspegia Google Street View-n.