Svoboda | Graniru | BBC Russia | Golosameriki | Facebook
Transfiguration pending
Ir al contenido

Khalkhas

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Khalkhas
Халх
Tögs-Ochiryn Namnansüren, lider d'o movimiento de liberación nacional en 1919
Tögs-Ochiryn Namnansüren, lider d'o movimiento de liberación nacional en 1919
Rechions con comunidaz importants
Mongolia 2.168.141[1]
Idiomas
Khalkha
Relichión
Budismo
Pueblos relacionaus
Pueblos mongols
Mapa

Os khalkhas (en mongol Халх) son un pueblo mongol oriental que representan o 80% d'a población en Mongolia. Son de relichión budista lamaísta.

O khalkha ye a luenga oficial en Mongolia Exterior (a Mongolia independient), y tamién se fa servir en Mongolia Interior (a Mongolia baixo sobiranía china). Ye una continación d'o mongol clasico, que s'escribe en un alfabeto derivato de l'alfabeto uigur dende o sieglo XIII, alfabeto que s'ha seguito fendo servir pa escribir o khalkha en Mongolia Interior, pero que fue substituyiu en Mongolia Exterior en a decada de 1940 por l'alfabeto latín pa encomenzar a ser recuperato recientment.

Son mencionatos dende principios d'o sieglo XVI, cuan atros pueblos mongols orientals se sozmeteban a los manchuz d'a dinastía Qing de China. En o sieglo XVII prenen importancia politica en relación a atros pueblos mongols orientals, pero entran en conflicto con os Dzhungaros en a decada de 1680, o que fa que en 1691 accepten a sobiranía d'os Qing.

Dimpués d'a caita d'os Qing os khalkhas proclaman a independencia respecto a China en aviento de 1911, y con o refirme de l'Imperio Ruso conseguirán formar un estato independient, que se convertirá en un estato satelite primero de Rusia y dimpués d'a URSS. Como estato satelite d'a URSS estioron protechitos d'o proceso de sinización que sufrioron os atros mongols orientals en Mongolia Interior y Manchuria, que se convertioron en minorías en meyo d'a gran masa de población china. A l'igual que en a URSS tenioron una "revolución" que condució a la creyación d'un rechimen comunista que duró dica a decada de 1990.

Referencias

[editar | modificar o codigo]