دولت سایه
دولت سایه[۱] در اصطلاح سیاسی به هیئت دولت روی کار نیامده گفته می‌شود که با هدف در دست گرفتن کنترل دولت در واکنش به یک حادثه منتظر مانده‌است. در نظام‌های پارلمانی اغلب بزرگ‌ترین حزب مخالف خود را دولت سایه می‌نامد.
دولت در سایه برگرفته از روش و سیستم سیاسی کشورهای پادشاهی بریتانیا (بریتانیا، کانادا، استرالیا و …) است. در این کشور و برخی نظام‌های پارلمانی دیگر، احزاب مخالف با تشکیل یک دولت سایه، وزرا و مسئولان دولت احتمالی خود را منصوب می‌کنند تا ضمن زیر نظر قرار دادن عملکرد حزب حاکم، همواره برای به دست گرفتن قدرت آمده باشد.[۲]
تاریخچه[ویرایش]
نخستین بار در سال ۱۹۵۱ در پارلمان بریتانیا دولت در سایه توسط رهبر اپوزیسیون هیو گایتسکول، علیه سیاست‌های وینستون چرچیل تشکیل گردید.
در ایران[ویرایش]
سعید جلیلی در بیانیه‌ای که پس از شکست در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۹۲) منتشر کرد، ایدهٔ تشکیل دولت در سایه را مطرح کرد و در ماه‌ها و مصاحبه‌های بعد به تشریح و توضیح دولت در سایه پرداخت.[۳] جلیلی در دوران ریاست‌جمهوری حسن روحانی دولت سایهٔ خود را تشکیل داد[۴] و مدعی رصد مسائل کشور در سال‌های دولت روحانی در قالب دولت سایه بود.[۵] فعالیت دولت سایه سعید جلیلی در دوره دولت سیزدهم در دوران ریاست‌جمهوری سید ابراهیم رئیسی نیز ادامه یافت، که با توجه به همسویی سیاسی سعید جلیلی با دولت مستقر، فعالیت دولت سایه کاهش یافته بود.[۶]
پیش از جلیلی، محسن رضایی قصد ایجاد دولت سایه را داشت؛[۷] ولی نوع هدف‌گذاری او متفاوت با جلیلی بود. به نظر وی دولت در سایه در کنار دولت رسمی باید متشکل از نخبگان و بهترین کارشناسان کشور تشکیل شود. او معتقد است از نخبگان همیشه تعریف و تمجید شده، اما کمتر نقشی سازمان یافته در اداره کشور داشته‌اند. در دیدگاه رضایی، وزارتخانه‌های نخبگی باید بر وزارتخانه‌های رسمی نظارت داشته باشد تا با انجام این نظارت بتوان معایب و محاسن دستگاه‌ها را رصد و پیگیری کرد. همچنین تولید فکر، مشاوره و ارائه پیشنهاد وظیفه دولت در سایه و دولت نخبگی است..[۸]
پانویس[ویرایش]
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Shadow Cabinet». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۰ ژوئیه ۲۰۱۶.
منابع[ویرایش]
- ↑ «دولت سایه» [علوم سیاسی و روابط بین‌الملل] هم‌ارزِ «کابینهٔ در سایه» (shadow cabinet)؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر هفتم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۵۳۱-۹۴-۸ (ذیل سرواژهٔ دولت سایه)
- ↑ http://www.bbc.com/persian/world/2016/06/160626_l30_uk_eu_briexit_labor_sahdow_minister_resings_bbc_learns
- ↑ «پشت پرده پروژه «دولت سایه» سعید جلیلی». به کوشش روزنامه دنیای اقتصاد. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ نوامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۲۳.
- ↑ «جلیلی: در هشت سال گذشته من «دولت سایه» بودم». خبرآنلاین. ۷ خرداد ۱۴۰۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ ژوئن ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ «سعید جلیلی: ۸ سال با دولت در سایه مسائل کشور را رصد می‌کردیم». ایرنا. ۷ خرداد ۱۴۰۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ ژوئن ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ «سعید جلیلی؛ از ناکامی هسته‌ای تا دولت در سایه». BBC News فارسی. ۲۰۲۴-۰۶-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۰۴.
- ↑ «رضایی: دولت در سایه تشکیل می دهم/ موسوی: دولت در سایه شما باعث اغتشاش است». پایگاه خبری تحلیلی فردا | Farda News. ۲۰۰۹-۰۶-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۰۴.
- ↑ «محسن رضایی دولت سایه تشکیل می دهد». ایرنا. ۲۰۰۵-۰۶-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۰۴.
 | این یک مقالهٔ خرد سیاست است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |