mężczyzna

See also: mężczyzną

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *mǫžьščina. By surface analysis, męski +‎ -yzna. First attested in c. 1408.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /mæ̃ʃʲt͡ʃʲɨzna/
• IPA^(key): (15^th CE) /mæ̃ʃʲt͡ʃʲɨzna/

Noun

mężczyzna f

1. (attested in Masovia) man (adult male)
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 54:

     Vstawyamy, aby mąszom a mąsczysznam (viris et masculis) dawnoscz trzech lath tylko stala

     [Ustawiamy, aby mężom a mężczyznam (viris et masculis) dawność trzech lat tylko stała]

2. (collective, attested in Greater Poland) men
   • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 124:

     Ten o to vrazony... nye ma rodzyny albo przyrodzonych przyyaczyely mąszczyszny

     [Ten [o]to urażony... nie ma rodziny albo przyrodzonych przyjacieli mężczyzny]

   • 1874-1891 [End of the 15th cenetury], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[1], [2], [3]}, volume XXV, page 202:

     Mąssczyssny laici

     [Mężczyzny laici]

3. (attested in Masovia) male child
   • 1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 294:

     Vszelka mąszczysna odvarzayacza zywoth szwyathe panv bądzye vezvano (omne masculinum adaperiens vulvam sanctum domino vocabitur Luc 2, 23)

     [Wszelka mężczyzna otwarzająca żywot święte Panu będzie wezwano (omne masculinum adaperiens vulvam sanctum domino vocabitur Luc 2, 23)]

Descendants

• Masurian: ménzcÿzna
• Polish: mężczyzna

References

• Boryś, Wiesław (2005) “mężczyzna”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “mężczyzna”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “mężczyzna 1-3”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “mężczyzna”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

mężczyźni

Etymology

Inherited from Old Polish mężczyzna. By surface analysis, męski +‎ -yzna.

Pronunciation

• IPA^(key): /mɛw̃ʂˈt͡ʂɨz.na/
• (Middle Polish) IPA^(key): /mɛ̃ˈʂt͡ʂɨz.na/

• Audio 1:

  (file)

• Audio 2:

  (file)

• Rhymes: -ɨzna
• Syllabification: męż‧czyz‧na

Noun

mężczyzna m pers

1. man, male (adult male human)

   Coordinate term: kobieta

2. (colloquial) man (male partner, object of romantic interest, or lover)

Usage notes

In the 16th century, mężczyzna was used as a feminine noun, changing to a masculine noun in the 17th century.

Declension

Declension of mężczyzna

	singular	plural
nominative	mężczyzna	mężczyźni/mężczyzny (deprecative)
genitive	mężczyzny	mężczyzn
dative	mężczyźnie	mężczyznom
accusative	mężczyznę	mężczyzn
instrumental	mężczyzną	mężczyznami
locative	mężczyźnie	mężczyznach
vocative	mężczyzno	mężczyźni

Noun

mężczyzna f

1. (Middle Polish, collective) men

Derived terms

adverbs

• jak mężczyzna z mężczyzną

 

nouns

• mężczyzna z przeszłością

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), mężczyzna is one of the most used words in Polish, appearing 10 times in scientific texts, 17 times in news, 2 times in essays, 49 times in fiction, and 32 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 110 times, making it the 561st most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• mężczyzna in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• mężczyzna in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “mężczyzna”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “MĘŻCZYZNA”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 66013
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “mężczyzna”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “mężczyzna”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “mężczyzna”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 2, Warsaw, page 937