Luik

Het logo van Luik.

“Maastricht, Aken, Hasselt en Luik - trappie op, trappie af, bierkruik”
~ Een Luikenaar over het dagelijks leven.

Luik (in Frans: Lièèèèzje) is een stad in Wallonië, gelegen aan de rivier de Maas. Luik is een industrieel bolwerk dat vroeger een bedevaartsoord was met de prinsbisschoppelijke zetel. De Luikenaren noemen Luik liever Lièèèèzje in verband met het Franstalige karakter van de stad en het gehele Waalse gewest. Mede daarom begrijpt en verstaat niemand van buiten Luik een Luikenaar - ook niet mensen uit de bijna aangrenzende steden Maastricht of Aken. Zelfs Hasseltenaren begrijpen niets van hun landgenoten die in alle opzichten (wereld-)vreemd zijn.

Geschiedenis

WINNAAR

Zomerpeer

I. Prehistorie

Heel vroeger was Luik een leuk ogend, onschuldig dorpje in de geul van de Maas en aan de heugelachtige net-niet bergen van de Ardennen. Alles was peis en vree, maar helaas komt aan alles een einde - zo ook aan de onschuldigheid van het betreffende dorpje. God had namelijk omstreeks 700 zijn intrede gemaakt met duizenden Fransen die de woorden van God wilden verkondigen en dat vonden de genadeloze, heidense beulen en barbaarse kannibalen van Luik (maar onderling wel vriendelijke en sociale mensen) raar en dat moesten ze niet hebben. De territoriumdrift van de Luikse bevolking speelde op en er kwam spoedig een einde aan de vredige onderhandelingen die nog niet eens waren begonnen. De "Hand van God" moest het ontgelden tegen de "Vuist van Luik", maar dat was slechts van korte duur, aangezien de Franse Godgenoten onder leiding van Sint Lambert van Maastricht met een nulletje meer kwamen (en later zelfs met nog een nulletje erbij). Die twee nulletjes meer zorgde voor sidderen en beven bij de Luikse Luitjes en dat deed hen ertoe besluiten om te vluchten naar het nabij gelegen Duitse Rijk. Luik was haar oorspronkelijke bewoners en identiteit kwijt geraakt.

II. De intrede van de Fransen

De goddelijke armee won haar intrede en besloot om schoon schip te maken het dorpje met de grond gelijk te maken. Dit lukte echter niet helemaal, omdat de Maas in Luik nog geen schepen had en omdat Luik zelf te heuvelachtig was om gelijk te worden gemaakt met de grond. Helaas pindakaas met stukjes steen erin dus. De Fransen kregen de opdracht om de hutten die er al waren bereikbaarder te maken met elkaar, dus legden de Fransen op plekken waar het wel vlak leek (in de fietswereld heet dit 'vals plat') wat weggetjes aan in de stenen bergen met bergen stenen. Deze desillusies omtrent het hoogteverschil zorgden voor stijgings- en dalingshoeken van 10° tot een straffe 45° als de betreder in kwestie de pech had om op het meest ongunstige pad te geraken dat ooit door een stratenlegger werd aangelegd die zelf weer de pech had dat hij bezig was met het aanleggen van een pad dat niet echt horizontaal liep.
Omdat deze paden zo voetonterend waren, besloot een groep stratenbouwers maar om de paden voetiger te maken door de paden aan te poten. Hierdoor was de heruitvinding van het wiel de trap een feit.
In 722 besloot Sint Humbert van Maastricht (de opvolger van Lambert) dat er een kerk in de vorm van een basiliek moest komen in Luik omdat het zich moest ontwikkelen. Niemand had van Luik gehoord had en niemand kon of wilde er zodoende naartoe gaan met een reden (over het algemeen waren er toentertijd nog geen redenen voor, maar anno nu ook niet, red.). Om deze basiliek gelijk interessant te maken plaatste Sint Humbert er een aantal relikwieën, in naam van zijn voorganger, Sint Lambert. Dit trok mensen aan en zo groeide er een stad om de basiliek heen. Na een tijd liet Sint Humbert zelfs zijn zware bisschopszetel verhuizen naar Luik omdat Luik hem interessanter leek dan Maastricht (waar de zetel eerst stond). Vanwege het klimkarakter van Luik met haar vele heuvels en het doolhof aan heuvelachtige paden en trappen was het verhuizen een hels karwei en waren de poorten van de hel weer een klein stukje geopend voor degenen die het waagden om de nam van de Heer tijdens deze helletocht te vervuilen!
Nadat de verhuizing voltooid was, werd Luik een prinsbisdom en kreeg Luik een nieuwe identiteit, in continuïteit met de huidige.

