گاهشمار جنگ داخلی سوریه
این مقاله نیازمند بهروزرسانی است. |
گاهشمار جنگ داخلی سوریه به توالی رخدادهای جنگ داخلی سوریه از اوایل سال ۲۰۱۱ میلادی اشاره دارد. در ۱۵ مارس ۲۰۱۱ در شهر درعا در جنوب غرب سوریه، نیروهای امنیتی گروهی از جوانان را به جرم «کشیدن نقاشیهای ضدحکومتی با اسپری روی دیوار مدرسه» دستگیر کردند. پس از آن، معترضان به خیابانها آمدند و این آغاز اعتراضات بود. گفته میشود این اولین اعتراضات ضدحکومتی سوریه بود و چهار قربانی آن نیز اولین قربانیان قیامی بودند که به یک جنگ داخلی ویرانگر تبدیل شد.
سال ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ (آغاز اعتراضات و شروع جنگ داخلی)
[ویرایش]ژانویه ۲۰۱۱: صدها هزار معترض در شهرهای مختلف سوریه نظیر دمشق، حمات، جبله، لاذقیه، درعا و حمص بهمدت چندین ماه، در روزهای مختلف بهویژه روزهای جمعه (با نامهایی مانند جمعه عزت، جمعه مقاومت، جمعه شهدا، جمعه مبارزه، جمعه آزادگان، جمعه آزادی، جمعه نگهبانان میهن، جمعه کودکان، جمعه عشایر، جمعه صالح العلی، جمعه عدم مشروعیت، جمعه ارحل، جمعه لا للحوار و جمعه سر فرود نمیآوریم جز در مقابل خدا)، علیه دولت بشار اسد دست به اعتراض و تظاهرات زدند و خواهان کناره گیری او از قدرت شدند.[۱] تانکها و نیروهای نظامی دولت بشار اسد در شهرهای مختلف سوریه نظیر دمشق، درعا و حمص مستقر شدند و معترضان را سرکوب کردند.[۲] معترضان به دخالت نیروهای دولت ایران در مسائل امنیتی کشورشان نیز اعتراض داشتند.[۳][۴]
مارس ۲۰۱۱: در ۱۸ مارس، معترضان در دمشق و حلب خواستار اصلاحات دموکراتیک و آزادی زندانیان سیاسی شدند. در مقابل، نیروهای امنیتی بهروی معترضان آتش گشودند.[۵] شاهدان عینی که با بیبیسی ورلد نیوز صحبت کرده بودند، گفتند که نیروهای دولتی شش نفر از معترضان را بازداشت کردند.[۶][۷] لوئی الحسین نویسنده و تحلیلگر با اشاره به بهار عربی در آن زمان نوشت: «سوریه درحال حاضر با قیام خود، گویی بر روی نقشه کشورها در منطقه قرار دارد.»[۷]
در ۲۰ مارس، معترضان مقر حزب بعث سوریه و ساختمانهای دیگر را آتش زدند. در پی آن، درگیریها جان ۷ افسر پلیس[۸] و ۱۵ معترض را گرفت.[۹] ده روز بعد، بشار اسد رئیسجمهور سوریه، «توطئهکنندگان خارجی» را مسئول این تظاهرات دانست.[۱۰] تا ۲۸ مارس ۲۰۱۱ اعتراضات در درعا و سرکوبهای نیروهای امنیتی ادامه یافت. دستکم ۶۰ نفر از معترضان زندانی شدند و اعتراضات به دیگر شهرهای سوریه نیز گسترش یافت. به تدریج برخی از مخالفان به مبارزهٔ مسلحانه روی آوردند.
آوریل ۲۰۱۱: در ۷ آوریل، معترضان عمدتاً خواستار اصلاحات دموکراتیک، آزادی زندانیان سیاسی، افزایش آزادی، لغو قانون وضعیت اضطراری و پایان دادن به فساد بودند. پس از ۸ آوریل ۲۰۱۱، شعارهای تظاهرات به آرامی بهسوی فراخوانی برای سرنگونی دولت اسد تغییر کرد.
ژوئن ۲۰۱۱: در ۴ ژوئن، نیروهای مسلح سوریه در شهر جسرالشغور در استان ادلب عملیاتی را علیه مخالفان با نام «مبارزه با تروریستها» آغاز کردند که در جریان آن شماری از معترضان و مخالفان کشته شدند. در ۶ ژوئن تلویزیون دولتی سوریه اعلام کرد که مخالفان مسلح در شهر جسرالشغور به نیروهای دولتی حمله کرده و ۲۰ پلیس را کشتهاند. بنا بر گزارشهای دولتی تا ساعات پایانی آن روز به بسیاری از ایستگاههای پلیس حمله و در مجموع ۱۲۰ پلیس کشته شدند.[۱۱]
ژوئیه ۲۰۱۱: در ۲۹ ژوئیه، گروهی از مخالفان مسلح بشار اسد ارتش آزاد سوریه (FSA) را تشکیل دادند. این گروه قبل از آنکه سلفیها، جهادیها و تکفیریها وارد صحنه شوند، اصلیترین گروه مسلح مخالف بشار اسد محسوب میشد. اعضای ارتش آزاد سوریه را در ابتدا عمدتاً مقامات نظامی جدا شده از ارتش بشار اسد[۱۲] و همچنین افرادی با دیدگاههای ملیگرایانه و دموکراتیک تشکیل میدادند.
اوت ۲۰۱۱: در ۱۸ اوت، باراک اوباما رئیسجمهور وقت ایالات متحده آمریکا در واکنش به سرکوبهای گسترده در سوریه از بشار اسد خواست تا استعفا دهد. او همچنین دستور داد تا تمام داراییهای دولت سوریه در آمریکا مسدود شود.
سال ۲۰۱۲: افزایش درگیریها میان مخالفان و هواداران بشار اسد، ورود اسلامگرایان به جنگ داخلی سوریه، خروج ارتش سوریه از مناطق کردنشین
[ویرایش]ژانویه ۲۰۱۲: در ۲۳ ژانویه، گروه اسلامگرای جبهه النصره به رهبری ابومحمد جولانی شکلگیری خود را اعلام کرد[۱۳] پس از مدتی این گروه تبدیل به شاخه رسمی القاعده در سوریه میشود، کاخ سفید نیز در دسامبر ۲۰۱۲ جبهه نصرت را در فهرست گروههای تروریستی خود قرار داد.[۱۴]
فوریه ۲۰۱۲: به گفته مخالفان در ۵ فوریه، بیش از ۷۲۰۰ نفر از معترضان سوری، توسط نیروهای نظامی و امنیتی دولت بشار اسد کشته شدهاند و بین ۶۰۰۰۰ تا ۸۰۰۰۰ نفر از معترضان در این کشور دستگیرشدهاند و ۱۲ هزار و ۴۰۰ نفر هم از سوریه گریختهاند، که این اقدامات از سوی بان کیمون دبیرکل وقت سازمان ملل متحد محکوم شدهاست.[۱۵][۱۶] مقامات سوریه در پاسخ به گزارشهای سازمان ملل متحد دربارهٔ آمار کشتهها، این گزارشها را بی اساس و غیرواقعی خواندهاند و اعلام کردند که ۲۰۰۰ نیروی امنیتی سوریه در شهرهای مختلف این کشور هدف تیراندازی گروههای تروریستی قرار گرفته و کشته شدهاند.[۱۷][۱۸]
در ۲۶ فوریه ۲۰۱۲ و در واکنش به جنگ داخلی سوریه، بشار اسد همهپرسی پیشنویس قانون اساسی جدید این کشور را برگزار کرد. او اعلام کرد که بیش از ۸۹ درصد از رأی دهندگان با این پیشنویس موافقت کردهاند. قانون اساسی جدید مدت زمامداری را برای هر رئیسجمهور به دو دورهٔ هفت ساله محدود و همچنین ماده ۸ را که اعلام میکرد حزب بعث رهبری دولت و جامعه را در دست دارد، حذف کرد.
والری ایموس، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در امور بشردوستانه در پی دیدار از منطقه بابا عمرو حمص در سوریه گفت بخشهایی از این شهر کاملاً ویران شدهاست.
