Svoboda | Graniru | BBC Russia | Golosameriki | Facebook
Transfiguration pending
Aller au contenu

Éde:Corrèccions et aponses : Noms comons

De Vouiquipèdia, l’enciclopèdia abada.
Cela pâge est ècrita en arpetan supradialèctâl / ORB lârge. Lo blâson panarpetan


Vê-que na lista de corrèccions et aponses ux noms comons en ORB :

Lègenda[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

  • Los mots en nêr sont de novèles entrâs.
  • Los mots en orange sont de corrèccions, prècisions, variantes ou ben agrantissements.
  • Los mots en vèrd sont de proposicions.
  • Los mots marcâs d’un’ètêlèta* sont de fôrmes en atendent que meritont pôt-étre na corrèccion que vindrat ples târd.

Abrèviacions[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

FR (Fribôrg), VD (Payis de Vôd), GE (Geneva), NE (Nôchâtél), VS (Valês), AO (Vâl d’Aoûta), Ly (Liyon), SE (Sant-Etiève), VdG (Vâr-de-Giér).

Arpetan Francês Sôrsa
abatouèr m (SE) abattoir m ORB 4.9.18
âbè m
âbèchon m (dimin., SE)
abbé m ; vicaire m
petit abbé loc nom m
ORB 4.9.18
abiatar / amiatar v (Forês, Ly) amadouer v, dompter v ORB 4.9.18
acropola f acropole f, var. acropole f Govèrt 2003[1]
adolèscence f adolescence f, var. adolèscença f, étot : jouenèssa f Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
afâres fpl économie f, commerce m, affaires fpl, var. aféres fpl, étot : veyes fpl (Forês) Verèt 2023
ambulance f
ambulanciér a m & m, ambulanciére a f & f
ambulant a m, ambulanta a f
ambulance f, var. ambulança f, étot : embulance f
ambulancier a m & m, ambulancière a f & f, étot : embulanciér a m & m
ambulant a m, ambulante a f, étot : embulant a m
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
analisa f analyse f, var. analise f Govèrt 2003[1]
anèstèsia f
anèstèsient a m, anèstèsienta a f
anèstèsient m
anèstèsisto m, anèstèsista f
anesthésie f, var. anèstèsie f
anesthésiant a m, anesthésiante a f
anesthésiant m
anesthésiste m / f
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
antropologia f
antropologo m, antropologa f
anthropologie f, var. antropologie f
anthropologue m / f, anthropologiste m / f
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
architèctura f
architècto m, architècta f
architecture f
→ architecte m / f
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
arpentar v
arpentior a m & m, arpentiosa a f & f
arpenter v, mesurer v ; marcher v, var. arpeyér v, étot : meserar v
→ arpenteur a m & m, arpenteuse a f & f, géomètre m / f
Verèt 2023
arquéologia f
arquéologo m, arquéologa f
archéologie f, var. arquéologie f
archéologue m / f
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
âstro m astre m Govèrt 2003[1]
astrologia f
astrologico a m, astrologica a f
astrologo m, astrologa f
astrologie f, var. astrologie f
astrologique a env
astrologue m / f, astrologiste m / f
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
astronomia f
astronomico a m, astronomica a f
astronomo m, astronoma f
astronomie f, var. astronomie f
astronomique a env
astronome m / f
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
astronôto m, astronôta f
astronôtica f
astronaute m / f
astronautique f
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
atomo m
atomico a m, atomica a f
atomisacion f
atomisar v
atome m
atomique a env, corpusculaire a env
atomisation f
atomiser v, var. atomisiér v
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
balyif m (bise du cârro) bailli m, étot : sèchâl m Govèrt 2003[1]
ben-éso a m, ben-ésa a f content a, bien aise loc a, euphorique a env, var. bon-éso a m Fâvro 2005[2]
bètonâjo m bétonnage m Govèrt 2003[1]
bon-éso a m, bon-ésa a f content a, bien aise loc a, euphorique a env, var. ben-éso a m Fâvro 2005[2]
buyandar v
buyandiosa f
lessiver v, faire la lessive loc v, var. buyar v
lave-linge m
Govèrt 2003[1]
chalonge f
chalongiér v
chalongior m
défi m, challenge m (Sport), étot : dèfi m
mettre au défi loc v, défier v, challenger v (Sport), étot : dèfiar v
défieur m, challengeur m (Sport)
