Stopnie alarmowe – jako instytucja prawna unormowana obecnie w rozdziale 3. Ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o działaniach antyterrorystycznych, mająca swój rodowód jeszcze w Ustawie z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym – w przypadku ich zastosowania w istotny sposób mogą oddziaływać zarówno na organy administracji publicznej, jak i na wiele podmiotów, a w określonych przypadkach na ogół społeczeństwa. Siedem lat funkcjonowania stopni alarmowych w aktualnej formule pozwala na podjęcie próby ich opisu i dokonania kilkuaspektowej oceny.
W artykule omówiono stopnie alarmowe na dwóch płaszczyznach – rzeczywistego wykorzystywania tej instytucji prawnej, zwłaszcza w kontekście tego, czy i w jakich przypadkach są one zarządzane, oraz adekwatności rozwiązań prawnych z perspektywy założonych celów, z uwzględnieniem zarówno praktycznego wymiaru stosowania stopni alarmowych, jak i poprawności konstrukcyjnej.
Alert levels - as a legal institution currently standardised in Chapter 3 of the Act of 10 June 2016 on anti-terrorist activities, having its origins still in the Act of 26 April 2007 on crisis management - can significantly affect both public administration bodies and many entities and, in certain cases, the general public when applied. Seven years of functioning of the alert levels in the current formula allows an attempt to describe them and make a several-faceted assessment.
The article discusses alert levels on two dimensions, i.e. the actual use of this legal institution, especially the answer to the questions whether and in which cases they are managed, and the adequacy of legal solutions from the perspective of the assumed objectives, taking into account both the practical dimension of the use of alert levels and the structural correctness.
Chorbot P., Ustawa o działaniach antyterrorystycznych. Komentarz do niektórych regulacji, w: Uprawnienia służb specjalnych z perspektywy współczesnych zagrożeń bezpieczeństwa narodowego. Wybrane zagadnienia, P. Burczaniuk (red.), Warszawa 2017.
Cichomski M., Horoszko M., Idzikowska I., Przygotowanie do przejmowania kontroli nad zdarzeniami o charakterze terrorystycznym oraz reagowanie w przypadku wystąpienia takich zdarzeń w świetle rozwiązań ustawy o działaniach antyterrorystycznych – w kontekście zadań resortu spraw wewnętrznych, w: Polska ustawa antyterrorystyczna – odpowiedź na zagrożenia współczesnym terroryzmem, W. Zubrzycki, K. Jałoszyński, A. Babiński (red.), Szczytno 2016.
Cichomski M., Idzikowska-Ślęzak I., Poziom strategiczny polskiego systemu antyterrorystycznego – 15 lat Międzyresortowego Zespołu do Spraw Zagrożeń Terrorystycznych, „Terroryzm – studia, analizy, prewencja” 2022, nr 1, s. 66–89.
Źródła internetowe
Dotychczas wprowadzane stopnie alarmowe i stopnie alarmowe CRP na terytorium RP, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, https://www.gov.pl/web/mswia/dotychczas-wprowadzane-stopnie-alarmowe-i-stopnie-alarmowe-crp-na-terytorium-rp [dostęp: 2 VII 2022].
Kolory, stopnie i terminologia NATO. Jak odczytać alerty terrorystyczne, TVP Info, 23 III 2016 r., https://www.tvp.info/24554977/kolory-stopnie-i-terminologia-nato-jak-odczytac-alerty-terrorystyczne [dostęp: 7 XII 2018].
Łabuz P., Safjański T., Zubrzycki W., Ustawa o działaniach antyterrorystycznych. Komentarz, Warszawa 2019, dostęp przez System Informacji Prawnej Legalis, sip.legalis.pl [dostęp: 20 VII 2022].
Pierwszy stopień alarmowy w Polsce. Grozi nam zamach?, Wprost, 28 VI 2012 r., https://sport.wprost.pl/euro-2012/330817/pierwszy-stopien-alarmowy-w-polsce-grozi-nam-zamach.html [dostęp: 2 VII 2022].
Pierwszy stopień alarmowy. Znaleźli ładunki wybuchowe, TVN24, 27 VI 2012 r., https://tvn24.pl/polska/pierwszy-stopien-alarmowy-znalezli-ladunki-wybuchowe-ra261245-3500262 [dostęp: 2 VII 2022].
Tusk: Stopień alarmowy nie zmienia poziomu bezpieczeństwa na Euro 2012, Dziennik Gazeta Prawna, 28 VI 2012 r., https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/628995,tusk-stopien-alarmowy-nie-zmienia-poziomu-bezpieczenstwa-na-euro-2012.html [dostęp: 2 VII 2022].
