Abuztuaren 2

Abuztuaren 2a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta hamalaugarren eguna da, 215.a bisurteetan. 151 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Eider Merino Jaiotza: Balmaseda, 1994 Ignacio Errandonea Jaiotza: Bera, 1886 Heriotza: Donostia, 1970eko urriaren 18a Juan José Tafalla Jaiotza: Korella, 1755 Heriotza: Lima, 1811ko urriaren 1a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Shimon Peres Jaiotza: Višnieva (en) , 1923 eta 1923 Heriotza: Sheba Medical Center (en) , 2016ko irailaren 28a Peter O'Toole Jaiotza: Leeds, 1932 Heriotza: Wellington Hospital, London (en) , 2013ko abenduaren 14a James Baldwin Jaiotza: Harlem, 1924 Heriotza: Saint-Paul-de-Vence, 1987ko abenduaren 1a Isabel Allende Jaiotza: Lima, 1942 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Abuztuaren 2ko jaiotzak Kevin Smith • Charli XCX • John Sloan • J. D. Vance • Lorenz Oken • Francesco Filelfo • Johann Jakob Scheuchzer • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Felipe de Jesus Munarritz Jaiotza: Allo, 1875eko otsailaren 4a Heriotza: Barbastro, 1936 Melitón Manzanas Jaiotza: Donostia, 1909ko ekainaren 9a Heriotza: Irun, 1968 Ascensio Martiarena Jaiotza: Donostia, 1884ko abenduaren 8a Heriotza: Donostia, 1966 Miguel María Lojendio Jaiotza: Donostia, 1908ko irailaren 29a Heriotza: Madril, 1977 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Alexander Graham Bell Jaiotza: Edinburgo, 1847ko martxoaren 3a Heriotza: Beinn Bhreagh (en) , 1922 John Cage Jaiotza: Good Samaritan Hospital (en) , 1912ko irailaren 5a eta 1912ko urriaren 5a Heriotza: New York, 1992 Thomas Gainsborough Jaiotza: Sudbury (en) , 1727ko maiatzaren 14a Heriotza: Londres, 1788 Warren Gamaliel Harding Jaiotza: Blooming Grove (en) , 1865eko azaroaren 2a Heriotza: Palace Hotel (en) , 1923 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Abuztuaren 2ko heriotzak Horace Mann • Paul Goodman • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Anibal K. a. 216 - Hanibal jeneral kartagotarrak (irudian) Erromako armada garaitu zuen Cannaeko guduan. 1968 - ETAk Meliton Manzanas poliziako komisarioa erail zuen Irunen. 1980 - Bolognako Sarraskia gertatu zen: Eskuin muturreko talde batek lehergailua zartarazi zuen tren geltokian, 85 hildako eta 200 zauritu eraginez. 1985 - Abortuaren legea onartu zen Espainian. + Gertaera gehiago... Egutegia << Abuztua >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2024 Aurreko eta hurrengo urteetan 2021: Astelehena 2022: Asteartea 2023: Asteazkena 2025: Larunbata 2026: Igandea 2027: Astelehena Izendegia Santutegia: Portziunkulako Barkamena, Aingeruen Andre Maria, Eztebe I.a, Eusebio Vercellikoa, Petri Julian Eymard, Etheldrita Crowlandekoa Seaska egutegia: Aingeru eta Argine/Argiñe.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1968 – ETAk Meliton Manzanas poliziako komisarioa erail zuen Irunen.
• 1979 – ETAk, Dionisio Gzlo. Rey Amez polizia nazional erretiratua erail zuen Madrilen.
• 1980 – ETAk Mario Gonzalez Blasco soldatzailea bahitu eta hil zuen Eibarren.
• 1985 – Ustezko ETAkide Juan Manuel Otegi Elizegi "Txato" Donibane Garazin eraila.

