کاربر:Hashter/Women in ancient warfare
نقش زنان در جنگ‌های باستان از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت بوده‌است. در حالی که جنگجویان از نظر تاریخی همیشه اکثراً مرد بوده‌اند، اما گزارش‌های مختلف تاریخی دربارهٔ شرکت زنان در نبردها وجود داشته‌است.
در این مقاله مواردی ثبت شده‌است که نشان می‌دهد زنان در جنگ‌های باستان شرکت داشته‌اند.
- ۱۷ قرن پیش از میلاد - Ahhotep من با اعتبار دستگیره در کرنک برای "داشتن مصر کشیده با هم، که برای ارتش خود مراقبت، داشتن آن محافظت، داشتن آورد کسانی که فرار کرد، جمع آوری تا فراریان آن، داشتن آرام جنوب، به زانو درآوردن کسانی که از او سرپیچی کنید ".
- Ahhotep II با خنجر و تبر، و همچنین سه آویز مگس طلایی، که به عنوان پاداش برای دلاوری‌های نظامی اهدا شده، به خاک سپرده شده‌است. با این حال، در مورد اینکه آیا آنها واقعاً به او تعلق دارند یا نه بحث می‌شود.
قرن پانزدهم قبل از میلاد
[ویرایش]- ۱۴۷۹ قبل از میلاد - ۱۴۵۸ قبل از میلاد[۱] - سلطنت هتشپسوت. این احتمال وجود دارد که او کارزارهای نظامی علیه نوبیا و کنعان را رهبری کرده باشد.
قرن ۴ قبل از میلاد
[ویرایش]- قرن ۴ قبل از میلاد - تخمین زده می‌شود که اونوماریس در حدود همین دوره زمانی زندگی کرده باشد. به گفته تراکتاتوس د مولیریبوس، وی مردم خود را به مهاجرت به سرزمین جدید سوق داد و ساکنان محلی را فتح کرد.[۲]
- قرن چهارم پیش از میلاد - سینان، خواهر ناتنی از اسکندر بزرگ، در یک کارزار نظامی پدرش را همراهی کرد و در جنگ تن به تن یک رهبر ایلیایی به نام سائریا را کشت و ارتش ایلیا را شکست داد.
- قرن ۴ قبل از میلاد[۳] - فیلسوف فیثاغورسی، تیمیچا، در طی نبرد توسط سربازان سیسیلی اسیر شد. او و همسرش تنها بازمانده بودند. او پس از دستگیری تحسینش را تحسین می‌کند، زیرا در حالی که توسط ستمگر سیسیلی مورد سؤال قرار گرفت، زبان خود را گزید و آن را به پای او تف داد.[۴]
- قرن چهارم پیش از میلاد - دولت یک چینی شانگ یانگ کتاب لرد شانگ را نوشت که در آن توصیه کرد اعضای یک ارتش را به سه دسته تقسیم کند. مردان قوی، زنان قوی و ضعیف و پیر هر دو جنس. وی توصیه کرد که مردان قدرتمند به عنوان اولین خط دفاعی عمل کنند، زنان قوی از قلعه‌ها دفاع کنند و تله درست کنند و افراد ضعیف و مسن هر دو جنس زنجیره تأمین را کنترل کنند. وی همچنین توصیه کرد که این سه گروه باهم مخلوط نشوند، بر این اساس که انجام این کار برای روحیه مضر است.
- قرن چهارم پیش از میلاد - درمنه دوم کاریا پس از کاهش برتری نیروی دریایی آتن، ناوگان را هدایت کرد و در امور نظامی - سیاسی اژه نقش داشت.
- ۳۵۰ قبل از میلاد - طبق گفته هراکلیدس سایم، پادشاهان هخامنشی همراهی همسر ۳۰۰ زن را به خدمت گرفتند که به عنوان محافظ نیز خدمت می‌کردند.