viely arpetan *chalonge, dedens Govèrt 2003[1]
chèrchior a m & m, chèrchiosa a f & f
chèrcherél a m & m, chèrcherèla a f & f (Èneci)
chèrchior m
chercheur a m & m, chercheuse a f & f (Sciences), étot : chèrcherél a m & m (Èneci)
→ chercheur a m & m, chercheuse a f & f (Sciences)
→ chercheur m (Astronomia)
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
chimie f
chimica f (Chambèri)
chimicament adv
chimico a m, chimica a f
chimisto m, chimista f
chimie f, var. chimica f (Chambèri)
→ chimie f
chimiquement adv
chimique a env
chimiste m / f
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
chirurgie f
chirurgicâl a m, chirurgicâla a f
chirurgicalament adv
chirurgien m, chirurgièna f
chirurgie f
chirurgical a m, chirurgicale a f, var. chirurgicâlo a m
chirurgicalement adv
→ chirurgien m, chirurgienne f, var. chirurgiènna f
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
chognes fpl déjections fpl, matières évacuées loc nom fpl ; choses laides et méprisables loc nom fpl Govèrt 2003[1]
cllinica f
cllinico a m, cllinica a f
clinique f
clinique a env
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
clloro m chlore m Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
cosmonôto m, cosmonôta f cosmonaute m / f Govèrt 2003[1]
cosmos m
cosmico a m, cosmica a f
cosmos m
cosmique a env
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
cras m
crasse f
crasse f, saleté f (surtot du cuir chevelu), var. crasse f
résidu m ; crasse f, saleté f (surtot du cuir chevelu)
Govèrt 2003[1]
crèva f maladie (grave) (loc nom) f, crève f, grippe f ; épidémie f (de grippe), var. créva f Verèt 2023
cronomètro m chronomètre m Govèrt 2003[1]
dèbouesâjo m déboisement m Govèrt 2003[1]
dècènia f décennie f Govèrt 2003[1]
dèfi m
dèfiar v
défi m, challenge m (Sport)
mettre au défi loc v, défier v, challenger v (Sport)
Govèrt 2003[1]
dèforèstâjo m déforestation f Govèrt 2003[1]
dègradacion m dégradation f Govèrt 2003[1]
demengiê f week-end m, étot : fin de semana loc nom f Govèrt 2003[1]
dèsèrtefiâjo m désertification f Govèrt 2003[1]
diètètica f
diètèticien m, diètèticièna f
diètètico a m, diètètica a f
diététique f
diététicien m, diététicienne f, var. diètèticiènna f
diététique a env
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
dioxina f dioxine f Govèrt 2003[1]
doctor m, doctora f
doctorâl a m, doctorâla a f
doctoralament adv
doctorat m
doctorèssa f (Suisse)
docteur m, docteure f, var. doctorèssa f (Suisse)
doctoral a m, doctorale a f, var. doctorâlo a m
doctoralement adv
→ doctorat m
docteure f
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
èconomia f
èconomètria f
èconomicament adv
èconomico a m, èconomica a f
èconomisto m, èconomista f
économie f, var. èconomie f, étot : afâres fpl
économétrie f, var. èconomètrie f
économiquement adv
économique a env
économiste m / f
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
ècovélyes fpl
~ de mêson loc nom fpl
~ nuclèâres loc nom fpl
ècovelyére m
balayures fpl, déchet(s) m(pl), var. ècovelyes fpl, étot : râcllura f
ordures ménagères loc nom fpl
déchet(s) nucléaire(s) loc nom m(pl)
→ décharge (publique) (loc nom) f, déchetterie f (Ècovélyes, Endustria)
Govèrt 2003[1]
Fâvro / Stich 2005
égoues dècaties loc nom fpl eaux usées loc nom fpl, étot : mèrderê m Govèrt 2003[1]
ègzotico a m, ègzotica a f exotique a env Govèrt 2003[1]
èlèctron m
èlèctronica f
èlèctronicien m, èlèctronicièna f
èlèctronico a m, èlèctronica a f
électron m
électronique f
électronicien m, électronicienne f, var. èlèctroniciènna f
électronique a env
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
embulance f
embulanciér a m & m, embulanciére a f & f
embulant a m, embulanta a f
ambulance f, var. embulança f
ambulancier a m & m, ambulancière a f & f
ambulant a m, ambulante a f
Verèt 2023
encafar v
encafâblo m
empocher v, metre en poche loc v, enfiler v
→ (téléphone) portable (loc nom) m, mobile m, natel m (Suisse)
Govèrt 2003[1]
enfatar v
enfatâblo m