مارس ۲۰۱۲: در ۷ مارس مخالفان از کشته شدن ۳۹ تن در سراسر سوریه خبر دادند که به گفته آنها ۲۶ تن از آنها در شهر حمص، ۶ تن در ادلب، ۳ نفر در درعا، ۲ نفر در حومه دمشق و ۲ نفر در حومه حلب کشته شدهاند.[۱۹]
در ۹ مارس با ادامه خشونتها در شهرهای مختلف سوریه، کمیته هماهنگی محلی که از گروههای مخالف دولت سوریهاست، اعلام کردهاست که در این روز در شهرهای مختلف سوریه ۷۷ نفر کشته شدهاند که از این تعداد، ۲۶ نفر در حمص، ۲۸ نفر در حلب، ۶ نفر در درعا، ۴ نفر در حماة، ۹ نفر در مناطق مختلف دمشق، دو نفر در لاذقیه و یک نفر در هریک از شهرهای حلب و بوکمال جان خود را از دست دادهاند.[۲۰]
در ۲۸ مارس، شبکه خبری الشام از حضور گسترده نیروهای امنیتی در اکثر خیابانها و محلههای منطقه القابون در دمشق پایتخت سوریه خبر داد. بنا بر این گزارش نیروهای امنیتی بهشماری از منازل در نزدیکی مسجد الحسن یورش برده و جوانان حاضر در این منازل را دستگیر کردند.[۲۱][۲۲]
آوریل ۲۰۱۲: هیئت عمومی انقلاب سوریه در ۷ آوریل، شمار کشته شدگان در این روز به دست نیروهای دولتی این کشور در مناطق مختلف را، دستکم ۱۵۶ نفر اعلام کرد؛ که بیش از ۷۰ نفر از آنها از شهر اللطامنه در حومه حماه هستند. در این قتلعام سه خانواده بهطور کامل کشته شدند و دیگران در اثر گلولهباران بیهدف شهر توسط خودروهای زرهی ارتش دولتی سوریه، جان خود را از دست دادهاند. گزارشهای منتشره از حمص هم از گلولهباران توپخانهای شدید مناطق دیر بعلبه، جوره الشیاح و شماری دیگر از مناطق حکایت داشت. این گلولهباران که تصاویری از آن بر روی شبکه اینترنت پخش شد، دهها کشته و زخمی در پی داشت.
خبرگزاری رویترز به نقل از فعالان سوری گزارش داد که ۱۲ تن از کشته شدگان، خانواده یک افسر جدا شده از ارتش سوریه هستند. فیلم ویدئویی حاوی تصاویر این کشتهشدگان در شبکه اینترنت منتشر شد.
همچنین دهها نفر در گلولهباران شهرهایی در حومه استانهای حلب و ادلب، کشته شدند. بنا بر اعلام دیدهبان حقوق بشر سوریه، نیروهای دولتی به شهر اریحا در استان ادلب یورش برده و دهها منزل را به آتش کشیدند. شهر المیادین در حومه دیرالزور نیز شاهد یورش نیروهای دولتی و دستگیری دهها تن از اهالی آن بود.[۲۳]
مه ۲۰۱۲: در ۱۸ مه، هزاران نفر در شهر حلب، واقع در شمال سوریه، دست به تظاهرات زدهاند. فعالان حقوق بشر در سوریه میگویند که این بزرگترین تظاهراتی است که از زمان آغاز شورشها در سوریه برگزار شدهاست. گزارش شدهاست که همزمان تظاهراتی نیز در سایر نقاط سوریه برگزار شدهاست. این تظاهرات یک روز پس از آن صورت میگیرد که فعالان به منظور حمایت از دانشجویان حلب برای راهپیمایی فراخوان داده بودند. ناظران میگویند که جو ضد دولتی در این شهر با کشته شدن چند تن از دانشجویان به دست نیروهای امنیتی در اوایل ماه مه ۲۰۱۲ افزایش یافت.
ویدیوهایی که توسط فعالان در اینترنت منتشر شدهاست نشان میدهد که صدها نفر در نقاط مختلف حلب در راهپیماییهای ضد دولتی شرکتکردهاند.[۲۴]
در ۲۱ مه، گروه نظارت بر حقوق بشر در سوریه که در بریتانیا مستقر است اعلام نمود که گلولهباران نیروهای امنیتی سوریه در استان حما واقع در غرب این کشور ۳۴ کشته و تعداد زیادی مجروح بر جای گذاشتهاست. این نهاد گفت که در میان کشتهشدگان شهر صوران در مرکز این استان چند کودک نیز وجود دارند. رامی عبدالرحمان، رئیس این نهاد به خبرگزاری رویترز گفت: «نیروهای ارتش ابتدا شهر را به گلوله بستند و سپس به شهر حمله کردند.»[۲۵]
در ۲۵ مه، درگیریها و خشونتهای روز جمعه در سراسر سوریه، حداقل ۲۰ نفر کشته شدند. پس از نماز جمعه ۲۵ می ۲۰۱۲ دهها هزار نفر در تظاهرات ضد دولتی در گوشه و کنار سوریه شرکت نمودند. روز بعد در ۲۶ مه، حداقل ۱۰۸ تن از جمله سیزده کودک در شهر حمص، به دست نیروهای ارتش این کشور کشته شدهاند. این افراد از سازمان ملل و ناظرانش در سوریه خواستهاند تا اقدامات بیشتری برای دفاع از غیرنظامیان انجام دهند. در تصاویر ویدئویی، اجساد کودکان پس از گلولهباران شهرک حولا دیده میشود. در گلولهباران شهرک حولا، نیروهای دولتی از تانک، خمپاره و سایر سلاحهای سنگین استفاده کردند.[۲۶] مخالفان دولت سوریه میگویند کل اعضای خانوادهها در این حملات کشته شده و افرادی هم که نجات پیدا کردند، پس از آن که اسیر نیروهای دولتی شدند، کشته شدند. در واکنش به قتل ۱۰۸ تن از شهروندان سوریه، که به گفته ناظران سازمان ملل متحد توسط نیروهای دولتی بشار اسد صورت گرفت، آمریکا این اقدام را «وحشیانه» خواند و اتحادیه عرب نیز اعلام کرد نشستی اضطراری در این مورد برگزار کند. سازمان ملل متحد، بریتانیا و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس نیز بیانیههایی در محکومیت این کشتار منتشر کردند. آلمان، فرانسه، ایتالیا، بریتانیا، کانادا و استرالیا در واکنش به ادامه کشتار شهروندان غیرنظامی، سفیران سوریه را اخراج کردند.[۲۷][۲۸]
ژوئیه ۲۰۱۲: در ۱۷ ژوئیه ارتش آزاد سوریه در نبردی دمشق را آغاز کرد. اگرچه در نهایت بشار اسد توانست کنترل بر دمشق را حفظ کند اما حومهٔ این شهر بهویژه منطقهٔ غوطه شرقی به دست مخالفان افتاد. به این ترتیب این منطقهٔ سرسبز که پیشتر با باغها و تفریحگاههایش، میزبان مردم در تعطیلات آخر هفته بود تحت بمباران شدید هواپیماهای دولتی و بارش خمپارهها قرار گرفت و از اوایل سال ۲۰۱۳ میلادی نیز به محاصرهٔ کامل نیروهای ارتش سوریه درآمد؛ ولی در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۲ درگیریها به شهر حلب، دومین شهر بزرگ سوریه و از مراکز مهم تجاری این کشور گسترش یافت.[۲۹][۳۰]
سپتامبر ۲۰۱۲: در ماه سپتامبر، ارتش سوریه از مناطق کردنشین ازجمله؛ عامودا، عفرین، کوبانی، قامشلی خارج شده بود. در نتیجه، یگانهای مدافع خلق کنترل این مناطق را به دست گرفتند.
دسامبر ۲۰۱۲: دولت اسلامی عراق و شام (داعش) اعلام موجودیت کرد؛ و از ماه آوریل ۲۰۱۳ فعالیت خود را گسترش داد. در ۷ دسامبر، شورشیان سوری موفق شدند کنترل اکثر مناطق دیرالزور را در دست بگیرند.