III. Prinsbisdom

Montagne de Bueren, de trap die het Rode Luikleger gebouwd heeft, genoemd naar de leider, Vincent de Bueren.

De eerste prinsbisschop, Notger, was een baas en gedroeg zich als een baas. Hij was een ontzettende praalverzamelaar en elke variant van bling moest voor hem geconfisqueerd worden. Zijn onderdanen daarentegen, de vrome volkeren, waren paupers in naam van de Bijbel, want de Bijbel schrijft voor dat iedere persoon die goed en vroom wilde leven een pauper moest zijn, levend in armoede. Dat namen de Luikenaren uiterst serieus. Zij waren daarom niet zo content met de zelfverrijkende haatsinterklaas die daar The Holy Pimp zat te wezen. Om hier iets tegen te doen besloot een groep stoutmoedige burgers om zich verenigden onder de naam "Het Rode Luik" en zij beraamden plannen om de prinsbisschop uit zijn troon zetel te kegelen op het Sint Lambertplein. De plannen waren dat er een ondergronds tunnelnetwerk werd aangelegd en dat een deel van de groep een berg zou gaan beklimmen waar zij in alle onschuld een trap gingen aanleggen met 374 treden - een hels karwei en een hel om te beklimmen - zelfs de gemiddelde Luikenaar.

Toen de trap gereed was, was de helft gewond geraakt tijdens het aanleggen, waarvan de helft dood was en de helft dáárvan ernstig. Ondanks dat, met 50% mankracht minder besloot het Rode Luikleger om Sinte Swag om te stoten door het paleis te omringen door middel van de tunnel en door aan de voet van de lange trap naar boven te klimmen en chaos en anarchie voor één dag mogelijk te maken. Het lot (God zal daar wel weer een vinger tussen gestoken hebben) besloot anders, want de luiken naar de tunnels werden allemaal dichtgehouden door de garde en andere lijfwachten stonden al een tijd verveeld toe te kijken tijdens de bouw naar wat die arme stumpers toch aan het doen waren. Ze waren het wachten na het voltooien beu en hadden geen zin om dagen lang te moeten gaan knokken. Ze maakten al na een dag een eind aan de coup, kegelden het Rode Luikleger weer naar beneden en deden de luiken voorgoed op slot.

Jaren gingen voorbij en op een dag kwam daar Napoleon Bonaparte. Die wilde in zijn queeste om een hoop land veroveren voor zijn keizerrijk ook Luik hebben. De prinsbisschop van dat moment, Franciscus de Decadente was het natuurlijk niet eens met zijn plannen en vroeg God om hulp. God wilde in eerste instantie niet helpen, maar toen hij zijn weelderige en verwerpelijke gedrag opbiechtte (die traditie zette zich voort) kreeg hij in ruil daarvoor volledige absolutie óf één wens. Hij koos - als weelderige zonderaar die hij was - voor één wens en hij wenste dat hij een gespierde, goddelijke, genadeloze klååtzæk wilde worden ter verdediging tegen Napoleons machtige leger. Maar:

• Zijn logge lichaam stond een matpartij niet toe na teveel kipvleugeltjes te hebben genuttigd in de jaren waarin hij prinsbisschop was;
• Hij vergat het woord "onverslaanbaar" erbij te gebruiken, want hij kon dan wel gespierde, goddelijke en genadeloze klååtzæk zijn; log en dik bleef hij.

Zodoende waren hij en zijn leger een prooi voor Napoleon en de zijnen. Daarnaast is het ondoenlijk om met één sterke man en 999 zwakkere te strijden tegen 999 sterke en één zwakke (realiteit was 5000 sterke mannen en 15000 zwakkere in het geval van Napoleon). Luik verloor al voor de tweede maal haar identiteit.

IV. Franse Rijk

Napoleon besloot Luik maar zo te laten en een beetje het status quo te behouden. Er kwam wel een reeks gebouwen en andere willekeurig aangelegde heuvelpaden en -trappen bij, maar wezenlijk bleef de Luikenaar hersendood voor alles. Luik isoleerde en Luik verzakte door de instortende tunnels die aangelegd waren door het Rode Luikleger. De straten werden nog moeilijker begaanbaar, maar de Luikenaar viel het allemaal niet op omdat ze toch niets anders gewend waren.

