ویکیپدیا:مدیران
این صفحه یکی از سیاستهای ویکیپدیای فارسی است. این سیاست در نزد عدهٔ زیادی از ویرایشگران مقبولیت دارد و تفاهم بر آن است که همهٔ کاربران ملزم به پیروی از آناند. قبل از انجام هر گونه تغییری در این صفحه، بایستی بر روی آن اجماع شده باشد. |
این صفحه در یک نگاه: مدیران ویکینویسانی هستند که فقط چهار دسترسی سیستمی (حذف، قطع دسترسی ویرایشی کاربر، محافظت صفحه، و ویرایش در فضای نام مدیاویکی) و دو اختیار (جمعبندی نظرخواهیها و رفع اختلاف) بیشتر از کاربران دیگر دارند؛ در نتیجه، یک مدیر برتریای در ویرایش مقالهها ندارد. از مدیران انتظار میرود از سطح بالایی از استانداردهای رفتاری پیروی کنند و هرگز از اختیارات خود برای برتری جستن در مناقشهها استفاده نکنند. |
سیاستهای اجرایی |
---|
مدیران ویکینویسانی هستند که دسترسیهای فنی بیشتری برای ادارهٔ وبگاه دارند. رسم ویکیپدیا بر آن است که این دسترسی به کسانی که برای مدتی مشارکتکنندهٔ فعال و دائمی ویکیپدیا بودهاند، با قوانین ویکیپدیا آشنایند و آن را رعایت میکنند، و همچنین معتمد بین افراد دیگر هستند، اعطا شود.
در روزهای اولیهٔ ویکیپدیا، همهٔ کاربران مانند مدیر عمل میکردند و در اصل هم هنوز باید اینگونه میبود. تمام کاربران، حتی اگر تواناییهای بیشترِ مدیریتی در اختیار نداشته باشند، میتوانند مانند یک مدیر رفتار کنند. کاربرانی که چنین رفتاری دارند، احتمال بیشتری برایشان وجود دارد که بهعنوان نامزد مدیریت معرفی شوند و احتمال انتخاب آنها هم بیشتر است. از ابتدا اشاره شدهاست که مدیران نباید همگی از یک زیرگروه از جامعه باشند، اما باید مانند هر فرد دیگر، یک عضو جامعه باشند و تنها تفاوتشان مجهز شدن به برخی ابزارهایی است که بالقوه اگر به هر کسی داده شود میتواند خطرناک باشد. در عمل، استانداردهای مدیر شدن روزبهروز بالاتر میرود، اما هنوز به مدیران جدید نیاز است و هرازچندگاهی بر تعدادشان افزوده میشود.
جامعه از مدیران انتظار دارد تا برخی کارهای نگهداری و خانهداری را که نیاز به دسترسیهای بیشتر دارند انجام دهند. در میان این کارها، مراقبت از مقالههای نامزد حذف و تشخیص اجماع برای نگهداشتن یا حذف این مقالات، نگهبانی از مقالات جدید ایجادشده و حذف سریع مقالاتی که مصداق خرابکاری هستند، و همچنین کمک به کاربران برای انجام کارهایی که به دسترسی مدیریتی نیاز دارند میتوان اشاره کرد. از آنجایی که انتظار میرود مدیران کاربران باتجربه باشند، افرادی که به دنبال کمک میگردند برای پرسش، دریافت اطلاعات و تجویزهای گوناگون به نزد آنها میروند. در کل، مدیرانی که اینگونه رفتار میکنند نقش بیطرف دارند و در مسائلی که در آن به دیگران کمک میکنند دخالت مستقیم ندارند.
ویکیپدیای فارسی در حال حاضر ۳۳ مدیر دارد.
مدیران به چه چیزهایی دسترسی دارند؟
نرمافزار ویکی قابلیتهای مهم محدودشدهای دارد. از آن قابلیتهای محدود، مدیران به موارد اشارهشده در زیر دسترسی دارند.
صفحات محافظتشده
- ویرایش صفحهٔ اصلی، و صفحات محافظتشدهٔ دیگر. در مورد صفحهٔ اصلی، کاربران غیرمدیر میتوانند پیشنهاد تغییرات خود را در بحث:صفحهٔ اصلی بیان کنند. صفحاتی هم که مورد حملات زیاد خرابکارانه یا درگیری ویرایشی واقع میشوند، متأسفانه نیاز به محافظت شدن پیدا میکنند.