سال ۲۰۱۳ (قدرت گرفتن مخالفان بشار اسد و ورود ایران و حزبالله)
[ویرایش]ژانویه ۲۰۱۳: در ۱۱ ژانویه، مخالفان بشار اسد به رهبری احرارالشام و جبهه النصره، موفق شدند تا پایگاه نظامی تَفِتناز را به تصرف نظامی خود درآورند.[۳۱]
فوریه ۲۰۱۳: مخالفان دولت بشار اسد در ۱۱ فوریه، پایگاه نظامی الجَراح را به تصرف نظامی خود درآورند.[۳۲] همچنین عمران الزعبی، وزیر اطلاعرسانی حکومت سوریه، تأیید کرد که در جریان سقوط پایگاه الجَراح، سه فروند هواپیمای جنگنده سالم ولی کارکرده از فرودگاه نظامی الجراح به دست دولت اسلامی عراق و شام افتاده بود.[۳۳]
مارس ۲۰۱۳: در ۷ مارس، مخالفان بشار اسد شامل نیروهای جبهه النصره، آزادیطلبان شام و شاهینهای سنی موفق به تصرف شهر رقه و دستگیری استاندار منصوب بشار اسد شدند.[۳۴]
در ۱۹ مارس، استفاده از گاز اعصاب سارین در بمباران شهر خان عسل در شمالغرب سوریه دستکم ۲۶ کشته بر جای گذاشت که حدود نیمی از قربانیانش سربازان دولتی بودند. تحقیقات سازمان ملل استفاده از گاز سارین در این منطقه را تأیید کرد؛ اما نتوانست تعیین کند که کدام طرف از آن استفاده کردهاست. دولت سوریه و مخالفان دولت، یکدیگر را به استفاده از این گاز سمی متهم میکردند.
در ۲۱ مارس، محمدسعید رمضان البوطی، امام جمعه مسجد اموی دمشق و بلندپایهترین روحانی سنی سوریه، در مسجد ایمان در منطقه «مزرعه» در مرکز دمشق، طی یک حمله انتحاری کشته شد.[۳۵] وی در جریان جنگ داخلی سوریه به صورت علنی از بشار اسد که متعلق به اقلیت علویان (سوریه) است حمایت میکرد.[۳۶]
آوریل ۲۰۱۳: در ۳۰ آوریل، سید حسن نصرالله، رهبر حزبالله لبنان برای کمک به دولت بشار اسد وارد عمل شد. ایران نیز با کمک قاسم سلیمانی، بسیج سوریه (نیروهای دفاع ملی سوریه) را تشکیل و سازماندهی کرد و به متحد اصلی بشار اسد در منطقه تبدیل شد.[۳۷]
۵ ژوئن ۲۰۱۳: شهر استراتژیک قصیر در غرب سوریه در مرز لبنان، پس از هجده ماه درگیری بار دیگر به کنترل دولت سوریه درآمد. نیروهای حزبالله، ارتش سوریه را در بازپسگیری این شهر همراهی کردند.
اوت ۲۰۱۳: ۲۱ اوت، در حومهٔ دمشق در منطقهٔ تحت کنترل شورشیان، حملهٔ دیگری با گاز سارین و به مراتب مرگبارتر از حمله خان عسل روی داد که صدها کشته برجای گذاشت. کارشناسان سازمان ملل اعلام کردند که موشکهای زمین به زمین حامل گاز سارین در زمانی که مردم خواب بودند، مناطق مسکونی را هدف قرار دادهاند. ایالات متحده آمریکا و دیگر کشورها بشار اسد را به دلیل انجام این حملات محکوم کردند. در ۲۸ اوت، جو بایدن معاون وقت رئیسجمهور آمریکا، ضمن اشاره به وجود شواهد کافی در مورد مسئولیت رژیم اسد در حمله شیمیایی اخیر گفت: «نباید گذاشت که استفاده از تسلیحات شیمیایی بدون مجازات باقی بماند. رئیسجمهور و من فکر میکنیم، کسانی که از سلاح شیمیایی علیه کودکان، زنان و مردان بیدفاع استفاده کردهاند، باید به سزای اعمالشان برسند.»[۳۸]
در ۳۱ اوت، باراک اوباما از کنگره خواست که مجوز حملات هوایی علیه دولت سوریه را صادر کند؛ اما جمهوریخواهان که اکثریت کنگره آمریکا را در اختیار داشتند، با این درخواست مخالفت کردند.
سپتامبر ۲۰۱۳: شورای امنیت سازمان ملل متحد در ۲۷ سپتامبر اعلام کرد، چنانچه سوریه انبارهای تسلیحات شیمیایی خود را از بین نبرد، از نیروی نظامی علیه این کشور استفاده خواهد کرد. در نیمهٔ اکتبر دولت سوریه کنوانسیون بینالمللی منع جنگافزارهای شیمیایی را امضا کرد. این کنوانسیون تولید، انبار و استفاده از سلاحهای شیمیایی را ممنوع میکرد.
سال ۲۰۱۴ (قدرتنمایی داعش و ورود آمریکا و اروپا به میدان)
[ویرایش]ژانویه ۲۰۱۴: در ۱۴ ژانویه، نیروهای داعش پس از نبردی شدید با مخالفان دولت بشار اسد، کنترل شهر رقه در شمال سوریه را به دست آوردند.[۳۹] داعش در پایان ماه ژوئن رسماً خلافت بر مناطق تحت اشغال خود در سوریه و عراق را اعلام کرد.[۴۰]
مارس ۲۰۱۴: در ۱۰ مارس، گروهی از راهبههای ارتدوکس که به مدت سه ماه در اسارت یکی از گروههای شورشی بودند، آزاد شدند. شورشیان این ۱۳ راهبه را از کلیسایی در شهر معلولا ربوده بودند.[۴۱]
صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل (یونیسف) در ۱۱ مارس اعلام کرد، آمار کودکانی که از مارس سال گذشته تحتتأثیر این جنگ قرار گرفتهاند از دو میلیون به پنج میلیون و ۵۰۰ هزار نفر رسیدهاست. یونیسف همچنین اعلام کرد که حدود یک میلیون کودک در مناطق و شهرهای محاصره شده به غذا، دارو و کمکهای بشردوستانه دسترسی ندارند.[۴۲]
در ۱۴ مارس، احمد جربا، رئیس ائتلاف ملی سوریه گفت که حامیان بینالمللیِ مخالفانِ حکومت سوریه باید به وعدهٔ خود در مورد ارسال سلاحهای سنگین عمل کنند. او گفت که به وی قول داده شده بود که اگر دولت سوریه مسئول شکست مذاکرات صلح تشخیص داده شود کشورهای «گروه دوستان سوریه» اسلحه سنگین در اختیار مخالفان قرار خواهند داد.[۴۳]
ارتش سوریه در ۱۶ مارس، شهر یبرود را به کنترل خود درآورد.[۴۴] در ۲۰ مارس، نیروهای ارتش سوریه موفق شدند دژ شهسواران (حصنالاکراد) را در استان حمص پس از درگیریهای شدید با شورشیان، تحت کنترل خود درآورند. همچنین اعلام شد که برای اولین بار از زمان شروع ناآرامیهای سوریه، کاروان حامل کمکهای سازمان ملل از ترکیه وارد سوریه شده و به شهر قامشلی در شمال شرقی سوریه رفتهاست.[۴۵] همچنین گزارش مشترک سازمان ملل متحد و سازمان منع تسلیحات شیمیایی (OPCW) در مورد اجرای توافقنامه انتقال تسلیحات شیمیایی سوریه انتشار یافت و در آن اعلام شد حدود ۴۶ درصد از کل تسلیحات شیمیایی سوریه به خارج منتقل شدهاست.[۴۶]
ژوئن ۲۰۱۴: در ۳ ژوئن، بشار اسد در مناطق تحت کنترل دولت سوریه نخستین انتخابات ریاست جمهوری این کشور با حضور بیش از یک نامزد را برگزار کرد. او درنهایت اعلام کرد که برای سومین بار به عنوان رئیسجمهوری سوریه انتخاب شدهاست. در ۲۳ ژوئن، سازمان منع تسلیحات شیمیایی اعلام کرد که تمام سلاحهای شیمیایی دولت سوریه را نابود کردهاست. با این وجود مخالفان دولت اعلام کردند که دولت سوریه همچنان سلاحهای شیمیایی دیگری دارد که آنها را مخفی کردهاست.