- ۳۳۹ قبل از میلاد - شیدایی از ساتراپ دردانوس شد. پولیانوس او را به عنوان سوار بر ارابه به جنگ نبرد، و به عنوان یک ژنرال بسیار عالی توصیف کرد که هرگز شکست نخورد.[۵]
- ۳۳۵ قبل از میلاد - تیموکلئا، پس از اینکه توسط یکی از سربازان اسکندر بزرگ در حمله به تبس مورد تجاوز قرار گرفت، متجاوز را به پایین چاه هل داد و او را کشت. اسکندر چنان از حیله‌گری تیموکلئا در این کار تحت تأثیر قرار گرفت که دستور داد او را آزاد کنند و به دلیل کشتن سربازش مجازات نشود.[۶]
- ۳۳۳ قبل از میلاد - استیتیرا اول ، داریوش سوم را در جنگ همراهی می‌کرد. به همین دلیل بود که وی پس از نبرد ایسوس در شهر ایسوس توسط اسکندر بزرگ اسیر شد.[۷] سایر اعضای زن خانواده از جمله دری‌په‌تیس، استاتیرا و سی‌سی‌گامبیس نیز به اسرات درآمدند.[۸]
- ۳۳۲ قبل از میلاد - ملکه نوبی‌ها، کاندیداس مرو، اسکندر را با ارتش و استراتژی خود در هنگام مقابله با او مرعوب کرد، و باعث شد او از فتح نوبه اجتناب کند و در عوض به مصر برود، (طبق گفته کالیستنس) با این حال، کالیستنس منبع معتبری در نظر گرفته نمی‌شود و این احتمال وجود دارد که کل این رویداد فقط یک افسانه باشد. گزارش‌های تاریخی معتبرتر نشان می‌دهد که اسکندر هرگز به نوبیا حمله نکرده و هرگز تلاش نکرد تا به جنوب از واحه سیوا در مصر برود.
- ۳۳۱ قبل از میلاد - اسکندر بزرگ و سپاهیانش چند ماه پس از تسخیر تخت جمشید را سوزاندند. به‌طور سنتی Thaïs (یک هوآرا که در کارزارها اسکندر را همراهی می‌کرد) آن را هنگام مست بودن پیشنهاد می‌داد، اما برخی دیگر اظهار داشتند که قبلاً در مورد آن بحث شده بود.
- ژانویه ۳۳۰ قبل از میلاد - یوتاب در نبرد دروازه ایرانیان علیه اسکندر بزرگ پادشاه مقدونیه یونان می‌جنگد.[۹]
- 320s قبل از میلاد - کلیوفیس پس از محاصره شهر اسکندر بزرگ ، تسلیم او شد.
- 320s قبل از میلاد - سلطنت Chandragupta Maurya، که رسم پادشاهان هند باستان را برای استخدام زنان مسلح به عنوان محافظ آغاز کرد. آنها سوار ارابه‌های جنگی، اسب‌ها و فیل‌ها می‌شدند و همچنین در مبارزات نظامی شرکت می‌کردند.[۱۰] این رسم ظاهراً تا دوره گوپتا (۳۲۰ تا ۵۵۰ میلادی) همچنان ادامه داشت.[۱۱]
- ۳۲۴ پیش از میلاد - ساتراپ آتورپات پیشنهاد داد اسکندر ۱۰۰ سواره‌نظام زن به سپاهش اضافه کند. اما اسکندر چنین نکرد، او معتقد بود که حضور آنها ممکن است نیروهایش را به آزار و اذیت آنها تحریک کند.[۱۲]
- ۳۱۸ قبل از میلاد - یوریدیس سوم مقدونی با پلی پیره و المپیا جنگید.