Mundua

• 1595 – Kornuallesko guduan espainiar armada Mouseholen lehorreratu zen.
• 1980 – Boloniako sarraskia gertatu zen: Eskuin muturreko talde batek lehergailua zartarazi zuen tren geltokian, 85 hildako eta 200 zauritu eraginez.
• 1990 - Irakek militarki okupatu zuen Kuwait, Golkoko Gerra hasiz.
• 2005 – Air Franceko 358 hegaldia istripua izan zuen aireratu eta gutxira, hegazkinak su hartu zuen baina ez zen zauriturik egon.
• 2009 – Muturreko islamista talde batek zazpi kristau bizirik erre zituen Pakistango Gojra herrian.
• 2020 – Juan Carlos Espainiako errege emerituak Abu Dhabira ihes egin zuen Espainiako Justizian erreklamatzen zutenean.

Arte eta kultura

Mundua

• 1975 – Dersu Uzala filma estreinatu zen, Akira Kurosawak zuzendu eta Maxim Munzuk eta Yury Solomin aktoreek antzeztu zuten.
• 1985 – Fright Night ("Beldurrezko Gaua") filma estreinatu zen, Tom Hollandek zuzendu eta Chris Sarandon, William Ragsdale, Amanda Bearse, Stephen Geoffreys eta Roddy McDowall aktoreek antzeztu zutelarik.
• 1997 – Bean filma estreinatu zen, Mel Smithek zuzendu eta Rowan Atkinson, Peter MacNicol, Burt Reynolds, Pamela Reed eta Richard Gant aktoreek antzeztu zuten.
• 1999 – The Sixth Sense ("Seigarren Zentzumena") filma estreinatu zen, M. Night Shyamalanek zuzendu eta Bruce Willis eta Haley Joel Osment aktoreek antzeztu zutelarik.
• 2002 – Signs ("Seinaleak") filma estreinatu zen, M. Night Shyamalanek zuzendu eta Mel Gibson, Joaquin Phoenix, Rory Culkin eta Abigail Breslin aktoreek antzeztu zutelarik.

Zientzia eta teknologia

Kirolak

Euskal Herria

• 2012 – Maialen Chourraut euskaldunak Udako XXX. Olinpiar Jokoetako K-2 kayak lehiaketan brontzezko domina irabazi zuen.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1755 – Juan José Tafalla, nafar farmazialari eta botanikaria (h. 1811).
• 1767 – Pedro Berro, nafar enpresaburu eta politikaria (h. 1845).
• 1819 – Cristóbal Lekunberri, nafar arkitektoa (h. 1882).
• 1871 – Martín Rodríguez Seminario, nafar musikagile eta ganberako maisua (h. 1961).
• 1886 – Ignacio Errandonea, nafar elizgizona eta idazlea (h. 1970).
• 1896 – Pedro Kareaga Basabe, Cadaguako II. kondea, bizkaitar bankaria (h. 1986).
• 1914 – Ximun Erramuzpe, baxenafar idazle eta bertsolaria (h. 1988).
• 1922 – Jose Agustin Alberdi, bizkaitar bertsolaria (h. 2014).
• 1948 – Gotzone Mora, bizkaitar politikaria eta soziologoa.
• 1963 – Iñaki Beraetxe, gipuzkoar aktore, zuzendari eta gidoilaria.
• 1964 – Nerea Etxegibel, bizkaitar atleta.
• 1970 – José Antonio Sánchez Medina, bizkaitar atleta paralinpiar ohia.
• 1978 – Iñaki Encina Oyon, orkestra zuzendaria eta piano-jotzailea.
• 1985 – Carlos Tobalina, bizkaitar atleta, pisu jaurtiketan aditua.
• 1986 – Pablo Carrera, euskal kirolaria, tiroko pistola modalitatean aritzen dena.
• 1988 – Gorka Álvarez, bizkaitar politikari jeltzale eta politologoa.
• 1992 – Ane Pescador, gipuzkoar arraunlaria, bost aldiz Kontxako Bandera eta beste bost aldiz Traineruen Ligaren irabazle.
• 1994 – Eider Merino, bizkaitar txirrindularia.
• 1995 – Izaskun Igoa, nafar idazlea eta zutabegilea.
• 1997 – Nerea Perez, gipuzkoar traineru estropadetako patroia.
• 2002 – Eider Egaña, gipuzkoar futbol atezaina.