ژوئیه ۲۰۱۴: در ژوئیه بخشهای زیادی از استان دیرالزور به کنترل داعش درآمد همچنین این گروه، شهر دیرالزور را که در کنترل ارتش سوریه بود محاصره کرد.[۴۷]
اوت ۲۰۱۴: در ۲۴ اوت، پیکارجویان جهادی عضو داعش موفق شدند تا پایگاه نظامی طبقه را به تصرف درآورند.[۴۸] تا پیش از سقوط پایگاه، حدود ۱۴۰۰ سرباز ارتش سوریه در آن حضور داشتند که حدود ۷۰۰ نفر از آنها موفق به فرار و بقیه کشته یا اعدام شدند.[۴۹]
سپتامبر ۲۰۱۴: در ۲۳ سپتامبر، ایالات متحده آمریکا حملات هوایی محدود علیه نیروهای داعش در سوریه را آغاز کرد.
سال ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶
[ویرایش]۲۰۱۵: تبدیل ادلب پایگاه اصلی شورشیان، قدرت گرفتن کردهای شمال سوریه، ورود مستقیم روسیه به جنگ داخلی سوریه
[ویرایش]مارس ۲۰۱۵: در ۲۴ مارس شهر ادلب، مرکز استان ادلب تحت کنترل گروه جبهه النصره، تحت حمایت عربستان سعودی درآمد.[۵۰] با سقوط این شهر، به تدریج دیگر شهرهای این استان از جمله شهرهای استراتژیک جسرالشغور[۵۱] و اریحا[۵۲] نیز به کنترل اسلامگرایان افراطی درآمدند.
مه ۲۰۱۵: در ۲۱ مه، داعش شهر باستانی پالمیرا را تصرف کرد.[۵۳] اگرچه این شهر سرانجام در ۲۷ مارس ۲۰۱۶ به کنترل نیروهای ارتش سوریه درآمد[۵۴] اما داعش بار دیگر توانست ۹ ماه بعد در دسامبر ۲۰۱۶ وارد پالمیرا شود.[۵۵] در ۲۵ مه، شماری از مخالفان بشار اسد به میزبانی نورسلطان نظربایف در آستانه، پایتخت قزاقستان جمع شدند. اولین و دومین دور این مذاکرات که در اکتبر همان سال برگزار شد، بدون نتیجهای ثمربخش پایان یافت. از اواسط دسامبر سال ۲۰۱۶ میلادی ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان نیز موافقت کردند که آستانه به محل جدید مذاکرات صلح سوریه تبدیل شود.
سپتامبر ۲۰۱۵: در ۹ سپتامبر، پیکارجویان اسلامگرا مخالف اسد پس از کشتن حداقل ۵۶ سرباز دولتی، در حملهای کنترل پایگاه هوایی ابوظهور را به دست گرفتند.[۵۶]
در ۳۰ سپتامبر، روسیه که تا این زمان تنها به ارائه کمکهای نظامی به دولت اسد میپرداخت، بهطور جدی وارد جنگ شد. نیروی هوایی روسیه حملات بیسابقهای را علیه مخالفان بشار اسد به اجرا گذاشت و متهم شد که عمداً اهدافی غیرنظامی از جمله بیمارستانها را بمباران کردهاست. به این ترتیب به کمک روسیه، حکومت بشار اسد که در آستانهٔ فروپاشی بود موفق به تصاحب سرزمینهای بیشتری شد و سرنوشت جنگ داخلی پس از حدود چهار و نیم سال به نفع دولت اسد تغییر کرد.[۵۷]
اکتبر ۲۰۱۵: نیروهای دموکراتیک سوریه در ۱۰ اکتبر، ائتلافی از نیروهای کرد و عرب با حمایت ائتلاف ضد داعش اعلام موجودیت کرد. طبق گفته ائتلاف ضد داعش، عقب راندن داعش یکی از دلایل تشکیل نیروهای دموکراتیک سوریه بود.[۵۸][۵۹] اما به گفته ترکیه، «بسیاری از اعضای نیروهای دموکراتیک سوریه سابقه عضویت در حزب کارگران کردستان را دارند و این گروه نقش عمده ای در تقسیم سوریه بازی میکند.»
دسامبر ۲۰۱۵: در ۲۵ دسامبر زهران علوش رهبر گروه جیش الاسلام در حملهٔ هواییِ نیرویهای روس به یکی از جبهات جنگ در منطقه غوطه شرقی دمشق کشته شد.[۶۰]
سال ۲۰۱۶: شکست شورشیان در حلب، ورود ترکیه به خاک سوریه
[ویرایش]ژوئن ۲۰۱۶: در ۲۶ ژوئن و پس از چهار ماه نبرد سختِ نیروهای داعش با مبارزان کرد که تحت حمایت هواپیماهای ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا بودند، سرانجام داعش از شهر کوبانی در مرز ترکیه و سوریه بیرون رانده شد.
ژوئیه ۲۰۱۶: در ۲۹ ژوئیه، اسلامگرایان جبهه النصره که شاخهٔ القاعده در سوریه محسوب میشوند نام خود را به جبهه فتح شام تغییر داده و از القاعده جدا شدند.[۶۱]
اوت ۲۰۱۶: در ۲۴ اوت، ترکیه، عملیات سپر فرات را در استان حلب علیه داعش و همچنین کردهای عضو یگانهای مدافع خلق به اجرا گذاشت.[۶۲] کارشناسان سازمان ملل و سازمان منع سلاحهای شیمیایی نیز مشترکاً اعلام کردند که ارتش سوریه از گاز کلر در سه حملهٔ جداگانه علیه مخالفان استفاده کردهاست. بر اساس گزارش آنها نیروهای داعش نیز از گاز خردل استفاده کرده بودند.
نوامبر ۲۰۱۶: نیروهای دموکراتیک سوریه تحت حمایت ائتلاف ضد داعش در ۶ نوامبر و در عملیات بازپسگیری رقه، پایتخت داعش در سوریه را آغاز کردند.[۶۳] همزمان با آن، عملیات آزادسازی موصل در عراق نیز انجام شد.
دسامبر ۲۰۱۶: در ۲۲ دسامبر، دولت بشار اسد سرانجام با حمایت دو متحد اصلی خود یعنی ایران و روسیه از بازپسگیری کامل حلب خبر داد.[۶۴] در ۳۰ دسامبر، بر اساس توافقی که با حمایت روسیه و ترکیه و در غیاب آمریکا منعقد شد، طرح آتشبس به اجرا گذاشته شد.[۶۵]
سال ۲۰۱۷
[ویرایش]سال ۲۰۱۷: مذاکرات آستانه، تشکیل مناطق کاهش تنش، عقبنشینی داعش و قدرت گرفتن دولت بشار اسد
[ویرایش]ژانویه ۲۰۱۷: در ۲۳ ژانویه و در مذاکرات بینالمللی آستانه تحت حمایت ایران و ترکیه و روسیه، هیاتی از مخالفان دولت بشار اسد متشکل از ۱۲ نماینده، مذاکراتِ غیرمستقیم با هیاتی از نمایندگانِ بشار اسد را آغاز کردند. در پایان این مذاکرات دو روزه، بر سر ایجاد تشکلی با هدف اجرای قطعنامهٔ آتشبس شورای امنیت سازمان ملل توافق شد. در ۲۸ ژانویه، گروههای جبهه فتح شام، جنبش نورالدین زنکی، لواء الحق، جبهه انصارالدین و جیش السنه با یکدیگر متحد شده و هیئت تحریر شام را در شمال غرب سوریه تشکیل دادند.[۶۶]
۲۸ فوریه ۲۰۱۷: چین و روسیه در ۲۸ فوریه، قطعنامهٔ جدید شورای امنیت سازمان ملل برای تحریم دولت سوریه را در واکنش به استفاده از سلاحهای شیمیایی وتو کردند.[۶۷]
مارس ۲۰۱۷: در ۲ مارس، ارتش سوریه شهر پالمیرا را به کمک روسیه تصرف کرد.[۶۸] در ۹ مارس، دونالد ترامپ به عنوان بخشی از تلاش برای بازپسگیری شهر رقه از نیروهای داعش، برنامههای نظامی برای تجهیز کردهای یپگ (YPG) را تأیید کرد؛ این حرکت خشم ترکیه را در پی داشت. ۲۶ مارس، نیروهای دموکراتیک سوریه در پی نبرد سنگینی با داعش، کنترل پایگاه هوایی طبقه را به دست گرفتند.[۶۹]
آوریل ۲۰۱۷: در ۴ آوریل، دستکم ۵۸ نفر در پی استفاده از گاز اعصاب در شهر خان شیخون در استان ادلب جان باختند. به گفتهٔ شاهدان این حملات توسط هواپیماهای سوری یا روسی انجام شدهاست. مسکو و دمشق این اتهامات را رد کردند.[۷۰] در ۶ آوریل آمریکا با ۵۹ موشک مواضعی متعلق به دولت بشار اسد از جمله یک پایگاه هوایی را در مرکز سوریه هدف قرار داد. دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا این کار را در راستای امنیت ملی آمریکا توجیه کرد.
