Wikipedia:Houptsyte/06

Griaß Godd älle midanand ond härzlich willkomma uf dr alemannischa Wikipedia!
D freia Enzyklopedi, wo älle midmacha kenned.

Artikel fenda

Artikel no Kategorie:
Alle Kategorie • Brauchtum • Essa ond Trinka • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatur • Musik • Natur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik• Verkehr • Wirtschaft • Wisseschaft

Themeportal: Regionale Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Wirttebärg Basel Elsass Freiburg Liachtastoi Schweiz Schwoba Vorarlberg
Geografi Gschicht Gsellschaft Kunscht Literatur Musik Natur Bolitik Religion Sport Sproch Technik Wisseschaft

Sonschtigs: Artikelindex vo A bis Z • Bsonders guade Artikel • Läsige Artikel • Artikel no Dialäkt • Audioufnahme vo Artikel • Ufnahme vo Dialektwerter • A Fabel en verschidne Dialekt ibersetza • Alemannischi Ortsnama • Alemannischi Diernama • Alemannischi Pflanzanama

D Alemannischa Wikipedia

D alemannischa Wikipedia isch a Enzyklopedi en de Dialäkt vom alemannischa Sprochraum, also vo dr Deitscha Schweiz, vom Elsaß, vo Liechtaschtoi, vo Oberbade, vom Schwobaland ond aus Vorarlberg ond Weschttirol.

D Enzyklopedi wächst durch d freiwillig Hilf vo älle, wo ebbes en erm Dialäkt beitrage welled. Älle Eiträg kenned von älle Leid gschriiba ond gändret werre. Älle send härzlich eiglade mitzmache. Brenged Eier Wisse ei, ond hälfed so mit, s Alemannisch z pfläge, ufzwärte ond z erhalte. D erschte Schritt send ganz oifach!

Wer mir vu dr Alemannischa Wikipedia send ond was mer welled, fendeschd in onserem Brofil.

D Inhalt vo dr Wikipedia derf frei kopiert ond verbroidet werra.

Bis heid sends bei dr alemannischa Wikipedia 30.535 Artikel.

Artikel vo dr Woch: Saxophon

S Saxophon (nõch reformyrter Schriibwys au Saxofon) isch è Musiginschtrumènt uss Messing. S Roor isch konisch, es wittet sich also zum Ènd hy uff. Dõdemit unterschydèt sich d Bauwys vom Saxophon öppè vo dè zǜlindrischè Klarinettè. S Saxophon ghört dè Definition nõch, anderscht als sin metallischè Korpus vomuètè lòt, zuè dè Familliè vo dè Holzblõsinschtrumènt, well dè Dòn mit èm Roorblättle gmacht wörd.

S Inschtrumènt isch als „Saxophon“ vom Belgièr[Adolphe Sax (eigèntlich Antoine Joseph Sax) im Johr 1840 erfundè un am 21. März 1846 unter dè Nummèrè 3226 u Frankrych patentyrt. Im Badèntaadrag begründet dè Sax sini Erfindung mit èm Fäälè vo guèt klingendè Holzblõsinschtrumänt i dè düèfè Laag un hèt mit dè Erfindung vom Saxophon è Holzblõsinschtrumènt kreyrè wellè, wo klanglich zwǜschè m „wärmend-biègsamè“ Klang vo dè Klarinèttè un èm ehnder durchdringendè, nasalyrendè Sound vo dè Oboè lyt. (…dr ganz Artikel lesa)

Friäre Artikel vu dr Woch:

Hosch gwisst ...

... ass d Hoochschuel fir Gstaltig Ulm, wu 1968 zuegmacht wooren isch, as di internazionaal wiichtigscht Design-Hoochschuel noch em Bauhaus giltet?
... dass d Isebaanstrecki Metrò alpino Gurin–Pumatt vollständig underiirdisch wèèr?
... dass d Zimmer im Huis vom Eduard Egger mid zwee Meeter driissg fir diä damaalig Ziit rächt heech gsi sind, will är vo groosser Schtatuir gsi isch?
... ass s Buech Häutungen vu dr Verena Stefan fir dr Ufschwung vu feministischer Literatuur in etablierte Verlaag gsoorgt het?
... dàss dr Arthur F. Utz s Ìnternàzionààla Ìnschtitüüt fìr Soziààlwìssaschàfta un Politik z’ Friiburg mìtgrìnda hàt, fìr d’ kàthoolischa Soziààllehr uff àktüälla politischa un soziààla Probleema ààwanda?
... dass dè Bau vo dè Baikal-Amur-Magischtralè durch d Liferig vo Matriaal un Uusrüschtig vo andrè RGW-Staatè unterschtützt worrè isch?

Alemannischa Nochrichte:

1. Augschte 2024:
Sommerserie Dialäktatlas – Folge 4: Unterwegs (SRF)
29. Juli 2024:
Sebastian-Blau-Preis 2024: Finalisten sind nominiert (lifepr.de)
28. Juli 2024:
Bei Wanderungen auf dem Wiesentäler Alemannenweg steht die alemannische Mundart im Fokus (Badische Zeitung)
25. Juli 2024:
Sommerserie Dialäktatlas – Folge 3: Speis und Trank (SRF)
18. Juli 2024:
Sommerserie Dialäktatlas - Folge 2: Kommunikation (SRF)
14. Juli 2024:
Schwäbisch als Kulturerbe: Poetentreffen in Illertissen zeigt, warum Mundart so wichtig ist (Illertisser Zeitung)

Mea Nochrichte uf Dialäkt-Neuigkeite

1. Augschte

Bundesbrief

Schwyzer Bundesfyyr
1291: Noch em Schwyzer Nationalmythos schwere an däm Dag Abgsandti us dr drei Urkanton (Waldstätte) Uri, Schwyz un Unterwalden dr Rütlischwur un begrinde dodermit d Schwyzer Aidgnosseschaft. Au d Unterzaichnig vum Bundesbrief vu 1291 (Bild) wird fir dää Dag aagnuu.
1768: Dr Schwyzer Staatsrächtler Karl Ludwig von Haller chunnt uf d Wält.
1855: Ere Sailschaft unter dr Laitig vum Charles Hudson glingt d Erschtbstyygig vu dr Dufourspitze im Monte Rosa-Massiv, dr hegschte Bärgspitze vu dr Schwyz.
1857: Di dytsch Komponischtin Emilie Zumsteeg stirbt.
1891: In dr Schwyz finde zem erschte Mol Bundesfiire zum Gedänke an dr Rütlischwur un dr Bundesbrief vu 1291 statt.