Toen Napoleon de macht vaarwel moest zeggen, namen andere mensen Luik over: Germanen zowaar, in de vorm van Nederlanders die op dat moment koningen zat waren en het experiment van de republiek gingen uitproberen. Door deze machtswisseling bereikte de diaspora van de oorspronkelijke generaties van Luik opnieuw Luik. Zij werden echter als vreemd beschouwd en de bevolking accepteerde deze groep niet. Zij werden verstoten naar Visé, Bressoux en andere randwijken in de richting van de huidige Nederlands-Limburgse grens (waar ze nog steeds in ballingschap leven).

De oplettende lezer vraagt zich zeker af: "Maar, als het vroeger dan genadeloze heidense beulen en barbaarse kannibalen waren met hun territoriumdrift erbij, waarom maken ze alles en iedereen dan niet kapot die in hun gebied zit?" Wel, in de Nederlanden was de bevolking softer geworden en politiek correct. Luik had al tweemaal eerder haar identiteit verloren, dus kon de derde keer er nog wel bij door die Hollanders.

V. De Nederlanden

Onder Nederlands gezag probeerden de Nederlanders de geïsoleerde Luikenaren iets bij te brengen en ze nuttig te maken. De Nederlanders richtten een universiteit op in Luik, maar de Luikenaren bleven afkerend: de Nederlanders spraken geeneens Frans, wat als een bron van disrespect en afkeur werd gezien. Niets sloeg aan bij de Luikenaren. De Hollanders hielden het in Luik er welgeteld zeven jaar vol, totdat zij erachter kwamen dat ze Luik en omstreken gewoon niet konden handhaven. De Luikenaren bleven stug en lieten zich door helemaal niets en niemand beïnvloeden dan zichzelf, hun buren en God. Het enige wat wel lukte was banden creëren met Volendam, omdat daar ook een egocentrische ons kent ons en ons kent hun niet-mentaliteit bestond.

De Nederlanders lieten Luik verbouwereerd in de steek, maar vlak daarna brak er een revolutie uit waarbij een groep boze heren "België" afscheidde van de Nederlanden. Luik werd bij België gevoegd en Luik werd weer opnieuw officieel Franstalig. Niet onder Napoleon of een andere paapzak papzak van een prinsbisschop, nee, dat werd ene Leopold. De naam klonk wel lief, dus aanvaardden de Luikenaren hem met moeite. Desondanks verging de vierde identiteit van de Luikenaren.

VI. België en de industriële klucht

Een blik op het idyllische Luik.

Ook België werd geconfronteerd met de vraag wat ze met Luik aanmoesten - zij wisten het ook niet. België was zelf zich aan het bemoeien met de industriële revolutie en welke plaats was nu geen goed slachtoffer voor de uitmelking daarvoor? Jawel, Antwerpen vanwege haar ligging met de Schelde, maar ook Luik was een goed slachtoffer met haar ligging aan de Maas. Luik werd zowaar nuttig voor België, want Luik bleek een goudmijn kolenmijn en een goede motor voor de Belgische economie was geboren. De Belgische regering besloot om Luik vol te bouwen met kolenmijnen, staal- ijzer- en koolfabrieken en -raffinaderijen. Er moesten zelfs om arbeidsplaatsen te vullen mensen naar Luik geïmporteerd worden waardoor het schuchtere, introverte karakter gedwongen vermoord werd en de oorspronkelijke Luikenaren gedwongen werden om zich te mengen met de vreemdelingen.

Echter begon de winst door de industrialisatie na jaren aan kracht in te boeten en nam de invloed van de dienstensector toe. Orders namen af en zo ook de arbeidsplaatsen. In tijden van bezuinigen laat de Staat dat uiteraard ook links liggen en zoekt de Luikenaar het maar zelf uit. Luik was intussen nóg verder verzakt door de opbreking van het tunnelnetwerk om er parkeergarages te bouwen en spoorlijnen aan te leggen met complete stations. Tevens was Luik zeer rap aan het verpauperen geraakt - wat in de traditie lag van de Luikenaren zelf, alleen financierde de Belgische Staat het onderhoud van de gebouwen aldaar waardoor het uiteindelijk nog wel acceptabel bleef. Zelfs plannen voor roltrappen en liften om al die trappen en andere ondoenlijke stenen paadjes te vervangen gingen van de baan, tot grote teleurstelling van de immigranten. Ondanks alles kreeg Luik wel plots uit het niets een futuristisch treinstation, om zo toch de indruk te wekken dat Luik modern is en om zo toeristen te lokken, maar Luik voert desondanks een geheel andere traditie - in het Frans, dus niet in het Nederlands of Duits.

De stad

Bouwwerken

Het treinstation Luik-Guillemins waar een raket is geplaatst onder een dak, zodat de raket niet omhoog kan. Natuurlijk erg handig voor een raket.