empocher v, metre en poche loc v, enfiler v, var. encafar v
→ (téléphone) portable (loc nom) m, mobile m, natel m (Suisse), var. encafâblo m
Govèrt 2003[1]
èpidèmia f
èpidèmiologia f
èpidèmiologico a m, èpidèmiologica a f
èpidèmiologisto m, èpidèmiologista f
(grande) épidémie (loc nom) f, var. èpidèmie f, étot : trêna f, crèva f
épidémiologie f, var. èpidèmiologie f
épidémiologique a env
épidémiologiste m / f
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
èra f ère f, étot : temps m Govèrt 2003[1]
èspâço m espace m Govèrt 2003[1]
ètnologia f
ètnologico a m, ètnologica a f
ètnologo m, ètnologa f
ethnologie f, var. ètnologie f
ethnologique a env
ethnologue m / f, ethnologiste m / f
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
èvaniment m évanouissement m, var. èvania f (Arbanês) Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
fesica f
fesico a m, fesica a f
magie f ; physique f, var. fisica f
physique a env, var. fisico a m
Govèrt 2003[1]
filosofia f
filosofico a m, filosofica a f
filosofo m, filosofa f
philosophie f, var. filosofie f
philosophique a env
→ philosophe m / f
Govèrt 2003[1]
fin de semana loc nom f week-end m, var. fin de semanna, fin de senana, fin de senanna loc nom f Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
fisica f
fisico a m, fisica a f
magie f ; physique f
physique a env
Govèrt 2003[1]
fotografia f photographie f Govèrt 2003[1]
fouénârd a m & m, fouénârda a f & f fouineur a m & m, fouineuse a f & f, fureteur a m & m, fureteuse a f & f ; fouinard a m & m, fouinarde a f & f, espion m, qui aime voir sans être vu loc-frâsa Verèt 2023
frustapot m harmonica m, étot : harmonica m Govèrt 2003[1]
gâzo charbonox loc nom m gaz carbonique loc nom m Govèrt 2003[1]
gèno m
gènètismo m
gènètisto a m & m, gènètista a f & f
gène m
génétisme m
génétiste m / f (Filosofia, Psicologia)
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
geologia f
geologicament adv
geologico a m, geologica a f
geologo m, geologa f
géologie f, var. geologie f
géologiquement adv
géologique a env
géologue m / f
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
geomètria f
geomètricament adv
geomètrico a m, geomètrica a f
geomètro m, geomètra f
géométrie f, var. geomètrie f
géométriquement adv
géométrique a env
→ géomètre m / f, étot : arpentior m, têsior m
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
gouétar v
~ de prés loc v

regarder v, dévisager v, guetter v, var. agouétar, agouétiér, gouétiér v
examiner attentivement loc v, regarder avec curiosité ou soin loc v, observer v
Fâvro / Stich 2005
Verèt 2023
groupo m
~ sanguin loc nom m
groupament m
groupar, regroupar v
regroupâjo m
regroupar v
groupe m, var. groupa f, étot : benda f, côrp m, tropa f
groupe sanguin loc nom m
groupement m
grouper v, regrouper v, rassembler v, réunir v
groupage m, regroupement m, var. groupâjo m
regrouper v
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
gzilofono m xylophone m Govèrt 2003[1]
harmonica m harmonica m Govèrt 2003[1]
de l’homo loc a env humain a m, humaine a f, qui concerne l’homme loc-frâsa, var. d’homo loc a env Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
humen a m, humèna a f humain a m, humaine a f, étot : de l’homo loc a env Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
joueno a m & m, jouena a f & f