- محافظت کردن یا خارج کردن صفحهای از محافظت. این کار فقط در مواقع اضطراری صورت میگیرد.
حذف و احیا
- حذف صفحات با کمتر از ۵۰۰۰ ویرایش [۱]و تاریخچهٔ آنها. در برخی موارد حذف تبدیل به یک موضوع فنی میشود، چراکه باید صفحهٔ تغییر مسیر حذف شود تا راه برای انتقال مقاله باز شود یا اینکه صفحهای که تاریخچهاش شکسته شده حذف شود و قسمتهای مختلف آن به هم چسبیده شوند. در بعضی موارد هم نیاز به حذف ویرایشهای ناقض حق تکثیر از تاریخچهٔ مقاله پیدا میشود.
- مشاهده و احیای صفحات حذفشده و تاریخچهٔ آنها.
- حذف دائم تصاویر.
پنهان کردن خرابکاری از صفحهٔ تغییرات اخیر
- مدیران میتوانند خرابکاریها را از صفحهٔ تغییرات اخیر حذف کنند.
بستن و بازکردن دسترسی
- بستن دسترسی برای یک آدرس آیپی، گسترهای از آدرسهای آیپی، یا یک یا چند حساب کاربری برای مدتی محدود یا بهطور نامحدود.
- رفع محدودیت دسترسی اعمالشده طبق مورد بالا.
جهت اطلاع بیشتر دربارهٔ ضوابط محدود کردن دسترسی، به ویکیپدیا:قطع دسترسی بروید!
طراحی و ترجمهٔ رابط کاربر
- مدیران قادر به تغییر کلمات رابط کاربری نرمافزار هستند. برای مثال «ویژه:همهٔ پیغامها» و پیغامی که به کاربران بستهشده هنگام تلاش برای ویرایش صفحه نشان داده میشود (مدیاویکی:Blockedtext).
- مدیران میتوانند به تغییر سیاساس (CSS) وبگاه در مدیاویکی:Monobook.css بپردازند.
امکانات دیگر
برخی کارهای دیگر هم که نیاز به دسترسی مدیریتی دارند به شرح زیر هستند:
- مشاهده و ویرایش فیلترهای خرابکاری و بستن کاربرهای خرابکار توسط بعضی از پالایهها
- انتقال صفحههایی که انتقال آنها قفل شدهاست.
- انتقال صفحه بدون ایجاد تغییرمسیر از نام قبلی
- انتقال صفحهها به همراه زیرصفحههایشان
- انتقال صفحههای کاربری سرشاخه (move-rootuserpages)
- انتقال پروندهها
- تأثیر نپذیرفتن از قطع دسترسی خودکار پروکسیها (proxyunbannable)
- تأثیر نپذیرفتن از قطع دسترسیهای آیپی، خودکار یا فاصلهای (ipblock-exempt)
- تأثیر نپذیرفتن از محدودیت سرعت (noratelimit)
- جستجوی صفحههای حذفشده (browsearchive)
- حذف دستهجمعی صفحهها (nuke)
- حذف صفحهها (delete)
- حذف و احیای مدخلهای خاصی از سیاهه (deletelogentry)
- حذف و احیای نسخههای خاصی از صفحه (deleterevision)
- دسترسی خود را باز کنند (unblockself)
- غیرفعال کردن قطع دسترسیهای سراسری بهطور محلی (globalblock-whitelist)
- قطع دسترسی دیگر کاربران برای ارسال رایانامه (blockemail)
- قطع دسترسی ویرایشی دیگر کاربران (block)
- مشاهدهٔ سیاههٔ خرابکاری به همراه جزئیات (abusefilter-log-detail)
- مشاهدهٔ متن حذفشده و تغییرات بین نسخههای حذفشده (deletedtext)
- مشاهدهٔ موارد حذفشده از تاریخچه، بدون دیدن متن آنها (deletedhistory)
- مشاهدهٔ ویژه:Unwatchedpages برای مراقبت از صفحاتی که احتمال بروز خرابکاری در آنها بیشتر است.
