ھێنری کیسینجەر

ھێنری کیسینجەر
ھێنری کیسینجەر
	کیسینجەر ساڵی ٢٠٠٩
	Henry Alfred Kissinger
لەدایکبوون	Heinz Alfred Kissinger ; ٢٧ی ئایاری ١٩٢٣ ; فورت (کۆماری ڤایمەر)
مەرگ	٢٩ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٣ (١٠٠ ساڵ ژیاوە); Kent (ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا)
گۆڕ	گۆڕستانی نیشتمانی ئارلینگتۆن
زانکۆ	George Washington Educational Campus; City College of New York; زانکۆی ھارڤارد; زانکۆی ھارڤارد; زانکۆی ھارڤارد ;
پیشە	سیاسەتوان، political scientist، دیپلۆمات، نووسەر، entrepreneur، pedagogue، خوودژیاننامەنووس، خاوەن کارەکان، foreign minister
شوێنکار
حیزب	پارتی کۆماری
ھاوسەر	Ann Fleischer، نانسی کیسینجێر
باوان	Paula Stern ;
خێزان	Walter Kissinger
خەڵاتەکان
وێبگە	https://www.henryakissinger.com/
واژوو
پلە	National Security Advisor (١٩٦٩–١٩٧٥)، سکرتێری ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا (١٩٧٣–١٩٧٧)، Chancellor of the College of William & Mary (٢٠٠٠–٢٠٠٥)
Rank	sergeant
لق	سوپای ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا

ھەنری کیسینجەر (بە ئینگلیزی: Henry Alfred Kissinger؛ لەدایکبووی ٢٧ی ئایاری ١٩٢٣ لە فورت، ئەڵمانیا - مردووی ٢٩ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٣ لە کۆنێتیکت، ئەمریکا) لە ساڵی ١٩٣٨ لە ترسی ھەڕەشەی نازییەکان لەگەڵ تەواوی ئەندامانی خێزانیدا بەرەو ئەمریکا ھەڵھاتوون و لە ویلایەتی نیویۆرک گیرساونەتەوە، لە ١٩ی مانگی ژونی ١٩٤٣دا ناسنامەی ئەمریکی وەرگرتووە و بووە بە ھاووڵاتی ئەمریکا و پاشان وەک سەربازێکی ئەمریکی لە کۆتایی جەنگدا گەڕاوەتەوە بۆ ئەڵمانیا، و وەک ئەفسەرێکی ئەمریکی سەرەتا لە کریدفێڵد و پاشان لە ھایدلبێرگ خزمەتی کردووە.^[١]^[٢]

خوێندنە باڵاکانی خۆی لە ئەمریکا تەواو کردووە و بووەتە مامۆستا لە زانکۆی ھارڤارد و چەندین کتێبی لەو زانکۆیەدا سەبارەت بە ھێزی پەرچەبەرگری بۆمبای ئەتۆم بڵاوکردووە کە بەھۆیەوە لەگەڵ ژیانی سیاسیدا تێکەڵاو بوو.

سەرەتا ئەندامی پارتی دیموکراتەکان بوو، پاشان لەم پارتە کشایەوەو بوو بە ئەندامی پارتی کۆمارییەکان، لە ڕاستیدا کیسینجەر خەونی ئەوەی ھەبوو کە ڕۆژێک لە ڕۆژان خۆی بۆ پۆستی سەرۆکایەتی ئەمریکا ئامادە بکات بەڵام لەبەر ئەوەی لە دایک بووی ئەمریکا نەبوو ئەو ئاواتەی نەھاتە دی.

لە چەندین بەڕێوەبەرایەتی جیاوازی ئەمریکادا پۆستی دیپلۆماسی جیاوازی وەرگرتووە، سەرەتا ڕاوێژکاری ئاسایشی نیشتمانی بوو پاشان لە ساڵی ١٩٧٣ەوە لەگەڵ ھەردوو بەڕێوەبەرایەتی نکیسۆن و فۆرد پۆستی وەزیری دەرەوەی ھەبووە.

ڕۆلی ئەم کەسایەتییە لە پرسە گرنگەکانی وەک شەڕی سارد و جەنگی ڤیێتنام و پرۆسەی ئاشتی ڕۆژھەڵاتی ناوین زۆر دیار و ئاشکران، و بە ئەندازیاری ڕێکەوتن نامەی کامپ دەیڤد دەناسرێت.^[٣]

کیسینجەر وەک کەسایەتییەکی ناسراو، بەوە تاوانبار دەکرێت کە لە سیاسەتی خۆیدا نەک زۆر دڵڕەق بەڵکوو لە ھەندێک کارەساتی گرنگیشدا بە پێشێل کاری مافی مرۆڤ و کۆم کوژی ناوی دەرکردووە. لەوانەش:

ئۆپراسیۆنی کۆندۆر
کودەتای دژ بە سەلڤادۆرئالیندی لە چیلی
جینۆسایدی تەیموری ڕۆژھەڵات
ئۆپراسیۆنی گلادیۆ
ھاندان و پشت تێکردنی کورد ١٩٧٢ بۆ ١٩٧٥^[٤]

سەرچاوەکان

بەشداربووانی ویکیپیدیا، «Henry Kissinger»، ویکیپیدیای ئینگلیزی. سەردان لە ٢٤ی ئازاری ٢٠٢٢.

^ "The Nobel Peace Prize 1973". NobelPrize.org.
^ Kissinger, Henry A. "Opinion | The Coronavirus Pandemic Will Forever Alter the World Order". Wall Street Journal.
^ "Henry Kissinger: Realpolitik and Kurdish Genocide". The Kurdistan Tribune.
^ "Telling It Like It Is: Kissinger and the Kurds". Christian Science Monitor. ISSN 0882-7729. Retrieved 2023-11-30.

[1] "The Nobel Peace Prize 1973". NobelPrize.org.

[2] Kissinger, Henry A. "Opinion | The Coronavirus Pandemic Will Forever Alter the World Order". Wall Street Journal.

[3] "Henry Kissinger: Realpolitik and Kurdish Genocide". The Kurdistan Tribune.

[4] "Telling It Like It Is: Kissinger and the Kurds". Christian Science Monitor. ISSN 0882-7729. Retrieved 2023-11-30.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]