Luik is volgebouwd met oude gebouwen die stammen uit de Middeleeuwen of vanaf de 19e eeuw tijdens het aanwakkerende industriële tijdperk, in combinatie met veel fabrieken en ook enkele modernistische uitzonderingen. Het treinstation van Luik-Guillemins is bijvoorbeeld een enorm contrast met de verouderde, pauperende rest van de stad, omdat het station wit is en de rest bruin-grijzig of zwart met donkere kleurentinten. Zodoende futuristisch - kunstkenners zullen weten dat futurisme snelheid wilt weergeven en oorlog verheerlijkt - terwijl een groot deel van het treinmaterieel nog van vlák voor de Oorlog stamt. Zodoende ondanks dat schelle contrast toch harmonie met de rest.

Luik heeft ook een universiteit met verschillende campussen, van oud, tot heel oud, tot gloednieuw. Deze universiteit is een grote trekpleister voor mensen van buitenaf.

• 

  Een modernistische leerfabriek. Ronduit warm en pittoresk, niet?

• 

  Een campus van de Universiteit van Luik.

Geklim

Monument voor de Gevallenen (bereikbaar per trap).

Dit is een PEER

Luikenaars hebben de vreemde gewoonte om overbodig veel te klimmen. Dit komt door het heuvelachtige karakter van de stad. Luikenaren hebben ondanks de obsessie voor de lange hoge trappen, verborgen voetpaden, hoge heuvels en voetgangersbruggen een hekel aan drempels.

Bij de Luikenaren heerst ook een neiging om veel onder de grond te doen. Zo zijn in het tunnelnetwerk ten tijde van het Rode Luikleger een reeks treinstations ondergronds gebouwd, met parkeergarages en andere kelders erbij.

Omwille van het gesloten maar toch (pogend) enthousiasme van de bevolking weigeren zij hun verpauperde eigenzinnige levensstijl te veranderen, omdat dat nu eenmaal Luik is en ze verder niets anders gewend zijn. Het is "hun" Luik en daar verandert niemand wat aan.

Naam

De naam "Luik" komt niet van het bestaan van één of meerdere luiken (naar de tunnels) of van de groep die op de berg een veel te grote trap bouwden. Nee, Luik is een bekakte verbastering van het woord "leuk", maar waarom mensen de stad "leuk" willen noemen is zozeer de vraag. In het Frans heeft de naam "Lièèèèèzje" geen duidelijke afkomst. Vermoedelijk komt het van een uitgekotste "leugen".

Markt

Elke zondag loopt er langs de Maas een markt waarin het gekkenhuis is. De markt la Batte is het tegenovergestelde van de rest van Luik, waarin de troosteloze sfeer omgaat in een levendige losarmige schuifelpolonaise vol zakkenrollers en spuitpatat. De markt is altijd barstensvol en daarom propt het zichzelf in de zijstraten en steegjes, inclusief de bezoekers die ook in het water geen ademruimte vinden, hoewel sommigen het inderdaad proberen in de Maas. Niet handig natuurlijk, omdat daar geen stalletjes en kraampjes staan.

Taal

Op de gevoelige plaat vastgelegd: een zeldzame blik van Nederlands in Luik.

In Luik wordt overal Frans gesproken, zoals de algemeen heersende cultuur is in Wallonië. Als men als bezoeker Nederlands tegenkomt, dan bevindt men zich op een roze wolk of in wonderland, maar de foto rechts bewijst dat er Nederlands te vinden is in Luik, alleen moet men gericht en precies zoeken op de plekken waar het verwacht wordt, zoals treinstations, maar zelfs dáár is geen Nederlands te vinden. Als de bezoeker, die de Franse taal niet machtig is, zich toch wilt kunnen redden in Luik, doet deze er goed aan om Duits te spreken, want dat doen de Luikenaren wel wat meer.

Zie ook

• België
• Brussel
• Frans (taal)
• Lijst van Belgische steden en gehuchten
• Maastricht
• Wallonië

Voetnoot

Gloria in exelsis Sophia!	Ingelijste versie: 16 juli 2013
Dit sublieme artikel is de glorieuze overwinnaar van een Peer en geldt daarmee als voorbeeld voor eenieder die perfectie nastreeft! Het artikel is daarom ingelijst op de Hoofdpagina en in de Lijst der Giganten.

Vlaamse en Waalse steden, stadstaten en feodale graafschappen

Hoofdsteden en Regeringszetels van uw Landen, Provincies en Naties (H.E.R.V.U.L.P.E.N.)