ویکیپدیا:آزار
این صفحه یکی از سیاستهای ویکیپدیای فارسی است. این سیاست در نزد عدهٔ زیادی از ویرایشگران مقبولیت دارد و تفاهم بر آن است که همهٔ کاربران ملزم به پیروی از آناند. قبل از انجام هر گونه تغییری در این صفحه، بایستی بر روی آن اجماع شده باشد. |
این صفحه در یک نگاه: لطفاً با تهدید، مزاحمتها و ارتباطات ناخواستهٔ مکرر، حملات شخصی مکرر، ارعاب، یا افشاسازی اطلاعات شخصی کاربران، لذت ویرایش در ویکیپدیا را از آنها سلب نکنید. |
سیاستهای رفتاری |
---|
آزار الگویی از رفتارِ اهانتآمیز مکرر از دید یک مشاهدهگرِ عاقل است که عمداً شخص یا اشخاصی را هدف قرار میدهد. هدف از آزار معمولاً تهدید و ارعاب سوژه است که میتواند ویرایش ویکیپدیا را برای سوژه ناخوشایند کند یا او را از ویرایش دلسرد کند یا بترساند.
ویکیپدیا هرگز نباید برای آزار کسی مورد سوءاستفاده قرار گیرد، چه آن فرد در اینجا ویرایشگر باشد چه نباشد. ویرایشهای حاوی آزار بسته به مورد برگردانده، حذف یا پنهان میشوند و کاربران آزارگر قطع دسترسی یا تحریم میشوند.
آزار شامل اَعمالِ حسابشدهای است که توجه سوژه را به خود جلب کند و به صورت ضمنی یا غیرمستقیم او را هدف قرار دهد، حتی بدون اینکه مکالمهٔ مستقیمی بین آزارگر و سوژه برقرار شود.
انواع آزار و اخلال
آزار از جمله تهدید، ارعاب، مزاحمت یا تماس یا توجه ناخواسته به شکل مکرر، و تکرار حملات شخصی میتواند موجب کاهش لذت فرد از ویکیپدیا و در نتیجه اخلال در پروژه شود. آزار کاربر به خاطر نژاد، جنسیت، هویت جنسیتی، گرایش جنسی، سن، باورهای مذهبی یا سیاسی، معلولیت، قومیت، ملیت، و ... مجاز نیست.
همهٔ ویکینویسها به یک اندازه مشمول ممنوعیت آزار میشوند. آزار دادن یک کاربر با سابقهٔ رفتار نامناسب یا اخلالگرانه غیر قابل قبول است، همچنانکه آزار دادن هر کاربر دیگری. ویکیپدیا حامی ایجاد اجتماعی نزاکتمند است: مردم اشتباه میکنند، اما تشویق میشوند که از اشتباهاتشان درس بگیرند و مسیرشان را اصلاح کنند. آزاررسانی خلاف این روحیه است و به کار ساختن دانشنامه آسیب میزند.
ویکیتعقیب
تعقیب در ویکیپدیا (یا ویکیتعقیب) به عمل گزینش یک یا چند ویرایشگر خاص، شرکت در بحثها دربارهٔ مقالهها یا موضوعاتی که ویرایش کردهاند یا گفتگوهایی که ایشان در آن مشارکت کردهاند به منظور مخالفت دائم یا مهار آنها گفته میشود. این کار با هدف آشکار ناراحت یا اذیت کردن، یا فشار آوردن بر ویرایشگر دیگر انجام میشود. تعقیب معمولاً با دنبال کردن پیدرپی سوژه در ویکیپدیا همراه است.
کاربران بسیاری مشارکتهای کاربران دیگر را به قصد همکاری یا با مقاصد مدیریتی دنبال میکنند. این کار باید با دقت و با دلیل موجهی صورت گیرد تا شبههٔ مزاحمت یا انتقام شخصی ایجاد نکند. استفادهٔ صحیح از تاریخچهٔ مشارکتهای یک کاربر شامل اصلاح اشتباهات واضح یا زیر پا گذاشتن سیاستهای ویکیپدیا، یا اصلاح اشتباهات مرتبطشان در تعدادی نوشتار است اما محدود به اینها نیست. چنین عملی برای نگهبانی و اسپمزدایی حتی توصیه میشود. سیاههٔ مشارکتهای کاربر میتواند به منظور گردآوری شواهد برای ارائه در پروندههای هیئت نظارت یا کمیتهٔ میانجیگری در روند حل اختلاف مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از حل اختلاف در صورتی که حاوی شکایت سطحی یا غیرموجه باشد خود میتواند مصداقی از ویکیتعقیب محسوب شود.
