Туркменистан
| Türkmenistan Туркменистан | |||||
| |||||
| |||||
| Патшалăх чĕлхисем | Туркмен чĕлхи | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Тĕп хула | Ашхабад | ||||
| Чи пысăк хула | Ашхабад | ||||
| Президент | Сердар Бердымухамедов | ||||
| Лаптăкĕ - Пĕтĕмпе |
51 вырăнта 491 200 [1] км2 | ||||
| Халăх йышĕ - Пĕтĕмпе(2009) - Йышлăхĕ |
115 вырăнта 4,884,887 [2] 10/км² | ||||
| Валюта ячĕ | Манат (TMT, код 934) | ||||
| Вăхăт тăрăхĕ | ГВ +5 пуçласа +5 таран | ||||
| Патшалăх гимнĕ | «Garaşsyz, bitarap, Türkmenistanyň döwlet gimni» | ||||
| Тетел доменĕ | .tm | ||||
| Тел. префиксĕ | +993 | ||||
Туркменистан[3], Тӳркменистан (официаллă Туркмениста́н, туркм. Türkmenistan ) — Вăтам Азири патшалăх[4][5].
Тавралăхĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Афганистанпа Иранпа кăнтăр енче, Казахстанпа и Узбекистанпа çурçĕр енчен чикĕ тытать. Хĕвелтухăç енчен Каçпи тинĕсĕ вырнаçнă.
Кун-çулĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Туркменистан- президентлă респрублика. Президент суйлавĕ 5 çулта пĕрре иртет.[6] 2006-мĕш çулхи раштавăн 21-мĕшĕччен Туркменистанăн Сапармурат Ниязов Туркменистанăн пĕрремĕш президенчĕ пулнă. Хальхи вăхăтра туркменсен президенчĕ - Гурбангулы Бердымухаммедов.
Меджлис - пилĕк çулта пĕрре суйланать, унта 125 пайташ.
Административла пайлану
[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Ашхабад хули;
- Ахал велаячĕ. Тĕп хули — Аннау [7]
- Балкан велаячĕ. Тĕп хули — Балканабад (Небит-Даг).
- Дашогуз велаячĕ. Тĕп хули — Дашогуз (Ташауз).
- Лебап велаячĕ. Тĕп хули — Туркменабад (Чарджоу).
- Мары велаячĕ. Тĕп хули — Мары.
Экономика
[тӳрлет | кодне тӳрлет]2009-мĕш çулта Туркменистан ВВП 16,24 млрд долл. çитнĕ. Çав шутра промăçлăх 34 %, ял хуçалăхĕ — 10 %, сервис — 56 %.
Халăх йышĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Туркменистан халăх шучĕ питĕ хăвăрт ӳсет. Республикăра çыравпа 1979-мĕш çулта 2759 пин çын, 1989-мĕш çулта - 3534 пин, 1995-мĕш çулта - 4481 пин çын пурăннă. Юлашки çыру хыççăн та чалăх йышĕ ӳсет. 2001-мĕш çулхи çу уйăхĕн 1 тĕлне халăх йышĕ 5410 пине çитет.
Туркменсемсĕр пуçне Туркменистанра узбексем, вырăссем, казахсем, тутарсем тата ытти халăх çыннисем пурăнаççĕ.
Хĕçпăшаллă вăйсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Нейтраллă патшалăх пулнă май хĕçпăшаллă вăсем сахал.
Вуламалли
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Асăрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- ^ ИДЦ «Туркменистан»
- ^ CIA World Factbook
- ^ «Атлас Мира» — М: ПКО «Картография» ISBN 5-85120-243-2
- ^ «Туркменистан — Золотой век»
- ^ Туркменистан. Государственное устройство. Правовая система. Гражданское право. Уголовное право. Судебная система(ĕçлемен каçă)
- ^ Законодательство — «Туркменистан: золотой век»
- ^ Академия наук Туркменистана/Академия наук Туркменистана
Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Новостной сайт «Туркменистан. Золотой Век»
- Права человека в Туркменистане 2010 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 21-мӗшӗнче архивланӑ.
- «Хроника Туркменистана». Издание Туркменской Инициативы по Правам Человека 2010 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 10-мӗшӗнче архивланӑ.
- Интернет-газета Туркменистан.ру
- Рекламный Вестник Туркменистана 2011 ҫулхи Нарӑс уйӑхӗн 2-мӗшӗнче архивланӑ.
- Виза в Туркменистан 2011 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗнче архивланӑ.
- ИП «ТУРКМЕНинформ»
- Кабинет Министров Республики Туркменистан (с ноября 2002)
- КАЗАХИ ТУРКМЕНИСТАНА ПРОТЕСТУЮТ ПРОТИВ ЗАКРЫТИЯ ШКОЛ 2012 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 8-мӗшӗнче архивланӑ.
Азири патшалăхсем |
|
|---|---|
Азербайджан • Афганистан • Бангладеш • Бахрейн • Бруней • Бутан • Тухăçри Тимор • Вьетнам • Грузи • Египет¹ • Иорданăн Анăç Çыранĕ • Израиль • Инди • Индонези • Иордани • Ирак • Иран • Йемен • Казахстан² • Камбоджа • Катар • Кипр • Кăркăсстан • Китай • КХДР • Кувейт • Лаос • Ливан • Малайзи • Мальдив • Монголи • Мьянма • Непал • ПАЭ • Оман • Пакистан • Раççей Федерацийĕ² • Сауд Аравийĕ • Газа Секторĕ • Сингапур • Сири • Таджикистан • Таиланд • Тайвань • Туркмени • Турци² • Ӳспекстан • Филиппин • Шри-Ланка • Кăнтăр Корея • Эрмени • Япони ¹ Ытларах енĕпе Африкăра вырнаçнă ² пĕчĕк пайĕ çавăн пекех Европăра вырнаçнă |