Svoboda | Graniru | BBC Russia | Golosameriki | Facebook
Transfiguration pending
Ir al contenido

Boca

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Tallo sachital d'a boca
Boca humana

A boca[1] (d'o latín < BUCCA[2]), tamién conoixita como cavidat bucal u cavidat oral, ye o forato por a on os animals minchan os alimentos. Por un regular ye situata en o tozuelo y constituye a primera parti d'o sistema y tubo dichestivo. A boca s'ubre a un espacio previo a la farinche dito cavidat oral u cavidat bucal.

A boca humana ye cubierta por un labio superior y unatro inferior, y desembolica funcions importants en cuantas actividaz como o luengache y as exprisions facials, como a riseta.

A boca ye un gran indicador d'a salut de l'individuo. A mucosa, por eixemplo, se puet veyer mas clara, palida u con tacas blancas, indicador de proliferacions epitelials.

Podemos distingir tres tipos de mucosa:

  • Simpla de revestimento: Presenta mucosa.
  • Masticatoria: Con probable ausencia de submucosa, queratinizata u paraqueratinizata y en contacto dreito con o teixito osio.
  • Especializata: Se presenta en bellas rechions d'a luenga. Se refiere a la mucosa relacionata con os receptors d'o gusto.

Funcions d'a boca

[editar | modificar o codigo]
  • Mastegar: Gracias a os movimientos d'a variella y d'a presión d'os dients se produce iste tractamiento mecanico que degrada alimentos.
  • Salivar: Gracias a la desembocadura d'os conductos d'es glandulas salivals, se produce o primer suco dichestivo (saliva), que realiza una degradación quimica d'os alimentos. En o caso d'os carbohidratos lo fa a traviés de l'amilasa salival, que s'encarga de destruir os enlaces alfa-1,4 que son presents en os polisacaridos, y dimpués continan degradando-se a ran intestinal.
  • Sentito d'o gusto: En a boca se troban os receptors sensorials d'o gusto, mas que mas en a luenga, ditos papilas gustativas.
  • Parla: En a boca trobamos gran parti d'as estructuras que modifican o sonito larinchico y producen a voz articulata gracias a las suyas cavidaz especials.
  • Deglución: Se divide en dos partis:
    • Fase voluntaria: A luenga puya dica o teito d'a cavidat bucal, empentando o bolo alimentario ta que dentre en a farinche.
    • Fase involuntaria: A epiglotis se mueve entazaga y zarra o forato superior d'a larinche. Como causa d'iste acto reflexo, a farinche queda convertita nomás en una vía dichestiva transitoria, impedindo asinas o ingreso d'alimentos en a vía aeria (traquia).

Partis d'a cavidat oral

[editar | modificar o codigo]

A boca se puet considerar una cambra con seis parez:

  • Paret anterior: Ye formata por os labios.
  • Parez laterals: Son formatas por os caixos.
  • Paret inferior: Formata en gran mida por a luenga y por debaixo d'ista una rechión dita suelo d'a boca.
  • Paret superior: Formata por o paladar.
  • Paret posterior: Ye realment un forato irregular que comunica a boca con a farinche.

Os anexos d'a boca son os dients, as chenivas y as amigdalas.

A boca en a cultura

[editar | modificar o codigo]

A boca s'usa como significato u simbolo d'a parla, d'a luenga. Por iste motivo bi ha a-saber-las bocas que son oraclos, como a Boca d'a Verdat en Roma, por eixemplo. Una boca tachata ye un dibuixo que significa a censura.

A parti que se mira de realzar ta transmitir polideza son os labios, que por iste motivo se pintan y s'adornan con choyas, mas que mas entre as mullers.

A diosa romana Fama teneba centenars de uellos ta veyer que feba a chent y centenars de bocas ta escampar-lo, emplegando os poetas como intermediarios. A boca con a luenga difuera ye tamién o logotipo d'os Rolling Stones.

Ditos y mazadas

[editar | modificar o codigo]
  • «o que tiene boca s'entivoca»[3]
  • «boca batalera, un suenyo u fambre, u picardía grande»[4]
  • «en a boca tancada no entran as moscas»[5]

Referencias

[editar | modificar o codigo]
  1. (an) Silbia Garcés Lardiés,Francho Rodés Orquín:Un borguil de parolas.Bocabulario dialeutal escolar, Gubierno d'Aragón, 2006, ISBN 84-689-7358-0, p.16
  2. (es) Francho Nagore Laín: Vocabulario de la Crónica de San Juan de la Peña (versión aragonesa, s. XIV), Universidat de Zaragoza, 2021, ISBN 978-84-1340-315-1, p.464
  3. (es) Pedro Arnal Cavero: Refranes, Dichos, Mazadas... En El Somontano Y Montaña Oscense, Prames, 2013, ISBN 978-8483213957, p.201
  4. (es) Pedro Arnal Cavero: Refranes, Dichos, Mazadas... En El Somontano Y Montaña Oscense, Prames, 2013, ISBN 978-8483213957, p.225
  5. (an) Chusé Antón Santamaría Loriente: Chiqueta comparanza de paremias oczitanas, franzesas e aragonesas, Fuellas 228-229, Consello d'a Fabla Aragonesa, 2015, ISSN 1132-8453, pp. 17-19.

Vinclos externos

[editar | modificar o codigo]


Partis d'o cuerpo humán
Tozuelo Boca (Labio · Luenga · Dient · Caixal) · Caixo · Cara · Cranio · Frent · Mentón · Naso · Orella · Pulso · Uello (Cella · Parpiello · Pestanya) · Variella
Cuello Foyeta · Garganchón
Tronco Abdomen · Anca · Ano · Cul · Esquena · Huembro · Melico · Peito · Renera · Tórax

Aparato reproductor masculín (Escroto · Pene · Testiclo) · Aparato reproductor femenín (Clitoris · Vachina · Vulva)

Extremidatz Brazo:  Abantbrazo · Caniella · Codo · Dido (Anular · Cordial · Currín · Index · Ungla · Pulgar) · Ixalla · Man · Maniquiello
Garra:  Cuixa · Chenullo · Calcanyar · Clavillar · Piet · Seco
Piel Barba · Mostaixa · Cameretas · Pelo · Zoqueta