هدف ویکیتعقیب سلب لذت دیگر کاربران از ویرایش یا ایجاد اخلال کلی در پروژه بدون دلیلی موجه و مهمتر است. اگر تعقیب کاربر با هدف فشار آوردن بر او باشد، یا اگر توأم با غرض، حملات شخصی یا دیگر رفتارهای اخلالگرانه باشد، حتی اگر تکتک ویرایشها خودشان اخلالگرانه نباشند، ممکن است تبدیل به موضوعی خیلی جدی شود و قطع دسترسی یا دیگر محدودیتهای ویرایشی به همراه داشته باشد.
تهدید
تهدید کاربری دیگر آزار محسوب میشود. این شامل هر تهدیدی در جهان واقعی (مانند آسیب زدن به شخص) یا تهدید به اختلال در کار کاربر در ویکیپدیا میشود. اظهار اینکه کاربری قصد دارد رویههای معمول ویکیپدیا، مانند حل اختلاف، را به طرز صحیح بپیماید تهدید محسوب نمیشود. تهدید قانونی نوعی خاص از تهدید با سیاست خاص خود است. کاربرانی که تهدید به پیگرد قانونی میکنند معمولاً بیپایان قطع دسترسی میشوند.
تلقی تهدید قانونی
ویکیپدیا سیاستی دارد مبنی بر قطع دسترسی کاربرانی که دیگر کاربران ویکیپدیا را به پیگرد قانونی تهدید میکنند. نباید پیامهایی گذاشت که دیگران آن را به تهدید قانونی تعبیر کنند. در مواجهه با تهدید قانونی آشکار کاربران باید ببینند هدف تهدیدکننده چه بوده است، سیاست را برایش توضیح دهند، و از او بخواهند تهدید را حذف کند. اینکه کاربرانی درگیر دعوی حقوقی با یکدیگر باشند، مادامی که تهدیدی قانونی در ویکیپدیا صورت نگرفته دلیلی بر قطع دسترسی نیست.
افشای اطلاعات شخصی
افشای اطلاعات شخصی کاربری دیگر نوعی آزار محسوب میشود، مگر اینکه آن شخص خود داوطلبانه اطلاعات شخصیاش را علنی کرده باشد، یا در ویکیپدیا پیوندی به آن داده باشد.[الف] اطلاعات شخصی شامل نام واقعی، تاریخ تولد، شمارهٔ ملی یا پاسپورت یا شناسنامه، آدرس محل زندگی یا کار، عنوان شغل یا نام شرکت، شمارهٔ تلفن، آدرس ایمیل، هر گونه اطلاعات تماس یا عکس میشود؛ چه اطلاعات دادهشده دقیق و درست باشد چه نباشد. افشای چنین اطلاعاتی در مورد کاربری دیگر نقض غیر قابل توجیه حریم خصوصی افراد است و میتواند آن ویرایشگر را در معرض آسیب در خارج از محیط ویکیپدیا قرار دهد. به جز موارد غیرعمدی (مثلاً وقتی ویکینویسها یکدیگر را در بیرون از محیط ویکیپدیا میشناسند و بعد سهواً اطلاعات شخصی را علنی میکنند، مثلاً در گفتگو طرف مقابل را به نام واقعی صدا میزنند) تلاش برای اوتینگ دلیلی کافی برای قطع دسترسی فوری است. این موضوع هم در مورد ویرایشگرها و هم افراد غیرویرایشگر صدق میکند.
هر ویرایشی که اطلاعات شخصی کاربری را برملا کند باید فوراً برگردانده و پنهان شود تا برای همیشه از ویکیپدیا حذف شود. در این فاصله هر مدیری میتواند اطلاعات منتظر پنهانگری را حذف کند، حتی اگر مدیر درگیر باشد. اگر کاربری پیشتر اطلاعات شخصی خود را علنی کرده ولی بعداً آن را حذف کرده، نباید آن را در ویکیپدیا تکرار کرد، گرچه اشاره به اطلاعاتی که خود شخص علنی کرده و هنوز در ویکیپدیا موجود است اوتینگ محسوب نمیشود. اگر اطلاعات پیشین پنهان شده باشند، تکرارشان در ویکیپدیا اوتینگ محسوب میشود.
اگر دیدید کاربری اطلاعات شخصی کس دیگری را لو داده، صحت اطلاعات را رد یا تأیید نکنید. چنین کاری به فرد لودهنده یا هر کس دیگری که این اطلاعات را ببیند بازخوردی در مورد صحت آن اطلاعات میدهد. به همین دلیل، در مواجهه با اطلاعات نادرست واکنشی متفاوت با مواجهه با اطلاعات درست نشان ندهید. هنگام گزارش تلاش برای اوتینگ دقت کنید که در مورد صحت اطلاعات نظری ندهید. اوتینگ معمولاً باید با «تلاش برای اوتینگ» یا چیزی شبیه به آن توصیف شود، تا در مورد صحت اطلاعات خنثی بماند، و این موضوع باید برای کاربرانی که به خاطر اوتینگ بسته شدهاند روشن شود که ذکر اوتینگ در سیاههٔ بسته شدن و پیام بسته شدن به معنی تأیید صحت اطلاعات افشاشده نیست.