- ۳۱۴ قبل از میلاد - ۳۰۸ قبل از میلاد - کراتسیپولیس یک ارتش فرماندهی کرد و شهرها را مجبور کرد که تسلیم او شوند.[۱۳]
قرن ۲ قبل از میلاد
[ویرایش]- قرن ۲ قبل از میلاد - ملکه استراتونیس دوکیموس را متقاعد کرد که سنگر خود را ترک کند و نیروهایش او را به اسارت بردند.[۱۴]
- قرن ۲ قبل از میلاد - کتاب جودیت احتمالاً در این زمان نوشته شده‌است. این جودیت را ترور هولوفرنس، ژنرال دشمن توصیف می‌کند. با این حال، این حادثه به دلیل تجاوزهای تاریخی موجود در متن، توسط مورخان خیالی قلمداد می‌شود.[۱۵]
- اواخر قرن ۲ قبل از میلاد[۱۶] - آمیج، یک ملکه سارماتی، به یک شاهزاده سکایی حمله کرد که به مناطق تحت الحمایه خود حمله می‌کرد. او با ۱۲۰ جنگجو سوار اسکیتا شد، جایی که او محافظان، دوستانش، خانواده اش را کشت و سرانجام شخص شاهزاده را کشت. او به شرط اطاعت از پسرش اجازه زندگی داد.[۱۷]
- ۱۸۶ پیش از میلاد - Chiomara، یک Galatian شاهزاده خانم، در نبرد بین رم و غلاطیان دستگیر شد و توسط افسر رومی مورد تجاوز قرار گرفت. پس از وارونه کردن، او دستور داد که توسط همراهانش کشته شود و پس از مرگ او را گردن زد. سپس سر او را به شوهرش تحویل داد.
- قرن ۲ قبل از میلاد - ملکه رودوگون پارتی هنگام آماده شدن برای غسل خود از شورش مطلع شد. او نذر کرد که تا پایان شورش موهای خود را مسواک نزند. او برای سرکوب شورش جنگ طولانی را آغاز کرد و بدون شکستن عهد خود پیروز شد.[۱۸]
- ۱۳۸ قبل از میلاد - Decimus Junius Brutus رومی دریافت که زنان در لوزیتانیا «با چنان شجاعتی در شرکت با مردان می‌جنگیدند و از بین می‌رفتند که حتی در میان کشتار هیچ گریه نمی‌کردند». وی همچنین خاطرنشان کرد که زنان برکاری «با مردانی اسلحه می‌کشیدند که هرگز پشت نمی‌کردند، پشت خود را نشان نمی‌دادند و فریادی بر زبان نمی‌آوردند».[۱۹]
- ۱۳۱ قبل از میلاد - کلئوپاترا دوم در سال ۱۳۱ قبل از میلاد علیه شورشیان علیه بطلمیوس هشتم شورش کرد و وی و کلئوپاترا سوم را از مصر بیرون کرد.[۲۰]
- ۱۰۲ قبل از میلاد - در این زمان نبردی بین رومیان و آمبرون های توتون در Aquae Sextiae رخ داد. پلوتارک توصیف کرد که «جنگ با زنان کمتر از مردان نبوده‌است … زنان با شمشیر و تبر متهم شدند و با بیان یک فریاد شنیع به مخالفان خود افتادند.» زنان هم به رومی‌ها حمله کردند و هم به آمبروزهایی که قصد ترک صحرا را داشتند.[۲۱]
- ۱۰۲/۱۰۱ پیش از میلاد[۲۲] - عمومی ماریوس از رومیان جنگیدند توتن Cimbrians. زنان سیمبریایی مردان خود را در جنگ همراهی می‌کردند، با واگن‌های خود خطی در جنگ ایجاد می‌کردند و با تیرها و لنجها می‌جنگیدند[۲۳] و همچنین میله‌ها، سنگها و شمشیرها.[۲۴] هنگامی که زنان سیمبریایی دیدند که شکست نزدیک است، فرزندان خود را کشتند و خودکشی کردند تا اینکه به اسارت گرفته شوند.[۲۵]
قرن ۱ قبل از میلاد
[ویرایش]- قرن ۱ قبل از میلاد[۲۶] - Hypsicratea در نبردها می‌جنگد.[۲۷]
- ۴۱–۴۰ قبل از میلاد - فولویا درگیر جنگ پروسین می‌شود. میزان درگیری وی مورد توافق محققان نیست.