Mundua

• 924 – Ælfweard Wessexkoa, Wessexko erregea (j. c. 902).
• 1612 – Saskia van Uylenburgh, Rembrandt margolariaren emaztea eta honen margo eta marrazki askotarako modeloa (h. 1642).
• 1627 – Samuel van Hoogstraten, herbeheretar Herbehereetako Urrezko Aroko margolari, olerkari eta artearen teorikoa (h. 1678).
• 1674 – Filipe II.a Orleanskoa, Frantziako printzea (h. 1723).
• 1696 – Mahmud I.a, Otomandar Inperioko sultana (h. 1754).
• 1766 – Louis Delgrès, martinikar ofizial mulatoa, Napoleonek esklabotza berrezartzearen aurkako borroka zuzendu zuena (h. 1802).
• 1772 – Luis Antonio Borboi-Condékoa, frantziar printzea, Enghiengo dukea (h. 1804).
• 1798 – Luis Fernández de Córdova, espainiar militar eta politikaria (h. 1840).
• 1820 – John Tyndall, irlandar fisikaria (h. 1893).
• 1821 – Vasile Alecsandri, errumaniar olerkari, antzerkigile, politikari eta diplomazialaria (h. 1890).
• 1824 - Francisca de Braganza, brasildar aristokrata (h.1898)
• 1827 – Manuel Pavía Rodríguez de Alburquerque, estatu-kolpe baten bidez Espainiako Lehen Errepublika bukatu zuen jenerala (h. 1895).
• 1834 – Frédéric Auguste Bartholdi, frantziar eskultorea, Askatasunaren Estatuaren egilea (h. 1904).
• 1835 – Elisha Gray, estatubatuar ingeniari elektrikoa, telefonoaren asmatzailea (h. 1901).
• 1854 – Eugène Ruffy, Suitzako Konfederazioko presidentea (h. 1919).
• 1858 – Emma Waldeck eta Pyrmontekoa, Herbehereetako erregina ezkontidea eta Luxenburgoko dukesa handia ezkontidea (h. 1934).
• 1859 – Georges Rochegrosse, frantziar margolaria (h. 1938).
• 1868 – Konstantino I.a Greziakoa, Greziako erregea (h. 1923).
• 1874 – Émile Reuter, Luxenburgoko lehen ministroa (h. 1973).
• 1880 – Arthur Dove, estatubatuar margolaria (h. 1946).
• 1884 – Rómulo Gallegos, Venezuelako presidentea eta idazlea (h. 1969).
• 1894 – Bertha Lutz, naturalista, zoologoa, irakaslea eta Brasilgo feminismoaren aitzindaria (h. 1976).
• 1897 – Philippe Soupault, frantziar poeta eta narratzailea (h. 1990).
• 1899 – Ernesto Giménez Caballero, faxismoaren sustatzailea Espainian, frankismoaren aldekoa, idazlea eta enpresaria (h. 1988).
• 1905 – Myrna Loy, estatubatuar aktorea (h. 1993).
• 1913 – Joaquín Ruiz-Giménez, espainiar politikari, abokatu eta kazetaria (h. 2009).
• 1914 –
  • Félix Leclerc, Quebecdar egile abeslari, olerkari, idazle eta aktorea, Quebeceko burujabetzaren alde nabarmendua (h. 1988).
  • Beatrice Straight, estatubatuar aktorea (h. 2001).
• 1917 – Manuel Ibáñez i Escofet, katalan kazetari eta idazlea (h. 1990).
• 1922 – Paul Laxalt, euskal jatorriko estatubatuar politikaria, Nevadako gobernadorea (h. 2018).
• 1923 – Shimon Peres, Israelgo lehen ministroa, presidentea eta 1994ko Bakearen Nobel Saria (h. 2016).
• 1924 – James Baldwin, estatubatuar eleberrigilea eta afro-amerikarren eskubideen aldeko ekintzailea (h. 1987).
• 1925 – Jorge Rafael Videla, Argentinako diktadorea (h. 2013).
• 1926 – George Habash, Palestinaren Askapenerako Herri Frontearen sortzailea (h. 2008).
• 1927 – Paul Garabedian, estatubatuar matematikaria eta zenbakizko analista (h. 2010).
• 1929 –
  • José Afonso, portugaldar abeslari, letragile eta idazlea (h. 1987).
  • Kateb Yacine, aljeriar olerkari, eleberrigile eta antzerkigilea (h. 1989).
