Kvakerismo
| Kvakerismo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
grupo de kristanaj konfesioj 
| |||||
| Komenco | 1652 vd | ||||
| Fondinto(j) | George Fox vd | ||||
| |||||
| |||||
| Retejo | Oficiala retejo | ||||
Kvakerismo rilatas al la tuteco de kvakeraj mondkonceptoj, organizaĵoj kaj kutimoj.
La vorto kvakero estis frua moka nomo uzita por membroj de la Religia Societo de Amikoj, la formala nomo de la kvakera organizo. Tamen, la termino baldaŭ estis adaptita fare de la membroj mem kaj nun estas en normala uzokutimo.
Kvakerismo estas religia komunumo kun kristanaj radikoj en Anglio en la 1650-aj jaroj. George Fox estas konsiderita la fondinto, sed Margaret Fell, Francis Howgill kaj James Nayler ankaŭ ludis centran rolon en la fonda fazo. Hodiaŭ, Kvakerismo povas esti priskribita kiel kristana konfesio, kvankam ne ĉiuj kvakeroj vidas sin kiel kristanoj kaj ekzistas minoritata interpreto de Kvakerismo kiel universala religio.
La religia vivo moviĝas ĉirkaŭ malsamaj polusoj. Fundamento de la kvakera mondkoncepto estas la kredo ke la lumo de Dio enestas en ĉiu persono. Tiurilate oni serĉas religian veron en internaj spertoj, kiuj ankaŭ emfazas la gravecon de homa konscienco kaj homa digno. Kiel rezulto, ĉiu individuo havas unikan valoron, kiu klarigas la intensajn klopodojn de kvakeroj malhelpi degeneron kaj diskriminacion kontraŭ individuoj kaj grupoj. Aliflanke, iuj homoj estas striktaj kredantoj en la Biblio, inkluzive laŭvortajn interpretojn, kaj predikas respekton kaj obeemon al la volo de Dio. Ĉar la persona religia sperto kaj la rekta rilato al Dio estas la fokuso, ritoj kaj pastraro ludas relative malĉefan rolon. Religieco kaj ĉiutaga vivo estas proksime ligitaj.
La Religia Societo de Amikoj estas kolekto de sendependaj religiaj korpoj kies kredoj kaj praktikoj povas signife diferenci unu de la alia. Hodiaŭ, la teologiaj opinioj de parokanaroj kaj individuaj membroj varias vaste de evangeliismo kaj liberala Protestantismo ĝis diversaj formoj de universalismo kaj neteismo.
La formo de renkontiĝoj ankaŭ varias inter malsamaj grupoj de Amikoj: kelkaj praktikas nur tradician silentan preĝon sen pastroj kaj antaŭpreparitan programon, aliaj prefers diversajn gradojn de predikado, komuna legado kaj ĉantado.
Dum la origina unuigita komunumo estis konservita en landoj kiel ekzemple Britio kaj Germanio, en Usono okazis disigo en kvakerismo en la tri ĉefajn fluojn de liberala, konservativa kaj evangelia, kiu ankaŭ parte kreis precedencon aliloke. Estas proksimume 380 000 membroj tutmonde. 49% el ili nun loĝas en Afriko, 22% en Nordameriko, 14% en Karibio kaj Latinameriko, 9% en Eŭropo kaj Mezoriento; 6% loĝas en Azio [1].
En 1947, al la kvakeroj, reprezentitaj fare de la Usona Servokomitato de la Amikoj (American Friends Service Committee, Filadelfio) kaj la Kvakera Paca kaj Sociala Atesto (Friends Service Council, Londono), estis premiitaj la Nobel-premio pri paco por sia servo.
Priskribo
[redakti | redakti fonton]Ĝi radikas en kristanismo, sed krevigis la limojn de ties tradiciaj dogmoj. Ĝiaj anoj kredas ke dia revelacio povas okazi ĉiam kaj ĉie. Elstaraj diferencoj inter la Amikoj kaj tradiciaj kristanoj estas :
- (a) pli forta akcento de la individua respondeco;
- (b) la kredo, ke ĉiu homo povas senpere rilati al la dia fonto;
- (c) la celo reveni al pura kristanismo de la primitiva eklezio sen postaj aldonaĵoj.
Ili rifuzas partopreni en ia ajn militado. Ili ne ĵuras, ĉar tio supozigus ke ili ne ĉiam diras la veron. Ili ne praktikas ritualajn sakramentojn, pro sia konvinko, ke la tuta vivo estas sakramenta.
Ĉe iliaj religiaj kunvenoj, kiuj principe povas okazi ie ajn kaj iam ajn, troviĝas neniu pastro, neniu preĝlibro aŭ ceremonio: ĉiu ĉeestanto, ĉu viro aŭ virino, kunvenas en plena egaleco, sub gvido de la Spirito.
La diservo estas plejparte silenta. Sed se iu sentas inspiron, li/ŝi povas paroli (mallonge).
Nuntempe ekzistas ankaŭ kvakeroj kun tradiciaj kristanaj religiaj kunvenoj, kun pastro, preĝlibro kaj ceremonioj, precipe en Latin-Ameriko kaj en Orienta Afriko.
Organizoj
[redakti | redakti fonton]- Kvakera Esperantista Societo fondiĝis en 1921. Kuratoroj estas Douglas Draper, John Murray, Sally Phillips, Eric Walker.
- Usona Servokomitato de la Amikoj
- Kvakera Paca kaj Sociala Atesto
En Esperanto aperis
[redakti | redakti fonton]- George Fox de Henry van Etten, 1924
- La Societo de amikoj (Kvakeroj) kaj ĝiaj esencaj trajtoj de Edward Grubb. Eld. Friends Service Council de la Societo de Amikoj, London, 1931.
- Kial mi estas Kvakero; Kvakera Esperantista Societo, 1977
- La Fundamentoj de la Kvakerismo de Caroline Stephens (1890) (tradukis Montagu Butler, 1916)
- La Kvakeroj de Edouard Dommen, (trad. Jacqueline Lépeix ĉ 1996).
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ FWCC World Map 2017 (July 2017). Alirita August 1, 2024.
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- [1] Kvakera Esperanto Societo (Quaker Esperanto Society).
- [2] Arkivigite je 2008-03-02 per la retarkivo Wayback Machine, [3] Enkonduko al Kvakeraj Kredoj kaj Kutimoj, de Hans Weening (tradukita el la angla).
- Libroj Arkivigite je 2016-03-07 per la retarkivo Wayback Machine en Esperanto pri kvakerismo en la Kolekto por Planlingvoj kaj Esperanto-Muzeo
- Quaker.org Multe da ligiloj pri la kvakerismo (en la angla)