- ۲۷ پیش از میلاد - ۲۱ پیش از میلاد - Amanirenas رهبری Kushite ارتش علیه رومی‌ها.[۲۸][۲۹]
قرن ۱ م
[ویرایش]- قرن اول - گزارشات مفصلی از همراهی زنان برای پشتیبانی روحیه از مردان در جبهه‌های نبرد ژرمنی وجود دارد. Tacitus آنها را دو بار ذکر می‌کند؛ در ژرمنیای او و دوباره در سالنامه خود، به ویژه در نبرد در نزدیکی نایمگن مدرن هنگامی که لشکرهای XV Primigenia و V Alaudae اعزام شدند و دوباره به Castra Vetera بازگشتند و بعداً در جریان شورش باتوی محاصره شدند. او به‌طور مفصل می‌نویسد که چگونه زنان پشت جنگل جمع می‌شوند و سینه‌های خود را به رزمندگان پرچم نشان می‌دهند در حالی که فریاد می‌کشند که از دست دادن آنها در آن روز به معنای بدست آوردن دشمنان به عنوان بردگان است. زنان در قبایل آلمانی دارای مقام شرافتمندانه ای بودند و همان‌طور که با ستایش آنها از قبیل Aurinia و Veleda نشان داده شد، آنها روح مطهر بودند. برده داری سرنوشت ترسوها و بدشانس‌ها بود - و اجازه دادن به زنان در این سرنوشت عملی شریرانه بود؛ بنابراین مردان ترغیب شدند که بیشتر جنگ کنند.[۳۰]
- قرن اول - یک زن سارماتی با اسلحه در روسیه امروزی فعلی به خاک سپرده شد.[۳۱]
- قرن اول - یک زن در تبریز، ایران با شمشیر به خاک سپرده شد. مقبره در سال ۲۰۰۴ کشف شد.[۳۲]
- قرن 1 - Cartimandua، ملکه از Brigantes، متحد با امپراتوری روم در برابر دیگر انگلیسی.[۳۳]
- قرن ۱: مورخ تاسیتوس نوشت که Triaria، همسر لوسیوس ویتلیوس جوان، از داشتن خودش را با شمشیر مسلح متهم شده بود و با غرور و ظلم و ستم در حالی که در رفتار Tarracina، یک اسیر شهرستان.[۳۴]
- قرن اول: چندین اشاره تاریخی رومی به گلادیاتورهای زن از این دوره زمانی وجود دارد.[۳۵]
- قرن اول - قرن پنجم: چهار زن با شمشیرهای فلزی در Phum Snay، کامبوج به خاک سپرده شدند. قدمت این قبرها تقریباً مربوط به این دوره زمانی است و در سال ۲۰۰۷ کشف شد.[۳۶]
- ۱۴–۱۸ - لو مو، دهقان چینی که به مادر لو نیز معروف است، علیه وانگ مانگ شورشی را رهبری کرد.[۳۷]
- آگریپینا بزرگ از پلی برای راین دفاع می‌کند.
- بحث درمورد اینکه همسران فرمانداران روم باید همسران خود را در استانها همراهی کنند یا نه، درگرفت. کاسینا سِروس گفت که آنها نباید این کار را بکنند، زیرا آنها «در میان سربازان رژه می‌روند» و «یک زن در تمرینات گروه‌ها و مانور لژیون‌ها ریاست کرده‌است».