- نادیده گرفتن لیست سیاه عنوان یا نام کاربری (tboverride)
- واگردانی سریع ویرایشهای آخرین کاربری که یک صفحه را ویرایش کردهاست (rollback)
- ویرایش صفحههای CSS دیگر کاربرها (editusercss)
- ویرایش صفحههای JS دیگر کاربرها (edituserjs)
- گذر از بررسی عبارات سردرگمکننده (override-antispoof)
- گشت زدن به ویرایشهای دیگران (patrol)
- گشت زدن خودکار به ویرایشهای خودش (autopatrol)
- میتواند این گروهها را اضافه کند: واگردانان، گشتزنان،[۲] گشت خودکار، استثناهای قطع دسترسی آیپی و ویکیبان[۳]
- میتواند این گروهها را حذف کند: واگردانان، گشتزن، گشت خودکار و استثناهای قطع دسترسی آیپی
انتظارات از مدیریت
دقت و تشخیص
در صورت کسب دسترسی، مدیران باید در به کار بردن ابزارهای جدید، مخصوصاً حذف صفحات و قطع دسترسی کاربران و آیپیها دقت به خرج بدهند (راهنمای مدیران و راهنمای تازهمدیران را ببینید). مدیران جدید نیز باید قبل از به کار بردن ابزارهایشان صفحاتی که در راهنمای مدیران آمده را مطالعه کنند. لغزشهای گاهبهگاه قابلقبول است، اما لغزشهای جدی یا مکرر، یا لغزشهای توأم با تخطی از مدیر «درگیر» همیشه قابل چشمپوشی نیستند.
ابزارهای مدیریتی باید با تشخیص دقیق به کار روند. ممکن است مدتی طول بکشد تا مدیران جدید یاد بگیرند چه موقع استفاده از ابزار درست است، و ممکن است چند ماه طول بکشد تا درک خوبی پیدا کرد از اینکه در موقعیتهای دشوار قطع دسترسی یا محافظت صفحات را برای چه مدتی انجام داد. قویاً به مدیران جدید توصیه میشود که آهسته شروع به کار کنند و در زمینههایی که با آنها آشنایند به کسب تجربه بپردازند، و اگر مطمئن نیستند از دیگران بپرسند.
رفتار مدیریتی
از مدیران انتظار میرود با عمل به سیاستها نمونه و راهبری برای دیگران باشند، و در برخوردهایشان با دیگران به شیوهای احترامآمیز و نزاکتمندانه رفتار کنند. از مدیران انتظار میرود از سیاستها پیروی کرده و وظایف خود را به بهترین نحو ممکن اجرا کنند. اشتباهات گاه به گاه کاملاً با مدیریت سازگارند؛ از مدیران انتظار نمیرود بیعیب باشند. به هر روی، اخلال ادامهدار یا جدی ویکیپدیا با جایگاه مدیریتی ناسازگار است، و تشخیص ضعیف بهطور ادامهدار یا فاحش میتواند به پس گرفتن دسترسی مدیریتی بینجامد. مدیران باید بکوشند استانداردهای مناسب ادب و نزاکت را برای دیگر کاربران و برای یکدیگر به نمایش بگذارند.
مدیران باید در خاطر داشته باشند که همکاران متعددی دارند؛ بنابراین، هر مدیری که متوجه میشود هنگام رسیدگی به موضوعی نمیتواند به سیاستهای دانشنامه پایبند باشد و با نزاکت بماند (حتی در خصوص کاربرانی که رفتار مشکلدار از خود نشان دادهاند)، باید موضوع را به تابلوی اعلانات بیاورد یا به مدیر دیگری بسپارد تا به آن رسیدگی کند، نه اینکه با رفتار ضعیف مشکل را بدتر کند.
پاسخگویی
مدیران در مقابل اقداماتی که به وسیلهٔ ابزارهای مدیریتی انجام میدهند مسئول هستند، اقدامات مدیریتیِ توضیح داده نشده میتواند موجب تضعیف روحیهٔ دیگر کاربرانی که از چنان ابزارهایی برخوردار نیستند شود. فقط منوط به قیود نزاکت، اجتناب از حمله شخصی و فرض حسن نیت، ویرایشگران در سؤال کردن یا انتقاد از اقدامات مدیریتی آزاد هستند. از مدیران توقع میرود بیمعطلی و با نزاکت به سؤالات دربارهٔ رفتارهای ایشان در ارتباط با ویکیپدیا و اقدامات مدیریتیشان پاسخ دهند و به هنگام نیاز آنها را توجیه کنند.
مدیرانی که بهطور جدی و مکرر، به شیوهای مشکلدار عمل کنند و اعتماد یا اطمینان جامعه را از دست داده باشند، ممکن است تحریم شوند یا دسترسی مدیریتیشان گرفته شود.