Svoboda | Graniru | BBC Russia | Golosameriki | Facebook
Transfiguration pending
Ir al contenido

Carbonio

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Carbonio
BoroCarbonioNitrocheno
-

C

Si
Información cheneral
Nombre, simbolo, numero Carbonio, C, 6
Serie quimicaNo metal
Grupo, periodo, bloque 142, p
ColorNegro (grafito)
Incoloro (diamant)
Peso atomico 12.0107(8) g·mol−1
Configuración electronica 1s2 2s2 2p2
Electrons por capa 2, 4
Propiedaz fisicas
FaseSolido
Densidat (a t.a.)(Grafito) 1.9-2.3 g·cm−3
Punto de fusión3925 K
(3652 °C, 6605 °F)
Entalpía de fusión(Grafito) ? 100 kJ·mol−1
Entalpía de fusión(Diamant) ? 120 kJ·mol−1
Entalpía de vaporización715 kJ·mol−1
Calor especifica(25 °C) (Grafito)
8.517 J·mol−1·K−1
Calor especifica(25 °C) (Diamant)
6.115 J·mol−1·K−1
Presión de vapor (Grafito)
P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T/K   2839 3048 3289 3572 3908
Propiedaz atomicas
Estructura cristalina(Grafito) hexagonal
Estaus d'oxidación4, 3 , 2, 1, 0, -1, -2, -3, -4
Electronegatividat2.55 (escala de Pauling)
Enerchías d'ionización
(mas)
1ª: 1086.5 kJ·mol−1
2ª: 2352.6 kJ·mol−1
3ª: 4620.5 kJ·mol−1
Radio atomico70 pm
Radio atomico (calc.)67 pm
Radio covalent77 pm
Radio de van der Waals170 pm
Atra información
Ordenación magneticaDiamagnetico
Resistividat electrica(Grafito) 1.375*10-5Ω·m
Conductividat termal(300 K) (Grafito)
(80–230) W·m−1·K−1
Conductividat termal(300 K) (Diamant)
(900–2320) W·m−1·K−1
Difusividat termica(300 K) (Diamant)
(503–1300) mm²/s
Dureza Mohs(Grafito) 1-2
Dureza Mohs(Diamant) 10.0
Numero CAS7440-44-0
Isotopos mas estables
iso AN Vida MD ED (MeV) PD

15

12C 98.9% 12C ye estable con 6 neutrons
13C 1.1% 13C ye estable con 7 neutrons
14C traza 5730 anyos beta- 0.156 14N

O carbonio ye un elemento quimico de numero atomico 6. Ye un elemento, por un regular, tetravalent, no metalico y solido a temperatura ambient.

Ye l'elemento quimico base en a vida organica, y ye a base d'a quimica organica. Totas as formas de vida conoixidas son formatas de moleculas composatas prencipalment por carbonio, hidrocheno, nitrocheno y oxicheno (amás de muitos atros elementos en menos proporción). Iste elemento no metalico tien a intresant propiedat de poder enlazar-se con él mesmo y con una ampla variedat d'atros elementos. Se conoix cuasi 10 millons de compuestos organicos composaus por estructuras de carbonio.

Caracteristicas prencipals

[editar | modificar o codigo]

O carbonio ye un elemento important por diversas razons:

Aplicacions

[editar | modificar o codigo]

O carbonio ye un component vital de toz os sers vivos, y sin o cual a vida, tal como a conoixemos, no podría existir. L'actividat economica mas gran relativa a o carbonio (en l'actualidat) ye en forma d'hidrocarburos, os ditos combustibles fosils, gas metano y crudo. O crudo ye emplegato por a industria petroquimica ta producir mas que mas petrolio, benzina, gasolio y queroseno a traviés d'un proceso de destilación en as ditas refinerías. O crudo ye a materia primera ta muitas sustancias sinteticas, entre ellas os omnipresents plasticos.

Tochez de carbón vechetal

Atros usos:

As propiedaz quimicas y estructurals d'os fulerenos, en a forma de nanotubos de carbonio, tienen un futuro prometedor en o naixient campo d'a nanotecnolochía.

Caseta de carboners en a val de l'Asieso

O carbonio (l'orichen latín d'a parola proviene d'o carbón), fue descubierto en a prehistoria, y se creyaba cremando material organico (lenya) en manca d'oxicheno. L'obchectivo de l'oficio de carbonero yera a obtención de carbón.

Os diamants, tamién conoixitos dende fa muito tiempo, son consideratos a piedra preciosa por excelencia, debito a la suya gran dureza y brillo.

Os fulerenos, descubiertos en a decada de 1980, tienen un futuro prometedor en o campo d'a nanotecnolochía.

En a naturaleza

[editar | modificar o codigo]
Os diamants son carbonio puro

O carbonio no se creyó mientres o Big Bang ya que hese amenistato a triple colisión de particlas alfa (nuclios atomicos d'helio) y l'universo s'expandió y enfrió prou a escape ta que a probabilidat de que ixo pasase fuese significativa. A on sí ocurre iste proceso ye en l'interior d'as estrelas (en a fase «RH (Branca horizontal)») a on iste elemento ye abundant, trobando-se amás en atros cuerpos celestes como as estrelas y en as atmosferas d'as planetas. Bels meteoritos contienen diamants microscopicos que se formoron cuan o sistema solar yera encara un disco protoplanetario.

En combinación con atros elementos, o carbonio se troba en l'atmosfera terrestre y disuelto en l'augua, y acompanyato de menors cantidaz de calcio, magnesio y fierro forma masas granizas de roca (calcaria, dolomia, marbre, etc.).

O grafito se troba en grans cantidaz en Estaus Unius, Rusia, Mexico, Groenlandia y India.

Os diamants naturals se troban asociatos a rocas vulcanicas (kimberlita y lamproita). Os mayors depositos de diamants se troban en o continent africano (Sudafrica, Namibia, Botsuana, Republica d'o Congo y Sierra Leona. Existe amás depositos importants en Canadá, Rusia, Brasil y Australia.

Precaucions

[editar | modificar o codigo]

Os compuestos de carbonio tienen una gran variedat d'efectos toxicos. O monoixido de carbonio (CO), present en os gases d'escape d'os motors de combustión, y o cianuro (CN-), que a vegadas contamina as menas, son extremadament toxicos ta os mamifers. Muitos atros compuestos no son toxicos, sino esencials ta la vida, pero presentan atros periglos. Gases organicos como o etileno (CH2=CH2), l'acetileno (HC≡CH), y o metano (CH4) son explosivos y inflamables si se mezclan con l'aire.

Se veiga tamién

[editar | modificar o codigo]

Referencias

[editar | modificar o codigo]
  1. {{{títol}}}.
  2. (en) The Nobel Prize in Chemistry 1960 A. Westgren. Nobel Foundation, 1960

Vinclos externos

[editar | modificar o codigo]