• 1931 – Takashi Takabayashi, japoniar futbolaria (h. 2009).
• 1932 – Peter O'Toole, irlandar aktorea (h. 2013).
• 1934 – Carl Cain, estatubatuar saskibaloi jokalaria (h. 2024).
• 1939 –
  • Wes Craven, estatubatuar zinema zuzendaria, gidoigilea eta ekoizlea (h. 2015).
  • Ali Mroudjaé, Komoreetako lehen ministroa (h. 2019).
• 1941 –
  • Jules Hoffmann, luxenburgotar-frantziar biologoa, 2011ko Medikuntzako Nobel Saria.
  • Fabio Testi, italiar aktorea.
  • François Weyergans, belgikar idazle eta zinema zuzendaria (h. 2019).
• 1942 – Isabel Allende, txiletar idazle, kazetari eta irakaslea.
• 1944 – Jim Capaldi, ingeles musikari, Traffic taldeko kide sortzailea (h. 2005).
• 1945 – Joanna Cassidy, estatubatuar aktorea.
• 1947 – Massiel, espainiar abeslaria eta telebista aurkezlea.
• 1949 – Bertalan Farkas, hungariar pilotu eta kosmonauta ohia, espaziora joandako lehenengo hungariar eta esperantozalea.
• 1950 –
  • Diego García-Sayán Larrabure, perutar abokatua eta politikaria.
  • David Vidal, espainiar futbol jokalari ohi eta entrenatzailea.
• 1953 – Peter-Michael Kolbe, alemaniar arraunlaria (h. 2023).
• 1955 –
  • Caleb Carr, estatubatuar idazlea (h. 2024).
  • Anne Lacaton, frantziar arkitekto eta irakaslea.
• 1956 –
  • Angel Arroyo, espainiar txirrindulari ohia.
  • Isabel Pantoja, ijito jatorriko espainiar abeslaria.
• 1960 – Isabel Salgado, brasildar boleibol jokalaria eta entrenatzailea (h. 2022).
• 1964 – Mary-Louise Parker, estatubatuar aktorea.
• 1965 – Robert Bilott, estatubatuar ingurumen-abokatua.
• 1974 – Eusebius Jelous Nyathi, zimbabwear elizgizona.
• 1975 –
  • Íngrid Rubio, kataluniar antzezlea.
  • Naoki Sakai, japoniar futbolari ohia.
• 1976 –
  • Claudia Ancapán, txiletar emagina eta trans aktibista.
  • Reyes Estévez, kataluniar atleta, 1.500 metroko lasterketan espezialista.
  • Sam Worthington, australiar aktorea.
• 1977 – Edward Furlong, estatubatuar aktorea.
• 1979 –
  • Ryuji Bando, japoniar futbolaria.
  • Hitoshi Sogahata, japoniar futbolaria.
• 1984 – Rafa Huertas, espainiar saskibaloi jokalaria.
• 1986 – Yojiro Takahagi, japoniar futbolaria.
• 1995 – Jordi Calavera, kataluniar futbolaria.
• 1996 – Pomme, frantziar kantautore, abeslari eta musikaria.
• 1997 – Ke Jie, txinatar Go jokalaria.
• 1999 – Mark Lee, Kanadako rapero, abeslari, dantzari eta musikagile korearra.
• 2000 – Paige Layle, kanadar kosmetologo eta aktibista.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1933 – Anastasi Agerre, euskal idazlea eta sindikalista (j. 1897).
• 1936 – Felipe de Jesus Munarritz, nafar klaretar apaiza, Barbastron fusilatua (j. 1875).
• 1958 – Josefa Uritz, nafar irakasle, pedagogo eta ekintzailea (j. 1883).
• 1966 – Ascensio Martiarena, euskal margolaria (j. 1884).
• 1968 – Melitón Manzanas, Espainiako Brigada Politiko-sozialaren Donostiako burua, atxilotuak torturatzeagatik ezaguna, ETAk eraila (j. 1909).
• 1969 – Luis Lopetegi, Agerre I, gipuzkoar harri-jasotzailea (j. 1927).
• 1974 – Victoria Ariño, ermuar filantropoa (j. 1889)
• 1977 – Miguel María Lojendio, gipuzkoar noble eta diplomazialaria, Madrilen (j. 1908).
• 1984 – Juan Mari Otegi, gasteiztar euskaltzalea (j. 1935)
• 2021 - Paz Díaz de Espada Buesa, arabar margolari eta akuarelista (j. 1931).