مه ۲۰۱۷: در ۱۲ مه، ارتش سوریه پایگاه هوایی الجراح را از داعش پس گرفت.[۷۱]
ژوئیه ۲۰۱۷: دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین در ۷ ژوئیه، با برقراری آتشبس محدود در سه استان در جنوب غرب سوریه موافقت کردند. در ۲۳ ژوئیه و تنها یک روز پس از آنکه ارتش اعلام کرد که آتشبس در منطقه به اجرا گذاشته شدهاست، جنگندههای سوریه حومههای دمشق را بمباران کردند.
سپتامبر ۲۰۱۷: ارتش سوریه در ۵ سپتامبر اعلام کرد که توانستهاست محاصره شهر دیرالزور در شرق این کشور را که از حدود سه سال پیش در کنترل نیروهای داعش است، بشکند و به سه کیلومتری شهر برسد.[۷۲]
اکتبر ۲۰۱۷: در ۱۷ اکتبر، نیروهای دمکراتیک سوریه با حمایت ائتلاف ضد داعش (به رهبری آمریکا) شهر رقه را از داعش بازپس گرفتند.[۷۳]
نوامبر ۲۰۱۷: در ۳ نوامبر، نیروهای دولتی سوریه شهر دیرالزور را بهطور کامل از داعش بازپس گرفتند.[۷۴] در ۲۱ نوامبر، اعلام پایان خلافت داعش به ادعای قاسم سلیمانی و قدردانی از سید علی سیستانی (مرجعیت دینی عراق)، سید علی خامنهای (رهبر جمهوری اسلامی ایران) و سید حسن نصرالله (دبیرکل حزبالله لبنان) از او رخ داد و همچنین گروه داعش آمریکایی–اسرائیلی خوانده شد.[۷۵]
سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹
[ویرایش]سال ۲۰۱۸: درگیریهای غوطه، حمله ترکیه به عفرین، نبرد جنوب سوریه
[ویرایش]ژانویه ۲۰۱۸: در ۱۰ ژانویه، نیروهای دولتی سوریه پایگاه هوایی ابوظهور را از مخالفان بازپس گرفتند.[۷۶]
۲۲ ژانویه، دیدهبان حقوق بشر سوریه مستقر در لندن ۲۱ مورد خفگی در شهر دوما واقع در غوطهٔ شرقی را گزارش داد. مشاهدات ساکنان و منابع پزشکی از وقوع حملهای دیگر این بار با گاز کلر خبر میداد. پیش از این در ۱۳ ژانویه نیز حمله مشابهی در حومهٔ دوما گزارش شده بود.
فوریه ۲۰۱۸: در ۲۴ فوریه و در پی تشدید بیسابقهٔ حملات نیروهای دولت مرکزی سوریه به منطقهٔ غوطهٔ شرقی، شورای امنیت سازمان ملل متحد به اتفاق آرا با تصویب قطعنامهای خواستار برقراری فوری و بدون تأخیر آتشبسی ۳۰ روزه در سراسر سوریه، با هدف رساندن کمکهای بشردوستانه به مناطق درگیری شد. با وجود تصویب این قطعنامه، نیروهای بشار اسد و متحدانش همچنان به حملات خود به مواضع شورشیان در منطقهٔ غوطه شرقی ادامه دادند. تنها طی یک ماه اخیر بیش از ۱۱۰۰ غیرنظامی در این منطقه کشته شدهاند. بنا بر اعلام آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد حدود ۳۹۰ هزار نفر در غوطهٔ شرقی در «جهنمی روز زمین» به سر میبرند.[۷۷]
تنها طی یکماه اخیر بیش از ۱۱۰۰ غیرنظامی در این منطقه کشته شدهاند. بنا بر اعلام آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد حدود ۳۹۰ هزار نفر در غوطهٔ شرقی در جهنمی روز زمین به سر میبرند.[۷۸]
مارس ۲۰۱۸: در ۱۸ مارس، شورشیان سوری تحت حمایت ترکیه کنترل شهر عفرین را بهدست گرفتند. خبرگزاری دولتی ترکیه، آناتولی، از قول رجب طیب اردوغان رئیسجمهوری این کشور گزارش داد که ارتش آزاد سوریه وارد عفرین شده و کنترل مرکز شهر را کاملاً در دست گرفتهاست.[۷۹][۸۰]
آوریل ۲۰۱۸: خبرگزاری اسپوتنیک به نقل از ژنرال یوری یفتوشنکو، رئیس مرکز روسی مصالحه طرفهای درگیری سوری، در ۱۲ آوریل، اعلام کرد که غوطه شرقی تحت کنترل کامل ارتش سوریه درآمد.[۸۱]
مه ۲۰۱۸: در ۲۸ مه، مخالفان بشار اسد با حمایت ترکیه و با قوایی ۳۵ هزار نفره ارتش ملی سوریه را تشکیل دادند.[۸۲]
ژوئیه ۲۰۱۸: ارتش سوریه در ۱۲ ژوئیه، شهر درعا در جنوب سوریه را از شورشیان پس گرفت.[۸۳]
سال ۲۰۱۹: شکست داعش، ادامه حملات داعش، خروج ایالات متحده از شمال سوریه، حمله ترکیه به شمال سوریه، بازگشت ارتش سوریه به مناطق کردنشین و کشته شدن ابوبکر بغدادی
[ویرایش]ژانویه ۲۰۱۹: در ۱۰ ژانویه، تحریر الشام با بیرون راندن مخالفان اسد به خصوص گروههای تحت حمایت ترکیه از ادلب، کنترل استان ادلب را به دست گرفت.[۸۴]
۹ فوریه ۲۰۱۹: نیروهای دموکراتیک سوریه نبرد باغوز فوقانی را با کمک ائتلاف ایالات متحده علیه داعش به عنوان بخشی از عملیات دیرالزور آغاز کردند.[۸۵]
مارس ۲۰۱۹: نیروهای دموکراتیک سوریه آخرین نبرد خود را با واپسین گروه جهادیان داعش در ۱ مارس، در باغوز آغاز کردند.[۸۶] در ۲۳ مارس، نیروهای دموکراتیک سوریه پس از هفتهها نبرد با داعش در باغوز سرانجام اعلام کردند که آخرین منطقه تحت کنترل داعش را تصرف کردند و به این ترتیب داعش همه مناطق تحت کنترل خود در سوریه را از دست داد.[۸۷]
ژوئن ۲۰۱۹: در ۸ ژوئن، عبدالباسط ساروت، فوتبالیست و خواننده مشهور سوری که از سالها پیش به صف مخالفان بشار اسد پیوسته بود و فرماندهی گروهی به نام جیش العزه را برعهده داشت، در جریان نبرد با نیروهای دولتی سوریه در جبهه استان حما کشته شد.[۸۸]
اوت ۲۰۱۹: در ۷ اوت، ایالات متحده آمریکا و ترکیه برای تشکیل منطقه امن در شمال سوریه به توافق رسیدند از مهمترین دلایل ایجاد منطقه امن، دور کردن نیروهای دموکراتیک سوریه از مرز ترکیه و جلوگیری از حمله احتمالی ترکیه به شمال سوریه بود.[۸۹] در ۱۴ اوت و با ادامه پیشروی نیروهای دولتی، شهر خان شیخون در جنوب استان ادلب به محاصره نیروهای دولتی درآمد.[۹۰] در ۲۰ اوت، نیروهای مسلح سوریه کنترل کامل شهر خان شیخون را به دست گرفتند.[۹۱]
اکتبر ۲۰۱۹: در ۹ اکتبر، ترکیه و شورشیان سوری تحت حمایت آن، برای مقابله با کردهای عضو یگانهای مدافع خلق، عملیاتی تحت عنوان چشمه صلح را در شمال و شمال شرقی سوریه آغاز کردند.[۹۲][۹۳][۹۴] تا اواسط اکتبر ۲۰۱۹، شهرهای تل ابیض و رأسالعین به کنترل ترکیه و متحدانش درآمد.[۹۵][۹۶]
در ۱۴ اکتبر، آمریکا ارتش خود را از شمال سوریه خارج کرد.[۹۷] ارتش سوریه و روسیه به درخواست نیروهای دموکراتیک سوریه و برای جلوگیری از پیشروی ترکیه در ۱۵ اکتبر، وارد مناطق شرق فرات شدند از جمله رقه، الثوره، عین عیسی، تل تمر، پایگاه هوایی طبقه، کوبانی و منبج.[۹۸][۹۹] در ۲۶ اکتبر ابوبکر بغدادی رهبر داعش در عملیات نیروهای آمریکایی در روستای باریشا در استان ادلب کشته شد.[۱۰۰]
نوامبر ۲۰۱۹: در ۲۰ نوامبر، کمیته جدید قانون اساسی سوریه به منظور بحث و گفتگو و پایان دادن به جنگ داخلی سوریه و تهیه پیش نویس قانون اساسی جدید برای سوریه، فعالیت خود را آغاز کرد.
