Hamergooi
Die hamergooi is een van die vier gooi-items in gereelde buitelugbaan- en veldkompetisies, saam met die skyfwerp (diskusgooi), gewigstoot en spiesgooi.
Die "hamer" wat egter in hierdie sport gebruik word, lyk nie soos enige ander gereedskap met dieselfde naam nie. Dit bestaan uit 'n metaalbal wat met 'n staaldraad aan 'n greep geheg is. Hierdie drie komponente is apart van mekaar en kan elk onafhanklik beweeg. Beide die grootte en massa van die bal verskil tussen mans en vroue by byeenkomste. Die vrouehamer weeg 4 kg vir kollege- en professionele byeenkomste terwyl die manshamer 7,26 kg weeg.[1]
Die gooibeweging begin met die gooier wat die hamer omtrent twee keer heen-en-weer swaai om momentum te genereer. Die gooier maak dan drie, vier of (selde) vyf volle rotasies deur 'n komplekse hak-toon voetbeweging te gebruik, die hamer in 'n sirkelvormige baan te draai en sy hoeksnelheid met elke rotasie te verhoog. Eerder as om die hamer horisontaal te draai, word dit in 'n opwaartse vlak gedraai in die rigting waarin dit gelanseer sal word. Die gooier laat die hamer los terwyl sy snelheid opwaarts en na die teiken gerig is.[2]
Gooie word vanuit 'n gooisirkel gemaak. Die gooier word nie toegelaat om buite die gooisirkel te staan voordat die hamer geland het nie en mag slegs van die agterkant van die gooisirkel in en uitgaan. Die hamer moet binne 'n 34.92° gooisektor land wat op die gooisirkel gesentreer is. Die sektorhoek is so gekies omdat dit 'n sektor verskaf waarvan die grense maklik is om te meet en op 'n veld uit te lê (10 meter uit die middel van die ring, 6 meter oorkruis).[3] 'n Oortreding van die reëls lei tot 'n fout en die gooi sal dan nie tel nie.
Die gooiafstand hang af van die snelheid en hoogte waarteen die hamer losgelaat word, maar ook van ander faktore wat nie binne die atleet se beheer is nie.[4] Veral die aarde se rotasie beïnvloed dit via die ligging se breedtegraad (as gevolg van die middelpuntvliedende krag sal die hamer 'n bietjie verder vlieg op 'n plek nader aan die ewenaar) en in 'n mindere mate ook via die gooi se asimut (d.w.s. sy kompasrigting, a.g.v. Corioliskragte).[4]
Veiligheidskwessies
[wysig | wysig bron]Hamergooi besit 'n inherente gevaar. Atlete, afrigters en toeskouers wat aan die byeenkoms deelneem, is in gevaar; staalhamers word teen hoë spoed deur die lug geslinger, trek ver afstande, en soms is dit moeilik om dit tydens 'n vlug raak te sien.[5] Hamergooie het byvoorbeeld in 2000 alleen in Europa vier sterftes tot gevolg gehad,[6] en het ook in die Verenigde State sterftes en permanente breinskade veroorsaak.[5]
Om sulke risiko's te verminder, word 'n C-vormige "hamerhok" om die gooisirkel gebou, wat verhoed dat die hamer in ongewenste rigtings wegvlieg.[5] In 2004 het die IAAF sy reëls verander om die verpligte hoogte van hamerhokke tot 10 m te verhoog en hul "gevaarsone"-hoek tot ongeveer 53° verminder.[5] Die verandering het ook die hokhekke verder wegbeweeg van die gooisirkel, en sodoende die risiko verminder dat 'n verkeerd gerigte hamer op die gooier terugbons.[7]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Hammer Throw Facts World Atheletics
- ↑ Johannsen, Dana (1 Augustus 2021). "Tokyo 2020: Why the Olympic hammer throw may become a new national obsession". Stuff (website). Besoek op 1 Augustus 2021.
- ↑ "Hammer Throw". World Athletics.
- ↑ 4,0 4,1 Horváth, Gábor; Hegedűs, Dénes; Slíz-Balogh, Judit (27 Junie 2023). "Change of world-record rankings of shot put and hammer throw due to the effects of Earth rotation and athlete's height". Scientific Reports (in Engels). 13 (1): 10409. Bibcode:2023NatSR..1310409H. doi:10.1038/s41598-023-36665-5. ISSN 2045-2322. PMC 10300113. PMID 37369722. S2CID 259273858.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Academy, U. S. Sports (9 Julie 2010). "An Analysis of Hammer Throw Facility Safety Factors in NCAA Division I". The Sport Journal (in Engels (VSA)). Besoek op 26 Junie 2023.
- ↑ "Catastrophic Injuries Pull Focus On Field Event Safety". Athletic Business (in Engels (VSA)). 29 Desember 2008. Besoek op 26 Junie 2023.
- ↑ Laruel, Benoit; Wilson, Denis; Young, Ray (2004). "Hammer throw safety cages". New Studies in Athletics. 19 (1): 47–51.