اینکه کاربری اطلاعات شخصیاش را علنی کرده یا با نام واقعی خود ویرایش میکند و از این رهگذر آنها را از طریق جستجو در اینترنت در دسترس قرار داده توجیهی برای پروندهسازی برای کاربر نیست. حلاجی نظراتی که کاربران خارج از ویکیپدیا بیان کردهاند و نیز کاویدن ویرایشهای پیشین آنها در دیگر مقالههای ویکیپدیا برای به چالش کشیدن مدام ویرایشهایشان نوعی آزار محسوب میشود. تهدید به افشای اطلاعات یک کاربر حملهٔ شخصی تلقی شده و ممنوع است.
سیاست حاضر ارسال اطلاعات شخصی کاربران را به یک مدیر، بازرس یا پنهانگر، هیئت نظارت یا بنیاد ویکیمدیا از طریق ایمیل، در صورتی که برای گزارش نقض سیاستهای محرمانگی (مانند تعارض منافع یا مشارکت در برابر دستمزد، آزار و اذیت، حفاظت از کودکان) ضروری باشد ممنوع نمیکند. تنها حداقلی از اطلاعات به حداقل تعداد افراد باید منتقل شود. با این حال به ویرایشگران هشدار داده میشود که اجتماع گزینهٔ تحقیق و تفحص کاربران از یکدیگر را مردود میدارد. ارسال چنین اطلاعاتی در ویکیپدیا نقض سیاست حاضر است.
در موقعیتهای معین زیر، لینک دادن به سایر حسابها در سایر وبگاهها مجاز است:
- وبگاههایی مخصوص شغلیابی یا پیمانکاری هستند که کارفرمایان در آنجاها آشکارا برای جذب ویرایشگر ویکیپدیا در قبال دستمزد تبلیغ میکنند. لینک دادن به چنین تبلیغاتی در مکانهایی چون تابلوی اعلانات تعارض منافع نقض این سیاست نیست.
- اگر افراد خودشان را معرفی کردهاند بدون اینکه اطلاعات را حذف یا پنهان کرده باشند، از این اطلاعات میتوان در بحثهای مرتبط با تعارض منافع در مکانهای مناسب استفاده کرد.
- اگر اطلاعات حاوی هویت افراد که قبلاً حذف یا پنهانشده برای مباحث تعارض منافع مهم هستند، باید آن را به صورت خصوصی به یک مدیر یا عضو هیئت نظارت ایمیل کرد، اما نباید در ویکیپدیا تکرار کرد: کافی است گفته شود که کاربر مذکور تعارض منافع دارد و اطلاعات به بخش مدیریتی مرتبط ایمیل شده است.
- حین مبارزه با جعل هویت (یعنی وقتی یک کاربر بهدروغ ادعا میکند شخص خاصی است)، میتوان تکذیبیهٔ آن شخص خاص را در ویکیپدیا پست کرد یا به آن لینک داد، به شرطی که آن شخص صراحتاً و با حسن نیت چنین اجازهای را داده باشد، و نیز به شرط اینکه به وثاقت منبع بتوان تا حد بالایی اعتماد کرد.
مسائل مرتبط با اطلاعات شخصی خصوصی (هر کسی) را نیز میتوان به یکی از اعضای تیم بازرسان و پنهانگران ایمیل زد. اگرچه در یکی از موقعیتهای محدود شرحدادهشده در بالا میتوان به وبگاههای بیرونی که حاوی درخواست/تبلیغ ویرایش در ویکیپدیا هستند در ویکیپدیا لینک داد تا از تعارض منافع احتمالی پرده برداشت، لینک به پروفایلهای شخصی در وبگاههای بیرونی نباید به یکی از ویرایشگران ویکیپدیا ارتباط داده شود مگر آنکه ویرایشگر خودش پروفایلش را فاش کند.
اگر سهواً اطلاعاتی را منتشر کردهاید که میتواند به لو رفتن شما منجر شود (از جمله ویرایش در زمانی که سهواً از سامانه خارج شدهاید که آیپیتان و در نتیجه موقعیت تقریبیتان را فاش میکند)، مهم است که فوراً برای پنهان شدن آن ویرایشها اقدام کنید. توجه دیگران را به شکلی دیگر به آن اطلاعات جلب نکنید. اشاره به اطلاعاتی که خود شخص برملا کرده و همچنان موجود است اوتینگ نیست، در نتیجه اقدام نکردن ویرایشگر برای حذف کردن بهموقع اطلاعات ممکن است باعث شود از آن اطلاعات ذیل این سیاست حفاظت نشود.