سال ۲۰۲۰ (رویارویی مستقیم ترکیه و سوریه در ادلب، بحران اقتصادی سوریه)
[ویرایش]۲۰۲۰: تشدید تظاهرات، حملات راکتی متوالی به پایگاههای آمریکا، عقبنشینی ترکیه
[ویرایش]ژانویه ۲۰۲۰: در ۲۹ ژانویه، نیروهای دولتی سوریه با حمایت روسیه کنترل شهر معره نعمان در استان ادلب را بهدست گرفتند.[۱۰۱]
فوریه ۲۰۲۰: در ۶ فوریه، شهر استراتژیک سراقب، با پشتیبانی هوایی روسیه به کنترل نیروهای دولتی درآمد.[۱۰۲] همچنین ارتش سوریه موفق به تصرف ۱۳۹ منطقه در شمال غرب سوریه شد.[۱۰۳][۱۰۴]
در ۱۱ فوریه ارتش سوریه کنترل کامل بزرگراه استراتژیک حلب-دمشق (بزرگراه M5) را در دست گرفت. بزرگراه M5، جنوب سوریه را با گذر از دمشق به شهر حلب در شمال این کشور متصل میکند و از آن به عنوان یکی از شاهراههای اقتصادی سوریه نام برده میشود.[۱۰۵] در ۲۷ فوریه شورشیان سوری، مجدداً کنترل شهر سراقب را به دست گرفتند.[۱۰۶]
در ۲۸ فوریه و در جریان پیشروی نیروهای ارتش سوریه، ۳۳ تن از سربازان ارتش ترکیه در ادلب کشته شدند. اما ترکیه در ۳ مارس ۲۰۲۰ اعلام کرد که به نیروهای دولتی سوریه حمله کرده و دهها نفر از سربازان سوریه را کشتهاست.[۱۰۷]
مارس ۲۰۲۰: در ۱ مارس سراقب بار دیگر تحت کنترل ارتش سوریه قرار گرفت.[۱۰۸] در ۵ مارس، روسیه و ترکیه بر سر آتشبس در ادلب توافق کردند.[۱۰۹]
آوریل ۲۰۲۰: در جریان یک بمبگذاری عفرین ۲۰۲۰ در ۲۸ آوریل، ۴۰ نفر از جمله ۱۱ کودک کشته شدند. اگرچه هیچ گروهی مسئولیت حمله را برعهده نگرفت اما ترکیه، یگانهای مدافع خلق (YPG) را مسئول این حمله دانست. براساس گزارش دیدبان حقوق بشر سوریه، حداقل شش تن از مبارزان سوری تحت حمایت ترکیه در این انفجار کشته شدهاند.[۱۱۰][۱۱۱]
ژوئن ۲۰۲۰: در ۱۰ ژوئن، صدها معترض در شهر دروزینشین سویدا برای چهارمین روز متوالی در برابر بحران اقتصادی سوریه دست به تظاهرات زدند، چرا که پوند سوریه هفت روز قبل از آن، به ۳۰۰۰ دلار کاهش یافته بود.[۱۱۲] در ۱۱ ژوئن و به دنبال اعتراضات ضددولتی و بدتر شدن اوضاع اقتصادی، بشار اسد رئیسجمهور سوریه، عماد خمیس نخستوزیر را برکنار کرد.[۱۱۳] به گفته تحلیلگران، کاهش ارزش لیر و افزایش چشمگیر تحریمها، تهدیدات جدیدی برای بقای دولت اسد بهوجود آوردهاست.[۱۱۴][۱۱۵]
در ۱۷ ژوئن آمریکا از اجرایی شدن قانون سزار خبر داد که به موجب آن، تمام دولتها، گروهها، شرکتها و افرادی که مستقیم و غیر مستقیم به دولت سوریه کمک مالی یا نظامی یا در چهار بخش نفت، گاز طبیعی، هواپیماهای نظامی، ساخت و ساز و مهندسی فعالیت کنند را تحریم میکند.[۱۱۶]
اوت ۲۰۲۰: در ۱ اوت، شرکت دلتا کرسنت انرژی آمریکا با نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) قرارداد نفتی امضا کرد. ترکیه، سوریه، ایران و روسیه این قرارداد را محکوم کرده و آن را نقض حقوق بینالملل، یکپارچگی، وحدت و حاکمیت سوریه خواندند.[۱۱۷][۱۱۸][۱۱۹]
سال ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲
[ویرایش]این بخش به هیچ منبع و مرجعی استناد نمیکند. |
مه ۲۰۲۱: در ۲۷ مه، طبق نتایج نهایی و رسمی، بشار اسد پیروز انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۱ سوریه که توسط خودش برگزار شده بود شد. وی توانست با کسب ۹۵٫۱ درصد آرا برای چهارمین بار این منصب را عهدهدار شود.
در ۳۰ دسامبر، وقوع حملات راکتی شدید به پایگاه نیروهای آمریکایی در نزدیکی میدان نفتی العمر واقع در حومه شرقی دیرالزور و به دنبال آن پرواز جنگندهها و هواپیماهای شناسایی آمریکایی بر فراز منطقه؛ تمامی راههای منتهی به این پایگاه توسط شبه نظامیان مورد حمایت آمریکا بسته شدند. همچنان هیچ گروهی مسئولیت این حمله را برعهده نگرفت.
طبق اعلام دیدبان حقوق بشر سوریه تنها طی سال ۲۰۲۲، حدود ۳۸۲۵ نفر کشته شدند که ۱۶۲۷ تن از آنها غیرنظامی بودند. از جمله غیرنظامیان ۳۲۱ کودک هستند. تنها حدود ۲۰۹ غیرنظامی به دلیل انفجار مین زمینی کشته شدند.
آمار تلفات و خسارات
[ویرایش]جستارهای مرتبط
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ Marsh، Katherine (۲۰۱۱-۰۴-۰۹). «Syria's biggest day of unrest yet sees at least 20 people killed» (به انگلیسی). The Guardian. شاپا 0261-3077. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ "Breaking News, World News and Video from Al Jazeera". Al Jazeera (به انگلیسی). Retrieved 2024-04-26.
- ↑ "Iran denies supporting Syria in dealing with protestors". Tehran Times (به انگلیسی). 2011-04-18. Retrieved 2024-04-26.
- ↑ "The Latest News from the UK and Around the World". Sky News (به انگلیسی). Retrieved 2024-04-26.
- ↑ Fahim، Kareem؛ Saad، Hwaida (۲۰۱۳-۰۲-۰۹). «A Faceless Teenage Refugee Who Helped Ignite Syria's War» (به انگلیسی). The New York Times. شاپا 0362-4331. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «Mid-East unrest: Syrian protests in Damascus and Aleppo» (به انگلیسی). BBC News. ۲۰۱۱-۰۳-۱۵. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Sinjab, Lina (19 March 2011). "Middle East unrest: Silence broken in Syria". BBC News. Retrieved 7 August 2015.
- ↑ "Syria: Seven Police Killed, Buildings Torched in Protests". Israel National News. Retrieved 18 August 2015.
- ↑ "The struggle for Syria in 2011" (PDF). Understanding War. Retrieved 7 August 2015.
- ↑ "Assad blames conspirators for Syrian protests". The Guardian. Retrieved 7 August 2015.