- ۴۰ - شورش خواهران ترونگ علیه چینی‌ها در ویتنام. فونگ تی چینه به آنها پیوست.[۳۸]
- ۶۰ - طبق گفته Tacitus، درودهای زن در میان خطوط بریتانیا جنگ روانی را علیه نیروهای رومی در جزیره مونا انجام دادند.[۳۹]
- ۶۰–۶۱ - بودیکا، ملکه سلتیک ایکنی در بریتانیا، قیامی گسترده علیه نیروهای اشغالگر رومی را رهبری کرد. به گفته سوئتونیوس، دشمن او گایوس سوئتونیوس پائولینوس با شوخی با بیان اینکه ارتش وی بیشتر از مردان زن دارد، سربازان خود را تشویق می‌کند، این نشان دهنده حضور زنان جنگجو است.[۴۰]
- ۶۹–۷۰ - ولدا از قبیله ژرمنی بروستری نفوذ زیادی در شورش باتاوی داشت. او به عنوان یک رهبر استراتژیک، یک روحانی، یک پیامبر و به عنوان یک خدای زنده شناخته شده بود.[۴۱]
قرن ۲ م
[ویرایش]- در این دوره زمانی،[۴۲] پاوسانیاس ضیافتی قربانی برای Ares Gynaecothoenas در Tegea توصیف کرد که در آن فقط زنان مجاز به شرکت در آن هستند، زیرا آنها بدون کمک مرد ، لاکدامنیان را شکست داده‌اند.[۴۳]
- ۱۷۰–۱۷۴: فاوستینا جوان شوهرش را برای جنگ در آلمان همراهی می‌کند و پس از یکی از پیروزی‌هایش به عنوان «مادر ارتش» شناخته می‌شود.
- ۱۹۵ - جولیا Domna شوهرش، امپراتور همراه سپتیموس سوروس، در مبارزات خود در بین‌النهرین.
قرن ۳ م
[ویرایش]- ۲۲۴ - سوره، شاهزاده خانم اشکانی، جنگ چریکی علیه پادشاه ساسانی را که پدرش را خلع و جانشین او شد، انجام می‌دهد.
- ۲۷۰–۲۷۲ - زنوبیا، ملکه پالمیرا، ارتش‌ها را به نبرد علیه امپراتوری روم هدایت کرد.[۴۴]
- ۲۷۱ - گروهی از زنان گوتیک که در حالی که در لباس شخصی با مردان هم سن و سال خود می‌جنگیدند، توسط رومیان اسیر شدند و با نشانه‌هایی که روی آنها نوشته شده بود «آمازون» از طریق رم رژه می‌روند.
- دهه ۲۱۰ - وانگ یی (همسر ژائو آنگ) در کنار همسرش علیه جنگ سالار ما چائو در نبردهای متعددی شرکت کرد.[۴۵][۴۶]
- 240s - زنان توصیف می‌شود که در میان صفوف سواره نظام امپراتوری ساسانی تحت شاپور اول، لباس پوشیده و مسلح مانند مردان، می‌جنگند.[۴۷]
- ۲۴۸ - تریئو تی ترینه شورشی را علیه چینی‌ها در ویتنام رهبری کرد.[۴۸]
- سلسله جین (۲۶۵–۴۲۰): در این دوره زمانی در چین، شون گوان در سیزده سالگی گروهی از سربازان را به جنگ هدایت کرد. گفته می‌شود وی به عنوان دختر فرماندار شیانگ یانگ خطوط دشمن را برای جمع‌آوری نیروها و جلوگیری از حمله به شهر شیانگ یانگ شکسته‌است.
قرن ۴ م
[ویرایش]- قرن چهارم - لی شیو به عنوان فرمانده نظامی امپراتور چین جای پدرش را گرفت و شورشی را شکست داد.[۴۹]
- ۳۶۸–۳۷۰ - ملکه Pharantzem از قلعه Artogeressa در برابر ارتش Persion شاپور دوم دفاع می‌کند.[۵۰]
- 375[۵۱] - ملکه عرب ماویا سپاهیان را علیه رومی‌ها رهبری کرد.[۵۲]
- ۳۷۸ - شاهنشاه روم، آلبیا دومینیکا پس از مرگ شوهرش در جنگ، مردم خود را در دفاع از گوتهای مهاجم سازمان داد.[۵۳]
پانویس
[ویرایش]- ↑ Gender in Pre-Hispanic America, edited by Cecelia F. Klein, 2001 p.309
- ↑ Gera, Deborah (1997). Warrior Women: The Anonymous Tractatus De Mulieribus. E.J. Brill, Leiden, the Netherlands. p. 10-11. شابک ۹۰−۰۴−۱۰۶۶۵−۰.
- ↑ The Philosophers of the Ancient World: An A-Z Guide By Trevor Curnow. p.273
- ↑ On the Pythagorean Life By Iamblichus p.82-84, translation with notes by Gillian Clark, 1989
- ↑ Polyaenus: Stratagems - BOOK 8, Chapters 26-71, chapter 54 http://www.attalus.org/translate/polyaenus8B.html بایگانی‌شده در اکتبر ۶, ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine
- ↑ "Plutarch→Life of Alexander". Archived from the original on October 12, 2014. Retrieved October 6, 2014.
- ↑ A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology, Vol III, edited by William Smith, 1872 p.901
- ↑ Heckel, Waldemar (2006), Who's who in the age of Alexander the Great: A prosopography of Alexander's empire, Malden, MA: Blackwell Publishing, p. 116, ISBN 1-4051-1210-7
- ↑ Shadows in the Desert: Ancient Persia at War By Kaveh Farrokh p.106
- ↑ Strabo, Geographica, XV.55
- ↑ A.V. Narasimha Murthy, Female Bodyguards of Indian Kings, 2009, University of Mysore
- ↑ Elizabeth Baynham, Alexander and the Amazons, The Classical Quarterly, New Series, Vol. 51, No. 1. (2001), pp. 115-126.
- ↑ Smith, William (editor); Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, "Cratesipolis" بایگانی‌شده در آوریل ۵, ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine, Boston, (1867)
- ↑ Smith, William, Vol.1, p.1057
- ↑ Jewish Writings of the Second Temple Period: Apocrypha, Pseudepigrapha... edited by Michael E. Stone https://books.google.com/books?id=2zffXWORVUcC&pg=PA48&dq=Judith+anachronisms+fiction&hl=en&sa=X&ei=DnstVPu6JIGNyATW34KgAg&ved=0CCIQ6AEwAQ#v=onepage&q=Judith%20anachronisms%20fiction&f=false
- ↑ The Role of Women in the Altaic World, edited by Veronika Veit, 2007, p.261
- ↑ Polyaenus: Stratagems - Book 8, Chapters 26-71, chapter 56. Translation by Andrew Smith, Adapted from the translation by R. Shepherd (1793). http://www.attalus.org/translate/polyaenus8B.html, accessed July 9, 2014
- ↑ "(8.27)". Archived from the original on October 6, 2014. Retrieved October 6, 2014.
- ↑ "Appian, The Foreign Wars (ed. Horace White).The wars in Spain. Chapter XII". Retrieved October 6, 2014.
- ↑ Cleopatra II بایگانی‌شده در مه ۲۳, ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine by Chris Bennett
- ↑ Plutarch • Life of Marius
- ↑ National Geographic Visual History of the World, Page 145. Klaus Berndl, 2005
- ↑ Woman and Labour By Olive Schreiner, p.93
- ↑ Famous Women By Giovanni Boccaccio, edited and translated by Virginia Brown, 2001. p.337
- ↑ Sketches: Historical, Literary, Biographical, Economic, Etc By Thomas Edward Watson, p.124, 1912
- ↑ A Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology: Earinus-Nyx p.1102 edited by Sir William Smith
- ↑ Plutarch's Lives of the Noble Grecians and Romans, Volume 4 By Plutarch, Donato Acciaiuoli, Simon Goulart
- ↑ Tony Jaques, Dictionary of Battles and Sieges: A Guide to 8,500 Battles from Antiquity through the Twenty-first Century, Volume 2, F-O بایگانی‌شده در ژانویه ۷, ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine Retrieved from books.google.com
- ↑ "African Affairs – Sign In Page" (PDF). Archived from the original (PDF) on March 5, 2009. Retrieved November 23, 2010.