jouenèssa f

jouve a m & m, jouva a f & f (Bèssans)
jouveno a m & m, jouvena a f & f

jouventu f (Bèssans)
jeune a env & m / f, adolescent a m & m, adolescente a f & f, var. jouegno, jouenno, jouéno a m & m
→ jeunesse f, adolescence f, var. jouenèsse, jouennèssa, jouennèsse f, étot : jouventu f (Bèssans)
→ jeune a env & m / f, adolescent a m & m, adolescente a f & f
→ jeune a env & m / f, adolescent a m & m, adolescente a f & f, var. jouvégno, jouvenno, jouvéno a m & m
→ jeunesse f, adolescence f ; jeunes gens loc nom fpl
Govèrt 2003[1]
Fâvro / Stich 2005
Verèt 2023
menuta f
menutar v
menuterie f
menutor m
minute f, var. ménuta, meruta f
minuter v, var. ménutar v
minuterie f, var. ménuterie f
minuteur m, var. ménutor, ménutœr m
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
mèrda f
mèrdasse f
mèrderê m
merde f
→ immondices fpl
→ eaux usées loc nom fpl
Govèrt 2003[1]
mètèorita f météorite f Govèrt 2003[1]
mètèoro m météore m Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
milènèro m
milènèro a m, milènèra a f
millénaire m
millénaire a env
Govèrt 2003[1]
montra f chronomètre m, étot : cronomètro m ; montre f, var. motra f Govèrt 2003[1]
motra f chronomètre m ; montre f, var. mothra f Govèrt 2003[1]
muetin m, muetena f mutin m, étot : rebêniér m Govèrt 2003[1]
navèta espaciâla loc nom f navette spatiale loc nom f Govèrt 2003[1]
nuclèâr a m, nuclèâra a f nucléaire a env Fâvro / Stich 2005
nuésence f nuisance f Govèrt 2003[1]
obsèrvar v

obsèrvâbla f
obsèrvâblo a m, obsèrvâbla a f
obsèrvacion f
obsèrvatior m
obsèrvior a m & m, obsèrviosa a f & f

observer v, examiner attentivement loc v, regarder avec curiosité ou soin loc v, étot : gouétar de prés loc v
observable f (Fesica)
observable a env, étot : qu’on pôt vêre loc a env
→ observation f ; surveillance f, examen approfondi loc nom m
→ observatoire m, var. obsèrvatouèr, obsèrvatouèro m
observateur a m & m, observatrice a f & f, var. obsèrvator, obsèrvatœr a m & m
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
oxigèno m oxigène m Govèrt 2003[1]
Fâvro / Stich 2005
ozono m ozone m Govèrt 2003[1]
Fâvro / Stich 2005
planisféra f planisphère m Govèrt 2003[1]
polo m
~ nord loc nom m
~ sud loc nom m
ètêla polèra loc nom f
polèra f
polèro a m, polèra a f
pôle m
pôle nord loc nom m (Magnètismo)
pôle sud loc nom m (Magnètismo), var. ~ sudo loc nom m
étoile polaire loc nom f
polaire f, veste en tissu très chaud loc nom f
polaire a env
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
polucion f pollution f' Govèrt 2003[1]
Fâvro / Stich 2005
psicologia f psychologie f Govèrt 2003[1]
putafinâjo m gaspillage m Govèrt 2003[1]
quèrrior m, quèrriosa f chercheur m, chercheuse f, qui cherche qq. ou des animaux loc-frâsa Verèt 2023
râcllar v