- ↑ رادیوفردا (۲۰۱۱-۰۶-۱۲). «درگیری شدید میان ارتش و مخالفان بشار اسد در شمال غربی سوریه». رادیو فردا. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ شواهدی تازه از پیوستن نظامیان به ارتش آزاد سوریه، بیبیسی فارسی
- ↑ Abouzeid، Rania (۲۰۱۲-۱۲-۲۵). «Interview with Official of Jabhat Al-Nusra, Syria's Islamist Militia Group» (به انگلیسی). Time. شاپا 0040-781X. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ TABNAK، تابناک | (۱۳۹۱-۱۰-۰۲). ««مسلحترین مخالفان» بشار اسد چه کسانی هستند؟». fa. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «در روز انتخابات؛ تعداد کشتههای ناآرامیهای سوریه از ۵۰۰۰ نفر گذشت». BBC News فارسی. ۲۰۱۱-۱۲-۱۲. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ . Al Jazeera (۲۰۱۱-۰۳-۱۸). "UN chief slams Syria's crackdown on protests".
- ↑ کشتههای ناآرامیهای سوریه [پیوند مرده]
- ↑ «کشته شدن تعدادی در انفجارهای دمشق». fa.alalamtv.net. ۱۳۹۰-۱۰-۰۲. دریافتشده در ۲۰۱۹-۰۷-۰۷.[پیوند مرده]
- ↑ «نماینده سازمان ملل متحد حمص را "ویرانه" خواند». BBC News فارسی. ۲۰۱۲-۰۳-۰۸. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «همزمان با مذاکرات کوفی عنان با بشار اسد، خشونتها در سوریه ادامه دارد». BBC News فارسی. ۲۰۱۲-۰۳-۱۰. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ رادیوفردا (۲۰۱۲-۰۴-۰۸). ««بیش از ۱۵۰ نفر» روز شنبه در سوریه کشته شدند». رادیو فردا. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «کشته شدن ۲۴ تن در سوریه | خبرها | فارسی». بایگانیشده از اصلی در ۱۰ آوریل ۲۰۱۲. دریافتشده در ۲۹ ژانویه ۲۰۱۳.
- ↑ «دولت سوریه: نظامیان فعلا از مناطق مسکونی عقب نمینشینند». BBC News فارسی. ۲۰۱۲-۰۴-۰۸. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «هزاران نفر در شهر حلب سوریه دست به تظاهرات زدند». BBC News فارسی. ۲۰۱۲-۰۵-۱۸. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۳۰.
- ↑ «در گلولهباران حما '۳۴ نفر کشته شدند'». BBC News فارسی. ۲۰۱۲-۰۵-۲۱. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۳۰.
- ↑ «مخالفان سوری: ۸۸ نفر در حمص کشته شدهاند». BBC News فارسی. ۲۰۱۲-۰۵-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۳۰.
- ↑ «کشورهای غربی دیپلماتهای سوریه را اخراج کردند». BBC News فارسی. ۲۰۱۲-۰۵-۲۹. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۳۰.
- ↑ «واکنش شدید بین المللی به کشتار نیروهای دولتی سوریه در «حوله»». رادیو فردا. ۲۰۱۲-۰۵-۲۷. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۳۰.
- ↑ Damien Cave (31 July 2012). "Rebels in Syria's Largest City Said to Seize 2 Police Stations". The New York Times. Archived from the original on 31 July 2012. Retrieved 1 August 2012.
- ↑ "Brutal Treatment of Pro-Assad Captives" (Slide show). The New York Times. 1–3 August 2012. Archived from the original on 3 August 2012. Retrieved 3 August 2012.
- ↑ «فرودگاه استراتژیک سوریه در تصرف شورشیان – DW – ۱۳۹۱/۱۰/۲۲». dw.com. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۳۰.
- ↑ ارتش آزاد سوریه فرودگاه نظامی حلب را به تصرف درآورد بایگانیشده در ۱۳ فوریه ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine، العربیه فارسی
- ↑ «۲۰۰ حمله هوایی سوریه به مواضع مخالفان در ۳۶ ساعت». BBC News فارسی. ۲۰۱۴-۱۰-۲۲. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۳۰.
- ↑ «جهان - BBC فارسی - مرکز استان رقه سوریه 'به دست مخالفان افتاد'». www.bbc.co.uk. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۳۰.
- ↑ Damascus mosque blast kills 42 including senior Syrian imam بایگانیشده در ۲۲ مارس ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine, The Reuters
- ↑ «جهان - BBC فارسی - 'مرگ روحانی بلندپایه سوریه در انفجار دمشق'». www.bbc.co.uk. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ "National Defence Forces". Wikipedia (به انگلیسی). 2022-09-19.
- ↑ «گاهشمار کاربست سلاح شیمیایی و جنگ داخلی در سوریه – DW – ۱۳۹۲/۶/۷». dw.com. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ AsiaNews.it. "Syria, anti-Assad rebel infighting leaves 700 dead, including civilians". www.asianews.it (به انگلیسی). Retrieved 2024-04-26.
- ↑ «داعش در عراق و سوریه اعلام "خلافت" کرد – DW – ۱۳۹۳/۴/۸». dw.com. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «شورشیان سوری راهبه های اسیر را آزاد کردند». BBC News فارسی. ۲۰۱۴-۰۳-۱۰. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «یونیسف: دو میلیون کودک سوری نیازمند حمایت روانی هستند». BBC News فارسی. ۲۰۱۴-۰۳-۱۱. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «مخالفان حکومت سوریه: غرب به وعده ارسال اسلحه عمل کند». BBC News فارسی. ۲۰۱۴-۰۳-۱۴. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ ارتش سوریه شهر یبرود را به کنترل خود درآورد بیبیسی فارسی
- ↑ «صفحه اول: ارتش سوریه «دژ شهسواران» در حمص را از شورشیان پس گرفت». BBC News فارسی. ۲۰۲۴-۰۴-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ http://isna.ir/fa/news/92122918647/حدود-نیمی-از-زرادخانه-شیمیایی-سوریه-به-خارج
- ↑ «Islamic State expels rivals from Syria's Deir al-Zor - activists | Reuters». web.archive.org. ۲۰۱۸-۱۱-۲۹. بایگانیشده از اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۸. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «داعش یک پایگاه هوایی مهم در شمال سوریه را از ارتش گرفت». BBC News فارسی. ۲۰۱۴-۰۸-۲۴. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «شبهنظامیان 'دولت اسلامی' دهها سرباز سوری را 'اعدام' کردند». BBC News فارسی. ۲۰۱۴-۰۸-۲۸. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «شبهنظامیان مخالف دولت سوریه شهر ادلب را 'تصرف کردند'». BBC News فارسی. ۲۰۱۵-۰۳-۲۸. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «پیکارجویان اسلامگرا شهر جسرالشغور را 'به تصرف خود در آوردند'». BBC News فارسی. ۲۰۱۵-۰۴-۲۵. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «با سقوط شهر اریحا، استان ادلب سوریه به تصرف شبهنظامیان ضد حکومت اسد درآمد». رادیو فردا. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «شهر تاریخی پالمیرا در سوریه به تصرف داعش درآمد». euronews. ۲۰۱۵-۰۵-۲۱. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «ارتش سوریه، 'شهر پالمیرا را از داعش پس گرفت'». BBC News فارسی. ۲۰۱۶-۰۳-۲۷. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «پالمیرا بعد از دو بار دست به دست شدن دوباره به دست داعش افتاد». BBC News فارسی. ۲۰۱۶-۱۲-۱۱. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «اسلامگرایان سوری ۵٦ سرباز دولتی را اعدام کردند». ار.اف.ای - RFI. ۲۰۱۵-۰۹-۱۹. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ International, Sputnik (2015-09-09). "Russia Arming Syria to Counter Terrorism". Sputnik International (به انگلیسی). Retrieved 2024-04-26.
- ↑ Starr, Barbara (2016-05-21). "Top U.S. commander completes day-long secret visit to Syria | CNN Politics". CNN (به انگلیسی). Retrieved 2024-04-26.
- ↑ "Syrian fighter jets hit Kurd-held areas for first time". Al Jazeera (به انگلیسی). Retrieved 2024-04-26.
- ↑ «زهران علوش، رهبر جیش الاسلام در سوریه 'کشته شد'». BBC News فارسی. ۲۰۱۵-۱۲-۲۵. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ جبهه نصرت از القاعده جدا شد[پیوند مرده]، بیبیسی فارسی
- ↑ "Operation 'Euphrates Shield' ends ISIL rule in Jarablus". Al Jazeera (به انگلیسی). Retrieved 2024-04-26.
