Svoboda | Graniru | BBC Russia | Golosameriki | Facebook
Transfiguration pending
Ir al contenido

Cobol

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Cobol
FierroCobolNíquel
-

Co

Rh
Información cheneral
Nombre, simbolo, numero Cobol, Co, 27
Serie quimicaMetal de transición
Grupo, periodo, bloque 94, d
Colorgriso metalico muit brillant
Peso atomico 58.933195(5) g·mol−1
Configuración electronica [Ar] 4s2 3d7
Electrons por capa 2, 8, 15, 2
Propiedaz fisicas
Colorgriso metalico
Densidat (a t.a.)8.90 g·cm−3
Densidat en liquido en o p.f.7.75 g·cm−3
Punto de fusión1768 K
(1495 °C, 2723 °F)
Punto d'ebullición3200 K
(2927 °C, 5301 °F)
Entalpía de fusión16.06 kJ·mol−1
Entalpía de vaporización377 kJ·mol−1
Calor especifica(25 °C) 24.81 J·mol−1·K−1
Presión de vapor
P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T/K 1790 1960 2165 2423 2755 3198
Propiedaz atomicas
Estructura cristalinahexagonal
Estatos d'oxidación5, 4 , 3, 2, 1, -1[1]
(Oxido anfotero)
Electronegatividat1.88 (escala de Pauling)
Enerchías d'ionización
(mas)
1ª: 760.4 kJ·mol−1
2ª: 1648 kJ·mol−1
3ª: 3232 kJ·mol−1
Radio atomico125 pm
Radio covalent126±3 (low spin), 150±7 (high spin) pm
Atra información
Ordenación magneticaferromagnetico
Resistividat electrica(20 °C) 62.4 nΩ·m
Conductividat termal(300 K) 100 W·m−1·K−1
Dilatación(25 °C) 13.0 µm·m−1·K−1
Velocidat d'o sonito(20 °C) 4720 m/s
Modulo d'elasticidat209 GPa
Mod. elast. transversal75 GPa
Modulo de compresión180 GPa
Coeficient de Poisson0.31
Dureza Mohs5.0
Dureza Vickers1043 MPa
Dureza Brinell700 MPa
Numero CAS7440-48-4
Isotopos mas estables
iso AN Vida MD ED (MeV) PD
56Co sin 77.27 d ε 4.566 56Fe
57Co sin 271.79 d ε 0.836 57Fe
58Co sin 70.86 d ε 2.307 58Fe
59Co 100% 59Co ye estable con 32 neutrons
60Co sin 5.2714 anyos β, γ, γ 2.824 60Ni

O cobol (de l'alemán Kobold, esprito d'a mitolochía chermanica) ye un elemento quimico de numero atomico 27 y simbolo Co situato en o grupo 9 d'a tabla periodica d'os elementos. O cobol ye un metal duro, ferromagnetico, de color blanco azulenco. A suya temperatura de Curie ye de 1388 K. Por un regular se troba chunto con o níquel, y o dos gosan fer parti d'os meteoritos de fierro. Ye un elemento quimico esencial ta os mamifers en chicotas cantidaz. O Co-60, un radioisotopo de cobol, ye un important trazador y achent en o tractamiento d'o cáncer. O cobol metalico ye comunment constituyito d'una mezcla de dos formas alotropicas con estructuras cristalinas hexagonal y cubica centrata en as caras estando a temperatura de transición entre as dos de 722 K. Presenta estaus d'oxidación baixos. Os compuestos en os que o cobol tien un estau d'oxidación de +4 son poco comuns. O estau d'oxidación +2 ye muit frecuent, asinas como o +3. Tamién bi ha complexos importants con o estau d'oxidación +1.

Aplicacions[editar | modificar o codigo]

Rol biolochico[editar | modificar o codigo]

O cobol en chicotas cantidaz ye esencial ta numerosos organismos, encluyitos os humans. A presencia de cantidaz entre 0,13 y 0,30 ppm en a tierra amillora ostensiblement a salut d'os animals de pasto. O cobol ye un component central d'a vitamina B12 (cianocobalamina).

Abundancia y obtención[editar | modificar o codigo]

Skutterudita u esmaltita provinient d'a Val de Chistau.

O metal no se troba en estau nativo, sino en diversos minerals, razón por la que se quita usualment chunto con atros productos, mas que mas como subproducto d'o níquel y l'arambre. As prencipals menas de cobol son a cobaltita, eritrina, cobaltocalcita y skutterudita.

Os mayors productors de cobol son China, Zambia, Rusia y Australia. En o termin municipal de Sant Chuan de Plan bi habió una mena de skutterudita u esmaltita cerca d'o barranco d'el Sen y o puesto encara se diz El Cobol. Esta mena fue ubierta y espleitada por os alemans en o sieglo XVIII. La esmaltita de Chistau ye chunto con atros minerals de cobol como a cobaltita y eritrina.[2]

Compuestos[editar | modificar o codigo]

A causa d'os diversos estaus d'oxidación que presenta, bi ha un abundant numero de compuestos de cobol. Os oxidos CoO (temperatura de Neel 291 K) y Co3O4 (temperatura de Neel 40 K) son os dos antiferromagneticos a baixa temperatura.

Articlos relacionatos[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (en) Greenwood, Norman N.; Earnshaw, Alan. (1997), Chemistry of the Elements (2nd ed.), Oxford: Butterworth-Heinemann, pp. 1117–1119, ISBN 0080379419
  2. (es) Miguel Calvo, Guiomar Calvo: Colección guías de campo de Aragón nº3: Minerales y rocas. Prames S.A., 2012, p 24.

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]