Armagh

Armagh Ard Mhacha Airmagh
Irlanda
Administrazioa
Estatua	Erresuma Batua
Lurraldea	Ipar Irlanda
Probintzia	Ulster
Konderria	Armagh konderria
Postakodea	BT60, BT61
Geografia
Koordenatuak	54°20′58″N 6°39′16″W
Demografia
Biztanleria	14.749 (2011)
Bestelako informazioa
Telefono aurrizkia	028

Armagh (gaeleraz Ard Mhacha, "Machako mendilepoa") Ipar Irlandako hiria da eta bertako bost hiri zaharrenetakoen artean dago, Ulsterreko eskualdean, Armaghe konderrian. Ipar Irlandako erlijio hiriburua da, artzapezpikutegi katolikoa eta protestantea baititu.

Historia

Hiria IV. mendean sortu zuten. San Patriziok han antolatutako apezpikutegiari esker (445), Irlandako erlijio hiriburua (monasterio eskola famatua) eta politikoa bihurtu zen. Monasterio horretan zegoen Armagheko liburua egun Dublingo Trinity Collegen gordeta dago.

IX. mendean eskandinaviarrek konkistatu zuten. Diotenez, Irlandako uharteko errege mitiko Brian Boru San Patrizio katedralean hilobiraturik dago: horrek erakusten du X. mendearen inguruan Armaghek zuen garrantzia. 1189an John de Courcy zaldun normandiarrak Ulsterreko konkistaren bidean Armagh harpilatu zuen.

XVII. mendetik aurrera, Armagh "santuen eta ikasleen hiria" ezizenaz ezagutu zen, izan ere Erret Eskola sortu baitzen 1608an eta Armagheko Obserbatorioa 1790an.

Ondasun nabariak

• San Patrizio katedral protestantea, Irlandako elizarena: K.o. 445ean eraiki zen baina historian zehar 17 aldiz suntsitu da. Egungo katedrala 1834 eta 1840 artean berreraikitakoa da.
• San Patrizio katedral katolikoa: 1840 eta 1904 artean eraikia, estilo neogotikoan.
• Armagheko Obserbatorioa (1790) eta Planetarioa (1968).
• Liburutegi Publikoa, 1771n eraikia.

Herritar ezagunak

• Ian Paisley (1926-2014), politikari unionista.

Iruditegia

• 
  San Patrizio katedral protestantea, Irlandako elizarena
• 
  San Patrizio katedral katolikoa
• 
  Armagheko Planetarioa
• 
  Armagheko Liburutegi Publikoa

Hiri senidetuak

Armagh ondorengo hiriarekin senidetuta dago:

• Razgrad (Bulgaria)

Erreferentziak

Irlandako
Errepublikako
hiriak

Dublin (Baile Átha Cliath) • Cork (Corcaigh) • Limerick (Luimneach) • Galway (Gaillimh) • Kilkenny (Cill Chainnigh) • Dun Laoghaire • Killarney (Cill Airne) • Cashel (Caiseal)

Arklow (An t-Inbhear Mór) • Athlone (Baile Átha Luain) • Bray (Bré) • Carlow (Ceatharlach) • Castlebar (Caisleán an Bharraigh) • Cavan (An Cabhán) • Celbridge (Cill Droichid) • Clonmel (Cluain Meala) • Cobh (An Cóbh) • Drogheda (Droichead Átha) • Dundalk (Dún Dealgan) • Ennis (Inis) • Fermoy (Mainistir Fhear Maigh) • Greystones (Na Clocha Liatha) • Letterkenny (Leitir Ceanainn) • Leixlip (Léim an Bhradáin) • Longford (An Longfort) • Malahide (Mullach Íde) • Maynooth (Maigh Nuad) • Monaghan (Muineachán) • Mullingar (An Muileann gCearr) • Naas (Nás na Ríogh) • Navan (An Uaimh) • Nenagh (An tAonach) • Newbridge (An Droichead Nua) • Portlaoise (Port Laoise) • Sligo (Sligeach) • Swords (Sord Cholm Cille) • Tralee (Trá Lí) • Trim (Baile Átha Troim) • Tullamore (Tulach Mhór) • Waterford (Port Láirge) • Westport (Cathair na Mairt) • Wexford (Loch Garman)

Ipar Irlandako
hiriak

Belfast (Béal Feirste) • Derry (Doire) • Armagh (Ard Mhacha)

Newry (Iúr Cinn Trá) • Lisburn (Lios na gCearrbhach) • Ballymena (an Baile Meánach) • Bangor (Beannchor) • Coleraine (Cúil Raithin) • Downpatrick (Dún Pádraig) • Enniskillen (Inis Ceithleann ) • Larne (Latharna ) • Omagh (An Ómaigh ) • Portadown (Port an Dúnáin)