Mundua

• 257 – Eztebe I.a, Aita santua.
• 640 – Severino, Aita santua.
• 686 – Joan V.a, Aita santua.
• 1058 – Judit Schweinfurtekoa, Bavariako printzesa, Bohemiako dukesa ezkontidea eta Hungariako erregina ezkontidea.
• 1100 – Gilen II.a Ingalaterrakoa, Ingalaterrako erregea.
• 1222 – Raimundo VI.a Tolosakoa, Okzitaniako Tolosako kondea (j. 1156).
• 1332 – Kristobal II.a Danimarkakoa, Danimarkako erregea (j. 1276).
• 1445 Oswald von Wolkenstein, alemaniar olerkari, musikagile eta diplomaziaria (j. 1377).
• 1589 – Henrike III.a Frantziakoa, Poloniako erregea eta Lituaniako duke handia, eta Frantziako erregea (j. 1551).
• 1611 – Katō Kiyomasa, japoniar daimyōa (j. 1562).
• 1644 – Bernardo Strozzi, italiar margolari barrokoa (j. c. 1581).
• 1788 – Thomas Gainsborough, ingeles margolari eta diseinatzailea (j. 1727).
• 1799 – Jacques-Etienne Montgolfier, frantziar industriagizon eta asmatzailea, bere anai Joseph-Michelekin batera baloi aerostatikoaren sortzaileetako bat (j. 1745).
• 1849 – Mehmet Ali, Egiptoko balia (j. c. 1769).
• 1876 – Wild Bill Hickok, esploratzailea, abenturazalea, jokalaria, ehiztaria, pistolaria eta AEBtako marshalla (j. 1837).
• 1880 – Juan Eugenio Hartzenbusch, espainiar idazlea (j. 1806).
• 1881 – Marcus Clarke, australiar idazle eta kazetaria (j.1846).
• 1890 - Louise-Victorine Ackermann, frantziar poeta (j. 1813).
• 1897 – Adam Asnyk, poloniar olerkari eta antzerkigilea (j. 1838).
• 1914 –
  • Albert Mayer, Lehen Mundu Gerran hil zen lehen soldadu alemaniarra (j. 1892).
  • Jules-André Peugeot, Lehen Mundu Gerran Frantziako Armadaren lehen soldadu hila (j. 1893).
• 1921 – Enrico Caruso, italiar tenorra (j. 1873).
• 1922 – Alexander Graham Bell, eskoziar jatorriko zientzialari eta kanadar asmatzailea (j. 1847).
• 1923 – Warren G. Harding, Ameriketako Estatu Batuetako 29. presidentea (j. 1865).
• 1932 –
  • Juana Alarco de Dammert, perutar filantropoa (j. 1842).
  • Ignaz Seipel, austriar estatu-gizona eta apaiza (j. 1876).
• 1934 – Paul von Hindenburg, Alemaniako mariskala eta Weimar Errepublikako bigarren presidentea (j. 1847).
• 1945 – Pietro Mascagni, italiar musikagile eta orkestra-zuzendaria (j. 1863).
• 1946 – Andrei Andreievitx Vlasov, sobietar jenerala (j. 1901).
• 1955 –
  • Rupprecht Bavariakoa, bavariar militar eta printzea, azken Bavariako Erresumako printze oinordekoa (j. 1869).