râcllons mpl

râcllura f
racler v ; gratter v ; écharner v (une peau) ; grasseyer v, parler gras loc v ; frôler v (un mur) ; écailler v (du poisson) ; enlever v (les soies du porc) ; nettoyer, curer, récurer v, enlever la saleté loc v
ce que l’on racle pour ne rien laisser perdre loc-frâsa (reste de pâte à pain...), chose récupérée loc nom f ; restes, reliefs de repas loc nom mpl
→ raclure f, déchet m
Fâvro / Stich 2005
Verèt 2023
rebêna f
Granta Rebêna loc nom f
rebênâda f
rebêniér m, rebêniére f
révolte f, étot : rèvolta f ; rébellion f, étot : rebèlion f
Grande Rebeyne loc nom f
révolution f, étot : rèvolucion f
mutin m ; rebelle m / f, étot : rebèlo m
viely arpetan *rebeyna, dedens Govèrt 2003[1]
rebèlo m, rebèla f
rebèlion f
rebelle m / f
rébellion f
Govèrt 2003[1]
rebiolar v régénérer v, étot : regènèrar v Govèrt 2003[1]
rècupèrâjo m recyclage m Govèrt 2003[1]
regènèrar v régénérer v Govèrt 2003[1]
rèssiér v
rèssosa f
scier v, tronçonner v
tronçonneuse f, var. rèssiosa f
Govèrt 2003[1]
rèvolta f révolte f Govèrt 2003[1]
rèvolucion f révolution f Govèrt 2003[1]
sèchâl m (mié-jorn du cârro) bailli m, étot : balyif m viely arpetan *seschal, dedens Govèrt 2003[1]
seconda f seconde f, var. segonda f Govèrt 2003[1]
segonda f seconde f Govèrt 2003[1]
simbolo m
simbolica f
simbolicament adv
simbolico a m, simbolica a f
simbolisar v
simbolismo m
symbole m
symbolique f
symboliquement adv
symbolique a env
symboliser v, var. simbolisiér v
symbolisme m
Govèrt 2003[1]
Verèt 2023
sistèmo solèro loc nom m système solaire loc nom m, étot : sistèmo du solely loc nom m Govèrt 2003[1]
socialismo m socialisme m Govèrt 2003[1]
solely m
sistèmo du ~ loc nom m
soleil m, var. çolely, chelely m
→ système solaire loc nom m
Verèt 2023
tèlèfono m téléphone m Govèrt 2003[1]
temps m temps m, époque f, période f, ère f ; température f ; temps pour faire loc nom m, loisir m, var. tiemps m Fâvro / Stich 2005
Verèt 2023
tèoria f théorie f Govèrt 2003[1]
têsa f
têsior m, têsiosa f
toise f, var. têse, touèsa f
géomètre m / f, var. têsiœr m, têsiœsa f
Verèt 2023
trêna f (chose) traînée (loc nom) f ; épidémie f, mal qui court loc nom m, maladie épidémique peu grâve loc nom f ; indisposition qui dure, qui se prolonge loc nom f, var. trênna f Verèt 2023
uforico a m, uforica a f euphorique a env, étot : bon-éso / ben-éso a m Govèrt 2003[1]
utopico a m, utopica a f utopique a env Govèrt 2003[1]
ventolar v
ventoliére f
tourner / tournoyer au vent loc v
éolienne f
Govèrt 2003[1]
vêre v
qu’on pôt ~ loc a env
voir v, var. vêr, vér v
observable a env
Fâvro / Stich 2005
Verèt 2023
vèssél espaciâl loc nom m vaisseau spatial loc nom m Govèrt 2003[1]
veyes fpl (Forês) économie f, commerce m, affaires fpl adaptacion

Rèferences[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]

  1. 1,0001,0011,0021,0031,0041,0051,0061,0071,0081,0091,0101,0111,0121,0131,0141,0151,0161,0171,0181,0191,0201,0211,0221,0231,0241,0251,0261,0271,0281,0291,0301,0311,0321,0331,0341,0351,0361,0371,0381,0391,0401,0411,0421,0431,0441,0451,0461,0471,0481,0491,0501,0511,0521,0531,0541,0551,0561,0571,0581,0591,0601,0611,0621,0631,0641,0651,0661,0671,0681,0691,0701,0711,0721,0731,0741,0751,0761,0771,0781,0791,0801,0811,0821,0831,0841,0851,0861,0871,0881,0891,0901,0911,0921,0931,0941,0951,0961,0971,0981,0991,1001,101  et 1,102(fr) Gzaviér Govèrt, Lexique onomasiologique des néologismes et des termes spécialisés du francoprovençal, dedens Dictionnaire francoprovençal-français et français-francoprovençal per Domenico Stich, Tonon, Le Carré, 2003, pp. 421-464.
  2. 2,0  et 2,1(fr) Alen Fâvro, Domenico Stich, Diccionèro de fata savoyârd-francês, francês-savoyârd, Fouènant, Yoran Embanner, 2005.