Uzasadnienie do projektu ustawy o działaniach antyterrorystycznych, https://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/druk.xsp?nr=516 [dostęp: 2 VII 2022].
Akty prawne
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (t.j. DzU z 1997 r. nr 78, poz. 483, ze zm.).
Ustawa z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (DzU z 2022 r. poz. 655, ze zm.).
Ustawa z dnia 21 stycznia 2021 r. o służbie zagranicznej (t.j. DzU z 2022 r. poz. 1076, ze zm.).
Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. DzU z 2021 r. poz. 2095, ze zm.).
Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa (t.j. DzU z 2020 r. poz. 1369, ze zm.).
Ustawa z dnia 10 czerwca 2016 r. o działaniach antyterrorystycznych (t.j. DzU z 2021 r. poz. 2234, ze zm.).
Ustawa z dnia 18 marca 2016 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z organizacją wizyty Jego Świątobliwości Papieża Franciszka w Rzeczypospolitej Polskiej oraz Światowych Dni Młodzieży – Kraków 2016 (t.j. DzU z 2017 r. poz. 685).
Ustawa z dnia 16 marca 2016 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z organizacją Szczytu Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego w Rzeczypospolitej Polskiej w Warszawie w 2016 roku (t.j. DzU z 2016 r. poz. 379, ze zm.).
Ustawa z dnia 24 lipca 2015 r. – Prawo o zgromadzeniach (t.j. DzU z 2022 r. poz. 1389).
Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (t.j. DzU z 2022 r. poz. 1466, ze zm.).
Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (t.j. DzU z 2022 r. poz. 261, ze zm.).
Ustawa z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. DzU z 2017 r. poz. 1932, ze zm.).
Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t.j. DzU z 2020 r. poz. 344).
Ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym (t.j. DzU z 2017 r. poz. 1928).
Ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (t.j. DzU z 2017 r. poz. 1897).
Ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (t.j. DzU z 2019 r. poz. 1461).
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (t.j. DzU z 2022 r. poz. 1138).
Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (t.j. DzU z 2021 r. poz. 1882, ze zm.).
Rozporządzenie Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 7 czerwca 2022 r. w sprawie szczegółowego zakresu przedsięwzięć wykonywanych przez kierowników placówek zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej w poszczególnych stopniach alarmowych lub stopniach alarmowych CRP (DzU z 2022 r. poz. 1251).
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 4 marca 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zakresu przedsięwzięć wykonywanych w poszczególnych stopniach alarmowych i stopniach alarmowych CRP (DzU z 2022 r. poz. 538).
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 lipca 2016 r. w sprawie zakresu przedsięwzięć wykonywanych w poszczególnych stopniach alarmowych i stopniach alarmowych CRP (DzU z 2016 r. poz. 1101).
Zarządzenie nr 16 Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 lipca 2019 r. w sprawie realizacji zadań związanych z opiniowaniem, wprowadzaniem, zmianą lub odwołaniem stopni alarmowych lub stopni alarmowych CRP (niepublikowane).
Zarządzenie nr 18 Prezesa Rady Ministrów z dnia 2 marca 2016 r. w sprawie wykazu przedsięwzięć i procedur systemu zarządzania kryzysowego, https://www.stawiguda.pl/userfiles/OC/Komunikaty_zew/Zarz%C4%85dzenie%20nr%2018%20Prezesa
Zarządzenie nr 74 Prezesa Rady Ministrów z dnia 12 października 2011 r. w sprawie wykazu przedsięwzięć i procedur systemu zarządzania kryzysowego (niepublikowane).
Zarządzenie nr 162 Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 października 2006 r. w sprawie utworzenia Międzyresortowego Zespołu do Spraw Zagrożeń Terrorystycznych, zmienione zarządzeniem nr 95 Prezesa Rady Ministrów z 4 września 2008 r., zarządzeniem nr 74 Prezesa Rady Ministrów z 21 września 2009 r., zarządzeniem nr 18 Prezesa Rady Ministrów z 3 kwietnia 2014 r., zarządzeniem nr 84 Prezesa Rady Ministrów z 18 września 2015 r., zarządzeniem nr 86 Prezesa Rady Ministrów z 5 lipca 2016 r., zarządzeniem nr 32 Prezesa Rady Ministrów z 27 kwietnia 2017 r., zarządzeniem nr 160 Prezesa Rady Ministrów z 9 listopada 2017 r., zarządzeniem nr 92 Prezesa Rady Ministrów z 7 czerwca 2018 r. oraz zarządzeniem nr 37 Prezesa Rady Ministrów z 8 kwietnia 2021 r.
Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 lipca 2016 r. o sprostowaniu błędów (DzU z 2016 r. poz. 1116).