- ↑ «عملیات آزادسازی رقه با حمایت جنگندههای آمریکا». تابناک. ۱۳۹۵-۰۸-۱۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «حلب به کنترل کامل ارتش سوریه درآمد». euronews. ۲۰۱۶-۱۲-۲۲. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «توافقنامه آتشبس سراسری در سوریه امضا شد». BBC News فارسی. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «Tahrir al-Sham: Al-Qaeda's latest incarnation in Syria» (به انگلیسی). BBC News. ۲۰۱۷-۰۲-۱۲. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «روسیه و چین قطعنامه تحریم علیه سوریه را وتو کردند – DW – ۱۳۹۵/۱۲/۱۰». dw.com. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «ارتش سوریه پالمیرا را به کمک روسیه تصرف کرد – DW – ۱۳۹۵/۱۲/۱۲». dw.com. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «نبرد رقه: شورشیان یک پایگاه هوایی را از داعش پس گرفتند». BBC News فارسی. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «حمله شيميايى به ادلب: چه كسى و چرا؟». BBC News فارسی. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «ارتش سوریه فرودگاه نظامی الجراح را از داعش پس گرفت». ایسنا. ۲۰۱۷-۰۵-۱۳. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «ارتش سوریه از شکسته شدن محاصره دیرالزور خبر داد». euronews. ۲۰۱۷-۰۹-۰۵. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «آخرین مقاومت داعش در رقه در هم شکست». BBC News فارسی. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «شهر دیرالزور سوریه از کنترل داعش خارج شد». euronews. ۲۰۱۷-۱۱-۰۲. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «اعلام رسمی "پایان داعش" در نامه قاسم سلیمانی به خامنهای – DW – ۱۳۹۶/۸/۳۰». dw.com. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «ارتش سوریه کنترل فرودگاه ابوظهور در استان ادلب را به دست گرفتند». euronews. ۲۰۱۸-۰۱-۱۱. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «ادامه اختلاف در شورای امنیت بر سر بحران غوطهشرقی». BBC News فارسی. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «در غوطه شرقی، "جهنم روی زمین" چه میگذرد – DW – ۱۳۹۶/۱۲/۷». dw.com. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «عفرین از کنترل کردها خارج شد». BBC News فارسی. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ فردا، رادیو (۲۰۱۸-۰۳-۱۸). «نیروهای تحت حمایت ترکیه «کنترل شهر عفرین سوریه را در دست گرفتند»». رادیو فردا. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ غوطه شرقی تحت کنترل کامل ارتش سوریه درآمد خبرگزاری اسپوتنیک
- ↑ «مخالفان اسد با حمایت ترکیه "ارتش ملی" تشکیل میدهند – DW – ۱۳۹۷/۵/۲۱». dw.com. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «نیروهای ارتش سوریه کنترل درعا را در اختیار گرفتند». BBC News فارسی. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «ابومحمد جولانی، رهبر تحریرالشام از موضع ترکیه در قبال کردها حمایت کرد». euronews. ۲۰۱۹-۰۱-۱۵. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ hermes (15 February 2019). "ISIS militants mount desperate last stand in 1-sq-km 'caliphate'". The Straits Times. Retrieved 16 February 2019.
- ↑ «'نبرد آخر' علیه داعش در سوریه آغاز شد». BBC News فارسی. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «نیروهای دموکراتیک سوریه، پیروزی نهایی بر داعش را اعلام کرد». BBC News فارسی. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «عبدالباسط ساروت، چهره نمادین و جنجالی انقلاب سوریه کشته شد». euronews. ۲۰۱۹-۰۶-۰۸. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ France-Presse, Agence (2019-08-07). "Syria: Turkey and US reach deal to manage tensions over Kurds". The Guardian (به انگلیسی). ISSN 0261-3077. Retrieved 2019-08-25.
- ↑ «شهر خان شیخون ادلب به محاصره ارتش سوریه در آمد». euronews. ۲۰۱۹-۰۸-۱۴. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ ««نیروهای دولتی کنترل کامل خان شیخون را به دست گرفتند»». euronews. ۲۰۱۹-۰۸-۲۱. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «ترکیه عملیات نظامی خود در شمال سوریه را آغاز کرد». euronews. ۲۰۱۹-۱۰-۰۹. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «حمله ترکیه به سوریه؛ شواری امنیت نشست فوری برگزار میکند». euronews. ۲۰۱۹-۱۰-۰۹. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «تمام آنچه باید درباره عملیات «چشمه صلح» ترکیه بدانیم». euronews. ۲۰۱۹-۱۰-۰۹. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ ارتش ترکیه کنترل شهر تل ابیض را بهدست گرفت خبرگزاری اسپوتنیک
- ↑ "Turkey claims capture of key Syrian border town as offensive continues" (به انگلیسی). انبیسی نیوز. Retrieved 12 October 2019.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۱۵ اکتبر ۲۰۱۹. دریافتشده در ۲۷ دسامبر ۲۰۱۹.
- ↑ «ارتش سوریه با کمک روسیه وارد شهر کوبانی در شمال سوریه شد – DW – ۱۳۹۸/۷/۲۴». dw.com. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «با خروج نیروهای آمریکایی، ارتش سوریه وارد منبج شد – DW – ۱۳۹۸/۷/۲۳». dw.com. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «ابوبکر البغدادی رهبر داعش کشته شد؛او که بود و چه بر سر میراثش میآید؟». euronews. ۲۰۱۹-۱۰-۲۷. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ ««معرة النعمان» سوریه با حمایت روسیه از کنترل مخالفان مسلح خارج شد». euronews. ۲۰۲۰-۰۱-۲۹. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «تصرف سراقب در ادلب؛ آوارگی ۶۰۰هزار غیرنظامی – DW – ۱۳۹۸/۱۱/۱۸». dw.com. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ "Syria regime forces surround Turkish army post in Idlib". France 24. December 23, 2019.
- ↑ "Aid groups warn of 'humanitarian catastrophe' in northwest Syria". Al Jazeera (به انگلیسی). Retrieved 2024-04-26.
- ↑ «ارتش سوریه کنترل کامل بزرگراه استراتژیک حلب-دمشق را در دست گرفت». euronews. ۲۰۲۰-۰۲-۱۱. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ McKernan، Bethan (۲۰۲۰-۰۲-۲۷). «Syrian rebels retake key town in Idlib from Assad forces» (به انگلیسی). The Guardian. شاپا 0261-3077. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ "33 Turkish soldiers killed in Syrian air raid in Idlib". Al Jazeera (به انگلیسی). Retrieved 2024-04-26.
- ↑ Backed by Russian airpower, regime forces recapture Saraqib city only four days after Turkish forces and proxy factions captured it
- ↑ «روسیه و ترکیه بر سر آتش بس در ادلب توافق کردند – DW – ۱۳۹۸/۱۲/۱۵». dw.com. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ "Bomb blast kills 40 people in Syria's Afrin Turkey". رویترز (به انگلیسی).
- ↑ France-Presse، Agence (۲۰۲۰-۰۴-۲۹). «Fuel truck bomb kills more than 40 in northern Syria» (به انگلیسی). The Guardian. شاپا 0261-3077. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ "Protests hit Druze city in Syria for fourth day".
{{cite web}}
: Cite has empty unknown parameter:|1=
(help) - ↑ «بشار اسد نخست وزیر سوریه را برکنار کرد». euronews. ۲۰۲۰-۰۶-۱۱. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ "Syrian currency collapse throws country into uncertainty". The Jerusalem Post | JPost.com (به انگلیسی). 2020-06-08. Retrieved 2024-04-26.
- ↑ "Syrian currency loses more value as sanctions hit". www.rudaw.net (به انگلیسی). 2020-06-11. Retrieved 2024-04-26.
- ↑ «قانون سزار چیست؟ شمشیر تحریمهای جدید آمریکا برفراز سر دولت سوریه و متحدانش». BBC News فارسی. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «انتقاد شدید ترکیه از قرارداد نفتی شرکت آمریکایی با کردهای سوریه». BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۰۸-۰۳. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ «موسوی: امضای قرارداد نفتی آمریکا در سوریه اعتبار قانونی ندارد». www.irna.ir. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۶.
- ↑ ابراز نگرانی روسیه از توافق غیرقانونی آمریکا و کردهای سوریه خبرگزاری اسپوتنیک