Svoboda | Graniru | BBC Russia | Golosameriki | Facebook
Ir al contenido

Pan

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Pan roncho.
Barra de pan.

O pan[1] (d'o latín < pane)[2] ye un alimento basico en a gastronomía occidental, feito con farina, cheneralment de trigo, emprenyatuera u masa y augua. A vegatas s'adhiben d'atros productos ta dar-le determinatas cualidaz.

Tamién se fa con atras farinas (centeno, hordio, panizo, roz, trunfa y soya), pero ta que o pan puye (o sía, aumente de volumen y se faiga floco retenindo os gases producius por a emprenyatuera), cal que a masa tienga a elasticidat que le da o gluten, que ye una proteína que se troba en o trigo y tamién en os atros cerials, pero en cantidaz muito mas chicotas. Por ixo, os pans d'atros cerials gosan fer-se con una tercera parti u mas de farina de trigo. Lo pan de mestura se fa con una mescla de farinas de trigo y de centeno.[3] Si no ye present o gluten en cuantidaz significativas s'obtiene un producto que no puya, como as cocas de panizo que se fan en muitos países americanos.

Ditos y mazadas

[editar | modificar o codigo]
  • «carne d'hoy, pan d'ahier y vino del anyo si quiers vivir mucho y sano»
  • «piz, piz, tordoliz; pan de Francia, la balanza; pan de Aragón, buen crostón»
  • «pan, una crosteta; carne, una cazoleta, y vino buena boteta»
  • «o pan que te s'esbrise en a boca»
  • «pan un mueso y carne un cuezo»[4]

Referencias

[editar | modificar o codigo]
  1. (an) Silbia Garcés Lardiés,Francho Rodés Orquín:Un borguil de parolas.Bocabulario dialeutal escolar, Gubierno d'Aragón, 2006, ISBN 84-689-7358-0, p.40
  2. (es) José María Enguita Utrilla:Un vocabulario agrícola turiasonense de 1382, Turiaso n°8, 1989, ISSN 0211-7207, p.139-178
  3. (es) BLAS GABARDA, Fernando y ROMANOS HERNANDO, Fernando, Diccionario Aragonés: Chistabín-Castellano; Gara d'Edizions. Zaragoza, 2008.
  4. (es) Pedro Arnal Cavero: Refranes, Dichos, Mazadas... En El Somontano Y Montaña Oscense, Prames, 2013, ISBN 978-8483213957, p.64