Спадарожнікі Плютона
У Плютона вядомыя пяць спадарожнікаў: паводле аддаленасьці ад плянэты гэта Харон, Стыкс, Нікс, Кербэр і Гідра. Харон, найбольшы зь іх, усяго ўдвая меншы па дыямэтры за Плютон, таму сыстэму Плютон—Харон часам лічаць падвойнай плянэтай.
Харон
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Асноўны артыкул: Харон (карлікавая плянэта)
Харон упершыню назіралі ў 1978 годзе. Яго дыямэтар складае каля 1200 км, што толькі ўдвая менш за дыямэтар Плютона. Памеры Плютона і Харона атрымалася вызначыць даволі дакладна дзякуючы таму, што Харон праходзіў перад дыскам Плютона і стала магчымым зрабіць разьлікі на аснове зьмен бляску сыстэмы Плютон-Харон. Веды пра існаваньне Харона дазволілі ўдакладніць масу Плютона, якая мае дастаткова малое значэньне. Плютон і Харон круцяцца сынхронна, гэта значыць заўсёды павернутыя адзін да аднаго адным бокам.
Барыцэнтар сыстэмы Плютон—Харон знаходзіцца па-за паверхняй Плютона, таму некаторыя астраномы лічаць Плютон і Харон падвойнай карлікавай плянэтай (падвойнай плянэтнай сыстэмай).
Паводле праекту Рэзалюцыі 5 XXVI Ґенэральнай асамблеі Міжнароднага астранамічнага зьвязу (2006) Харону (нараўне з Цэрэрай і аб’ектам Эрыс) меркавалася прысвоіць статут плянэты. Паводле праекту рэзалюцыі, у такім разе Плютон—Харон будзе лічыцца падвойнай плянэтай.[1] Аднак, у канчатковым варыянце рэзалюцыі было іншае рашэньне: было ўведзена паняцьце карлікавая плянэта. Да гэтага новага клясу аб’ектаў былі аднесеныя Плютон, Цэрэра ды аб’ект 2003 UB313. Харон ня быў уключаны ў лік карлікавых плянэт.
Гідра й Нікс
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Асноўныя артыкулы: Гідра (спадарожнік) і Нікс (спадарожнік)
Два вонкавыя спадарожнікі, якія атрымалі назвы Гідра (былы S/2005 P1) і Нікс (былы S/2005 P2), былі адкрытыя ў выніку паўторнага аналізу фатаграфій Хабла, зробленых у траўні 2005. Аб адкрыцьці было абвешчана ў кастрычніку 2005. Паколькі альбеда спадарожнікаў невядома, то складана вызначыць іх памеры. Калі лічыць альбеда спадарожнікаў роўным паказчыку Харона, то іх дыямэтры ацэньваюцца 125 км і 140 км (але магчымая памылка ў два разы). Радыюс арбіты меншага спадарожніка — 49 тыс. км, гэта значыць ён знаходзіцца ў 2,5 разы далей ад Плютона, чым Харон. Іншы спадарожнік рухаецца па арбіце радыюсам 65 000 км. Пэрыяды звароту складаюць каля 11 і 14 сутак адпаведна (усе дадзеныя прыблізныя).
Калі ў Плютона і ёсьць яшчэ іншыя спадарожнікі, то іх памеры не перавышаюць 20 км.
Харон і два спадарожніка знаходзяцца ў арбітальным рэзанансе; за той час, калі Харон зьдзяйсьняе адно абарачэньне, адзін з спадарожнікаў — у дакладнасьці два, а другі — тры.
Наяўнасьць у Плютона двух невялікіх спадарожнікаў уяўляе сабой загадку, бо незразумела, як яны маглі скандэнсавацца зблізку масіўнага Харона. Кругавы характар іх арбіт кажа аб малаверагоднасьці выпадковага захопу гэтых цел прыцягненьнем Плютона.
Кербэр і Стыкс
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Асноўныя артыкулы: Кербэр (спадарожнік) і Стыкс (спадарожнік)
| Найменьне | Дыямэтар (км) | Маса (×1021 кг) | Вялікая паўвось (км) |
Пэрыяд звароту (дзён) | Эксцэнтрысытэт | Кут нахілу (да экватара Плютона) |
Адкрыты | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Плютон | 2306 ± 20 | 13.05 ± 0.07 | 2390 | 6.387230 | 0 | — | 1930 | |
| Плютон I | Харон | 1212 ± 3 | 1.52 ± 0.06 | 19 571 ± 4 | 6.387230 | 0 (0.000% ± 0.007%) | 0.00° ± 0.014° | 1978 |
| Плютон II | Нікс | 45 ? | < 0.002 | 48 675 ± 120 | 24.856 ± 0.001 | ~0 (0.2% ± 0.2%) | 0.04° ± 0.22° | 2005 |
| Плютон III | Гідра | 45-60 ? | < 0.002 | 64 780 ± 90 | 38.206 ± 0.001 | 0.5% ± 0.1% | 0.22° ± 0.12° | 2005 |
Выгляды
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- PlutoCharon_jpg.jpg(недаступная спасылка)
- die-planeten-plutocharon
Зацемкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Вонкавыя спасылкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Спадарожнікі Плютона — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў