Στην Ελλάδα το βόλεϊ εισήχθη το 1922 από τον Πανιώνιο και τη ΧΑΝΘ.[4] Πρώτος διδάξας του αθλήματος στην Ελλάδα θεωρείται ο γυμναστής Λευκαδίτης του Π.Γ.Σ[2]. Στη συνέχεια, το βόλεϊ διαδόθηκε και σε άλλους συλλόγους με αποτέλεσμα να προκηρυχτούν τα πρώτα πρωταθλήματα 1924-1926 με πρωταθλητή τον Πανιώνιο το 1924, τον Π.Γ.Σ το 1925 και τα Διδασκαλία το 1926.
Για πρώτη φορά διοργανώθηκε το 1928 ως Πανελλήνιο πρωτάθλημα στο περιθώριο των αγώνων στίβου[5]. Από το 1936 εως το 1940 γίνονται πανελλήνια πρωταθλήματα που διοργανώνει ο ΣΕΓΑΣ, ενώ από κει και μετά διοργανώνονται μόνο τοπικά πρωταθλήματα (Αθηνών, Πειραιώς, Κέντρου, Θεσσαλονίκης, Πανεπαρχιακά) ως το 1961, όπου ως πρώτος μεταπολεμικός πρωταθλητής Ελλάδας αναδείχθηκε ο Πανελλήνιος, καθώς συμμετείχαν για πρώτη φορά 7 ομάδες από όλη την Ελλάδα, 4 από το πρωτάθλημα κέντρου, ο πρωταθλητής Α.Ο. Παγκρατίου, ο Παναθηναϊκός, ο Πανελλήνιος και ο Μίλωνας, 2 από το πρωτάθλημα Θεσσαλονίκης, η ΧΑΝΘ και ο Ηρακλής και μία από την περιφέρεια ο Τάλως Χανίων, ενώ ήταν να συμμετάσχει και η Ε.Α. Πατρών, αλλά αποσύρθηκε.
Το 1965 ιδρύεται από τον ΣΕΓΑΣ[6] η Ελληνική Ομοσπονδία Αθλοπαιδιών (ΕΟΑΠ), και ακολουθεί μια στάσιμη περίοδο μέχρι το 1967. Το 1968 αρχίζει μια συστηματική προσπάθεια ανάπτυξης του βόλεϊ από την ΕΟΑΠ και τον τότε διορισμένο κυβερνητικό επίτροπο, σύνδεσμο με τη ΓΓΑ.[7][8][9][10]
Την αγωνιστική περίοδο 1968–69 δημιουργήθηκε η ανώτατη σε επίπεδο ανδρών Α΄ Εθνική κατηγορία,[11] η οποία από την περίοδο 1990–91 έως και την περίοδο 2009-10 ονομάστηκε Α1.
Την περίοδο 2006–07 συστάθηκε η Ένωση Σωματείων Αμειβόμενων Πετοσφαιριστών (Ε.Σ.Α.Π.), από τις ομάδες που είχαν δικαίωμα συμμετοχής στην Α1 Εθνική Κατηγορία πετοσφαίρισης, η οποία και ανέλαβε την ευθύνη της διοργάνωσης του πρωταθλήματος. Το πρωτάθλημα της Α1 Εθνικής Κατηγορίας μετονομάστηκε την περίοδο 2010–11 σε Volley League.[12][13][14]
*Σημειώσεις: Υπογραμμισμένες είναι οι ομάδες που είχαν πλεονέκτημα έδρας στους τελικούς. 1 Τις περιόδους 1990-91, 1991-92 (μόνο στους τελικούς), 1992-93, 1995-96 και 1996-97 τα αποτελέσματα της κανονικής περιόδου μεταφέρθηκαν στα πλέι οφ. 2 Την περίοδο 1993-94 δεν διεξήχθησαν πλέι οφ. Πρωταθλητής αναδείχθηκε ο πρώτος της κανονικής περιόδου. 3 Το βραβείο MVP καθιερώθηκε το 1999.
4 Η βαθμολογία της κανονικής περιόδου μεταφέρθηκε αυτούσια στα πλέι οφ που έγιναν σε όμιλο των 4 πρώτων ομάδων και όχι με νοκ άουτ.
5 Η βαθμολογία της κανονικής περιόδου των έξι πρώτων ομάδων μεταφέρθηκε στη Β' φάση διαιρεμένη δια του 2 και εκεί έγινε μίνι πρωτάθλημα 10 αγωνιστικών. Η πρώτη ομάδα της βαθμολογίας της Β΄φάσης στέφθηκε πρωταθλήτρια Ελλάδας.
*Σημείωση: 4 Τις περιόδους 1993-94, 2020-21, 2021-22 δεν διεξήχθησαν τελικοί πλει οφ. Έτσι πρωταθλητής αναδείχθηκε ο πρώτος της κανονικής περιόδου ή των επιμέρους αγωνιστικών και δεν προσμετρώνται οι παρουσίες των δύο ομάδων στους τελικούς.
*Σημείωση: 5 Στις "Πρωτιές κανονικής περιόδου" προσμετράται και η 1η θέση του Ολυμπιακού την περίοδο 1993-94, παρότι την περίοδο εκείνη δεν έγιναν πλέι-οφ, ώστε το σύνολο να ταυτίζεται με τον συνολικό αριθμό πρωταθλημάτων.
Από την καθιέρωση της Α΄ Εθνικής την περίοδο 1968–69 έως και την περίοδο 2023–24, μόνον οι Ολυμπιακός Πειραιώς και Παναθηναϊκός έχουν μετάσχει ανελλιπώς στη διοργάνωση. Την αγωνιστική περίοδο 2012-13, ο Παναθηναϊκός τερμάτισε στην 11η θέση του πρωταθλήματος[20] και υποβιβάστηκε μαζί με τον Μίλωνα. Όμως ο Ηρακλής αποβλήθηκε από το πρωτάθλημα λόγω χρεών λίγο αργότερα κι έτσι ο Παναθηναϊκός παρέμεινε στην Α1 κατηγορία[21]. Ακολουθούν οι Θεσσαλονικείς, Ηρακλής και Άρης με τέσσερις και επτά απουσίες αντίστοιχα. Από την περιφέρεια πρώτος σε συμμετοχές είναι ο Εθνικός Αλεξανδρούπολης με 42. Συνολικά 62 σωματεία έχουν λάβει μέρος στη μεγάλη Εθνική Κατηγορία μέχρι και την περίοδο 2022-23, τα ακόλουθα:
Σε παρένθεση αναφέρεται η κατηγορία που αγωνιζόταν το σωματείο για την περίοδο 2018−19 και με πλάγια γραφή όσα δεν μετέχουν σε καμία. Οι κατηγορίες κατά σειρά είναι: Βόλλεϋ Λιγκ, Α2, Β΄ Εθνική (Β), Τοπική (Τ).
Από τα 58 σωματεία που έχουν αγωνιστεί σε Α', Α1 Εθνική και Βόλεϊ Λιγκ από την περίοδο 1968−69 έως και την περίοδο 2018-19, τα περισσότερα προέρχονται από την Αττική (21) και ακολουθούν της Θεσσαλονίκης (13). Όλες οι γεωγραφικές περιφέρειες της χώρας έχουν έως τώρα εκπροσωπηθεί από τουλάχιστον ένα σωματείο, εκτός των νησιών του Ιονίου.
Το 44,4% των συνολικών συμμετοχών αντιστοιχούν σε αυτές των σωματείων του νομού Αττικής. Το ποσοστό ανέρχεται στο 72,8% (τρεις σε κάθε τέσσερις περίπου) αν συνυπολογιστούν και οι συμμετοχές των σωματείων από το νομό Θεσσαλονίκης.
Παρουσία των ομάδων στην 1η τριάδα του πρωταθλήματος Α', Α1 Εθνικής και Βόλλεϋ Λίγκ (1968-69 έως και 2022-23)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα πλέι οφ καθιερώθηκαν την περίοδο 1990–91, εναρκτήρια της Α1 Εθνικής.[22]
Αγώνες κανονικής περιόδου (πλάγια γραφή) — Αγώνες στην έδρα της ομάδας με πλεονέκτημα — Αγώνες στην έδρα της ομάδας με μειονέκτημα
Τις περιόδους 1990−91, 1991-92 (μόνο στους τελικούς), 1992−93, 1995−96 και 1996−97 τα αποτελέσματα της κανονικής περιόδου μεταφέρθηκαν στα πλέι οφ.
1 ο 5ος τελικός της περιόδου 2011–12 αρχικά αναβλήθηκε εξαιτίας της παρουσίας στο γήπεδο υπεράριθμων οπαδών του Ηρακλή. Ορίστηκε να διεξαχθεί 20 ημέρες αργότερα, ο Φοίνικας όμως αρνήθηκε να προσέλθει και η αναμέτρηση κατακυρώθηκε με 3-0 σετ υπέρ των Θεσσαλονικέων.
↑Η ΕΣΑΠ που είναι η διοργανώτρια αρχή του πρωταθλήματος από τη περίοδο 2006–07 στη Χρυσή Βίβλο του πρωταθλήματος καταγράφει λανθασμένα ως πρωταθλητή για το έτος 1944 τον Πανελλήνιο, αφού το πρωτάθλημα αυτό ήταν τοπικού χαρακτήρα (πρωτάθλημα Αθηνών). Η ΕΟΠΕ, που ήταν η διοργανώτρια αρχή του πρωταθλήματος για το διάστημα μεταξύ 1970 και 2006, αν και δεν έχει δημοσιεύσει Χρυσή Βίβλο όπως έχει κάνει για το πρωτάθλημα γυναικών, στην ιστορία της πετοσφαίρισης στην Ελλάδα, αναφέρει ότι τα πρώτα πρωταθλήματα προκηρύχτηκαν τη τριετία 1924–1926 με πρωταθλητή τον Πανιώνιο το 1924, τον Πανελλήνιο το 1925 και τα Διδασκαλεία το 1926 και ότι το 1961 διοργανώθηκε το πρώτο πανελλήνιο πρωτάθλημα με πρωταθλητή τον Πανελλήνιο. Η τριετία αυτή (1924-26) δεν συμπεριλαμβάνεται στη Χρυσή Βίβλο της ΕΣΑΠ (1936–2021). Για τα έτη 1941-43 και 1945–1960 δεν καταγράφεται πρωταθλητής, καθώς εκείνη την περίοδο διεξαγόταν μόνο τοπικά πρωταθλήματα, λόγω του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου, και σε κανένα από αυτά δεν συμμετείχαν ομάδες από όλη την Ελλάδα (Κέντρου, Θεσσαλονίκης, Περιφέρειας ή επαρχίας).