- ↑ "Tacitus on German Women". Archived from the original on December 13, 2017. Retrieved December 18, 2017.
- ↑ Fridman, Julia (October 29, 2015). "How Did a Judean Seal End up in a 2,000-year-old Russian Warrior Woman's Grave?". Haaretz. Archived from the original on November 11, 2016. Retrieved October 7, 2016.
- ↑ "Woman warrior found in Iranian tomb, Gender determined by DNA testing, archaeologist says from MSBC.com, December 6, 2004". December 6, 2004. Retrieved November 26, 2006.
- ↑ Celtic culture: a historical encyclopedia. Vol. 1-, Volume 2, edited by John T. Koch p.345-346
- ↑ Tacitus, p.164
- ↑ Women's Life in Greece and Rome: A Source Book in Translation edited by Mary R. Lefkowitz, Maureen B. Fant, p.213-215
- ↑ "Women warriors may have fought in ancient Cambodia The Brunei Times, November 17, 2007". Archived from the original on March 9, 2009. Retrieved November 22, 2009.
- ↑ "Lu Mu - mother of a revolution from Colorq.org". Archived from the original on March 10, 2007. Retrieved February 21, 2007.
- ↑ Encyclopedia of Asian American Folklore and Folklife, Volume 1 edited by Jonathan H. X. Lee, Kathleen M. Nadeau, p. 1239
- ↑ Tacitus, Annals
- ↑ Boudica: Iron Age Warrior Queen, By Richard Hingley, p.60
- ↑ Lendering, Jona. "Veleda". Livius. Archived from the original on December 10, 2006. Retrieved December 2, 2006.
- ↑ Historical and Ethnological Society of Greece, Aristéa Papanicolaou Christensen, The Panathenaic Stadium – Its History Over the Centuries (2003), p. 162
- ↑ Pausanias' Description of Greece, translated into English with notes and index by Arthur Richard Shilleto, 1900 Volume 2, Book VII, Arcadia By Pausanias p.139
- ↑ Memoirs of Celebrated Female Sovereigns in Two Volumes. Volume 1. By Mrs. Jameson (Anna), 1838 p.61-65
- ↑ (遂共閉門逐超，超奔漢中，從張魯得兵還。異復與昂保祁山，為超所圍，三十日救兵到，乃解。超卒殺異子月。凡自兾城之難，至于祁山，昂出九奇，異輒參焉。) Lie Nü Zhuan annotation in Sanguozhi vol. 25.
- ↑ (會馬超攻兾，異躬著布韝，佐昂守備，又悉脫所佩環、黼黻以賞戰士。) Lie Nü Zhuan annotation in Sanguozhi vol. 25.
- ↑ Zonaras, XII 23, 595, 7-596
- ↑ The Birth of Vietnam By Keith Weller Taylor p.90
- ↑ "Li Xiu - defender of Ningzhou from Colorq.org". Archived from the original on March 10, 2007. Retrieved February 20, 2007.
- ↑ N. Lenski, Failure of Empire: Valens and the Roman State in the Fourth Century A.D. , University of California Press, 2003
- ↑ Byzantium and the Arabs in the Fourth Century By Irfan Shahîd, p.139
- ↑ A History of the Church in nine books, from A.D.324 to A.D.440 By Sozomen, p.317
- ↑ Banchich, Thomas (November 3, 1997). "Domnica Augusta, Wife of the Emperor Valens". Canisius College. Archived from the original on June 17, 2007. Retrieved May 10, 2007.