Rose Mbowa
| Rose Mbowa | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | Kabale (en)  , 1943ko urtarrilaren 18a |
| Herrialdea |  Uganda |
| Bizilekua | Kampala |
| Heriotza | 1999ko otsailaren 11 (56 urte) |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Leedsko Unibertsitatea Makerere University (en) |
| Hizkuntzak | ingelesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | aktorea, idazlea eta emakumeen eskubideen aldeko ekintzailea |
Rose Mbowa (Kabale, Uganda, 1943ko urtarrilaren 18a – Kampala, Uganda, 1999ko otsailaren 11) Ugandako idazle, aktore, pedagogo, feminista eta emakumeen eskubideen aldeko ekintzailea izan zen.[1][2][3][4]
Bizitza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kabalen jaio zen Kasole Lwanda Mbowa laborategiko teknikariaren eta Eva Nyinabantu Mbowaren alaba. Mbowa Gayaza Institutuan hezia izan zen, eta gero ingeles literatura ikasi zuen Makerere Unibertsitatean. Ondoren, antzerki eta dramaturgia arteetan masterra egin zuen Leedseko Unibertsitatean.
Ibilbidea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Radio Ugandan egin zuen lan urtebetez, produktore gisa. Mbowa hizlari bihurtu zen musika, dantza eta drama sailean Makerere Unibertsitatean, eta, ondoren, departamentuko buru, aurreko burua herrialdea uztera behartu zuten eta. Magere Emakumeen Kooperatibarekin lan egin zuen, nekazaritza, artea eta artisautza ardatz hartuta.[5]
Ugandan antzerkiari buruzko artikuluak argitaratu zituen, eta Ugandako antzerkiari buruzko ikerketak aurkeztu zituen Bayreutheko Unibertsitateko afrikar literaturari buruzko urteroko hitzaldian, 1989 eta 1994 artean. Antzerki konpainia ezberdinekin ere aritu zen Ugandan. Antzoki Nazionalean emakumezko aktore onena izendatu zuten, eta Interpretazioaren Merezimenduaren Presidentetzaren Saria jaso zuen 1973an. Bi aldiz jaso zuen Antzerki Nazionalaren Ekoizpen Onenaren Saria ere: Nalumansi bere lanagatik 1982an, eta Efua Sutherlanden El Matrimonio de Ananseuna lanagatik 1983an. Bertolt Brecht, Madre Coraje y sus hijos lanaren protagonista izan zen.[5]
Rose Mbowa aktore eta dantzari bikaina izan zen. Maama Nalukalalaren (Madre Coraje) interpretazioa Brechten lan baten lehen ekoizpen baimenduan afrikar hizkuntza batean, Errege Gortearekin batera ekoiztua eta Kampalan eta Washingtongo Kennedy Center-en antzeztua, gogoangarria izan zen: sexy, izugarri dibertigarria eta aldi berean, errealismoagatik, gizatasunari buruzko bere baiestapenagatik eta gerrari buruzko bere kritikagatik grinatsu. 1970eko hamarkadaren amaieran, Rosek kontrabandoz atera zuen bere "benetako" lana, Awake or Sleeping lana —bere lehengusinaren zaintzapeko heriotzan inspiratua— Makereren etxearen atzealdetik, Aminen tropak frontera iristen ziren bitartean. Normalean, erosketa poltsa apal batean ezkutatuta egoten zen bere lana. [6]Mbowaren Madre Uganda y sus hijos lana 1987an interpretatu zen lehen aldiz, eta nazioartean ere interpretatu dute.[5]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ (Ingelesez) «Rose Mbowa risks her life to make theater in Uganda» www.culturaldaily.com 2015-07-30 (Noiz kontsultatua: 2024-06-28).
- ↑ (Ingelesez) Reporter, Independent. (2020-02-20). «Professor Mbowa hailed for commercialising Ugandan theater» The Independent Uganda: (Noiz kontsultatua: 2024-06-28).
- ↑ (Ingelesez) Wright, Hattie. (2020-02-21). Scholars hail Late Prof. Rose Mbowa | Sunrise. (Noiz kontsultatua: 2024-06-28).
- ↑ (Ingelesez) Wright, Hattie. (2020-02-21). Scholars hail Late Prof. Rose Mbowa | Sunrise. (Noiz kontsultatua: 2024-06-28).
- ↑ a b c «Mother Uganda» The Guardian 15 de marzo de 1999.
- ↑ (Ingelesez) Collins, By Jane; Gardner, Viv. (1999-03-15). «Rose Mbowa obituary» The Guardian ISSN 0261-3077. (Noiz kontsultatua: 2024-06-27).
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q28852625