Svoboda | Graniru | BBC Russia | Golosameriki | Facebook
Ir al contenido

Ortografía de l'aragonés medieval

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

A Ortografía de l'aragonés medieval yera pareixita a las ortografías medievals d'as luengas güegants y una continación d'a ortografía d'os textos en latín notarial aragonés, u latín escrito local con elementos romances. Encara que hi heba alternancias, yeran caracteristicas e a ortografía se mantenió prou estable dica a descomposición d'a scripta aragonesa a fins d'o sieglo XV.

  • O fonema palatal liquido /l/ se representaba:
    • l: en a mas gran parte d'os casos
    • ll: en palabras que en latín teneban l·l cheminata, a vegatas terminos churidicos cultos: apellación, cancellado, y casos de ultracorrección por confusión con os anteriors (ellectos, carcellería, carcell).
    • ll: en pronombres: ell', aquell.
    • ll: en bels toponimos con sufixo -uelo, -uela: Oriuella, Escoriuella y probablement Ruviellos, que pueden representar imitacions d'a ortografía d'a l·l catalana que se troba en as terminacions -el·la y -il·la.
  • O fonema palatal lateral ll yera representato como:
  • O fonema palatal nasal ñ yera representato como:
    • ni: Boltania, Fanianares, Irunia
    • in: Fainanas, Cabainnas, Peinnalen
    • ny: Boltanya, Cabanyas
    • gn: Savignaneco, estagno
    • nn: Irunna, Capannas.
  • O fonema alveolar africato xordo se representaba como c, ç u z.
  • O fonema prepalatal africato xordo yera representato como i, y, g cuan derivaba d'as silabas latinas IA, IO, IU, GE, GI, e por i, y, ch, x en atros casos:
    • Iosa, iuso, iermano, Alfaiaria, 'Boria.
    • Sancho, Sanxo.
  • O fonema /V/ yera representato como uy como v y pronto se confundió con B. Yera fricativo y no bilabial como en castellano meridional antigo y valenciano.
  • O fonema /B/ yera representato como b
  • O fonema /K/ yera representato como:
    • c: debant de u, a y o: casera, cubo
    • ch: debant de bocal velar
    • ch: en posición interior: Rochafort, Gaschoniella
    • ch: en posición final: Canyamach, Ornach, Avraych.
    • q: en casos como quenca, baquna.
    • qu: puet estar debant de totas as vocals: cuenqua, chiqua.
    • k: kuarros

Bibliografía

[editar | modificar o codigo]


Gramatica de l'aragonés
Fonetica Accentuación · Apocopa · Oclusivas xordas intervocalicas · Cheada · Diftongación debant de Yod · Diftongos · Disimilación · Elisión · Epentesi antihiatica · Esdrúixols · Eufonía · Fonolochía · Hiatos · Metafonia · Metatesi · Protesi velar · Sincopa · Sonorización dezaga de liquida ·
Morfolochía Adverbios (Adverbios d'afirmación · Adverbios de dubda · Adverbios espacials · Adverbios espacials deicticos · Adverbios de negación · Adverbios de tiempo · Adverbios de manera · Adverbios de quantidat · Adverbios d'opinión) · Locucions adverbials en aragonés (Locucions adverbials d'afirmación · Locucions adverbials de dubda · Locucions adverbials espacials · Locucions adverbials de negación · Locucions adverbials temporals · Locucions adverbials de manera · Locucions adverbials quantitativas) · Articlos definius · Articlos indefinius · Chenero · Conchuncions (Adversativas · Copulativas · Coordinativas · Dischuntivas · Completivas · Condicionals · Causals · Concesivas · Consecutivas · Comparativas · Finals · Subordinativas · Temporals)· Adchectivos (Qualificativos · Colors · Chentilicios · Grau comparativo · Grau superlativo · Demostrativos · Exclamativos · Indefinius · Numerals cardinals · Interrogativos · Numerals ordinals · Posesivos) · Numero (Substantivos incontables) · Pronombres (Pronombres demostrativos, Pronombres indefinius, Pronombres relativos · Pronombres personals · Pronombres adverbials: pronombre adverbial en/ne, pronombre adverbial i/bi/ie) · Infixo · Prefixo (Prefixos cultos) · Sufixo (Sufixos cultos) · Preposicions · Locucions prepositivas · Verbos (Verbos auxiliars · Verbos de movimiento · Verbos pronominals · Verbos freqüentativos) · Conchugación verbal (Primera conchugación · Segunda conchugación en aragonés · Tercera conchugación en aragonés · Conchugacions incoativas · Conchugación incoativa de verbos acabaus en -eixer · Conchugación incoativa de verbos acabaus en -ir · Verbos irregulars · Modo indicativo · Modo subchuntivo · Modo imperativo · Tiempos verbals · Verbo estar-ser · Verbo haber) · Locucions verbals · Perifrasis verbals
Sintaxi Concordancia · Estilo directo · Estilo indirecto · Negación · Sintagma adchectival · Sintagma nominal · Sintagma verbal · Complemento de rechimen verbal · Orden de pronombres · Combinacions de pronombres febles en aragonés · Voz pasiva · Oracions con infinitivo · Oracions de relativo · Oracions completivas · Oracions temporals · Oracions causals · Oracions finals · Oracions consecutivas · Oracions concesivas · Oracions condicionals · Oracions comparativas · Oracions impersonals
Lexicolochía Adchectivación · Anglicismos · Arabismos · Basquismos · Castellanismos · Catalanismos · Celtismos · Chermanismos · Cultismos · Fitonimia · Galicismos · Goticismos · Helenismos · Italianismos · Leyonesismos · Lusismos · Miconimia · Mozarabismos · Neerlandismos · Nominalización · Occitanismos · Persismos · Semicultismos · Superstrato francico · Toponimia (Hidronimia · Odonimia · Oiconimia · Oronimia) · Tudesquismos · Turquismos · Zoonimia
Ortografía Ortografía medieval · ACAR · Uesca · SLA
Iste articlo ye un borrador. Enamplando-lo aduyarás a amillorar a Biquipedia.