  • Wallace Stevens, estatubatuar olerkaria (j. 1879).
• 1958 – Michele Navarra, 'U Patri Nostru, Siziliar Mafiako kide boteretsua (j. 1905).
• 1963 – Oliver La Farge, estatubatuar antropologo eta idazlea (j. 1901).
• 1973 – Jean-Pierre Melville, frantziar zinema zuzendari eta aktorea (j. 1917).
• 1976 – Fritz Lang, austriar-alemanir zinema zuzendaria, gidoigilea eta noizbehinkako ekoizlea (j. 1890).
• 1978 – Carlos Chávez, mexikar musikagilea eta orkestra-zuzendaria (j. 1899).
• 1979 – Víctor Raúl Haya de la Torre, perutar politikaria, Herritarren Batasun Iraultzaile Amerikarraren (APRA) sortzailea (j. 1895).
• 1980 – Maria Dolors Bargalló, kataluniar politikaria eta feminista (j. 1902).
• 1981 – Kieran Doherty, Behin-behineko IRAko kidea, 1981eko Irlandako gose greban (j. 1955).
• 1982 – Carla Lonzi, arte-kritikoa eta idazlea, 70eko hamarkadako feminismo italiarraren irudi nagusia (j. 1931).
• 1987 – Aileen Meagher, kanadar atleta, 4x100 metroko proban aditua (j. 1910).
• 1988 – Raymond Carver, estatubatuar idazlea, errealismo zikina deritzon mugimenduari atxikia (j. 1938).
• 1990 – Norman Maclean, estatubatuar idazlea (j. 1902).
• 1992 – Michel Berger, frantziar musikagilea (j. 1947).
• 1996 – Michel Debré, Frantziako Bosgarren Errepublikako lehendabiziko lehen ministroa (j. 1912).
• 1997 –
  • William Burroughs, estatubatuar eleberrigilea, saiakeragilea eta gizarte kritikaria, Beat belaunaldiko kidea (j. 1914).
  • Fela Kuti, nigeriar abeslaria, saxofoi- eta piano-jotzailea (j. 1938).
• 2008 – Pauline Baynes, britainiar liburu ilustratzailea izan zen: ehun mila titulu baino gehiago ditu (j. 1922).
• 2009 – Mary Carrillo, espainiar aktorea (j.1919).
• 2011 – Baruj Benacerraf, venezuelar-estatubatuar sendagilea, 1980ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1920).
• 2012 – John Keegan, britainiar historialari militar, irakasle, idazle eta kazetaria (j. 1934).
• 2016 – Ahmed Zewail, egiptoar-estatubatuar kimikaria, 1999ko Kimikako Nobel Saria (j. 1946).
• 2019 – Roberto Bodegas, espainiar zinema zuzendari eta gidoilaria (j. 1933).
• 2023 – Peter Dixon, ingeles errugbilaria (j. 1944).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Aingeru eta Argine/Argiñe.

Kanpo estekak

• Datuak: Q2785
• Multimedia: 2 August / Q2785

Abuztuaren 1 | Urteko egutegi | Abuztuaren 3