Svoboda | Graniru | BBC Russia | Golosameriki | Facebook
Lompat ke isi

Atom

Lonto Wikipedia, ensiklopedia pereyi bahasa Hulontalo
Atom helium
Helium atom ground state.
Helium atom ground state.
Ilustrasi atom helium u mopobilohe bungo lo atom inti atom (merah muda) wau distribusi awan elektron (hitam). Bungo lo atom (kanan atas) berbentuk simetris hulu-hululo, openu ode bungo lo atom u lebe susa tio layito odito
Klasifikasi
Satuan terkecil unsur kimia
Sifat-sifatlayito
Kisaran massa1,67Templat:Espsampai dengan 4,52Templat:Espkg
Muatan listriknol (netral) ataupun muatan ion
Kisaran diameter62 pm (He) sampai dengan 520 pm (Cs)
KomponenElektron dan inti atom yang terdiri dari proton dan neutron

Atom uyito-yito tuwawu satuan duduta'a materi, u terdiri yitato lo bungo lo atom wawu heengo elektron bermuatan negatif u heli-helili oliyo. Bungo lo atom terdiri yitato proton u berrmuatan positif, wau neutron u bermuatan netral (kecuali to bungo lo atom hidrogen-1, u diila woluo neutron).[1] Sekumpulan atom odito poli mowali berikatan tuwawu sama uwewolio, wau motitihutu ngobotu molekul. Atom u a jumula proton wau elektron u sama bersifat netral, hiambola u o jumula proton wau elektron u berbeda bersifat positif mealo negatif wau pole odelo ion. Atom dikelompokkan huta-huta'a jumula proton wau neutron u terdapat to bungo lo atom boito. Jumula proton to Atom molandu unsur kimia atom boito, wau jumula neutron molandu isotop unsur boito.[1]

Berbagai atom dan molekul yang digambarkan pada buku John Dalton, A New System of Chemical Philosophy (1808).

Konsep uyito-yito materi terdiri londo satuan-satuan meewiwi u diila mowali tayadu poli mowali satuan u lebe kiki'o o hiheolio tuwawu milenium. Dabo, pikiirangi boito masihlah bersifat abstrak wau filosofis, daripada huta-huta'a pengamatan empiris wau eksperimen. Wolo filosofis, deskripsi sifat-sifat atom bervariasi tergantung to budaya wau aliran filosofi boito, wau layito poli woluo unsur-unsur spiritual to delomoliyo. Openu odito, pikiirangi lo duduta'a mengenai atom mowali tolimo ale ilmuwan-ilmuwan ribuan taawunu lapata'o, sababu tio wolo elegan mowali mopopatata oyilotapu-tapu bohu to bidang kimia.[2]

Komponen-komponen atom

[boli'a | boli'a bungo]

Partikel subatom

[boli'a | boli'a bungo]

Openu bohulioliyo lo la'iya lo atom berarti tuwawu partikel u diila mowali dipotong-potong poli mowali partikel u lebe kiki'o modelomo terminologi ilmu pongotota modern, atom tersusun yitato berbagai partikel subatom. Partikel-partikel penyusun atom botia uyito-yito elektron, proton wau neutron. Dabo hidrogen-1 diila woluo neutron. Odito poli haleliyo to ion hidrogen to ion hidrogen positif h+.[3]

Inti atom

[boli'a | boli'a bungo]

Bungo lo atom terdiri yitato proton wau neutron u terikat sama-sama wolo to pusat lo alam. Wolo kolektif, proton wau neutron boito pole odelo nukleon (partikel penyusun inti).[4]

Awan elektron

[boli'a | boli'a bungo]

Elektron, sama odelo partikel uwewolio, o watade odelo partikel mealo odelo baleango (dualisme gelombang partikel). Heengo elektron uyito-yito tuwawu da'erato ali lo potensi to toonu timi'idu elektron mo'otapu sejenis baleango po'o-po'oyo (uwito baleango u diila mo'olio'a relatif ode inti) totolu dimensi.[5]

Watade lo atom

[boli'a | boli'a bungo]

Huta-huta'a definisi, dulo atom lo jumula protonu identik to bungoliyo termasuk ode delomo unsur kimia u sama. Atom lo jumula proton sama dabo lo jumula neutron berbeda uyito-yito duluwo isotop hihide londo tuwawu unsur u sama. Odelo contohnya, ngo'aa'ami hidrogen woluo tuwawu proton, dabo terdapat tuawu isotop hidrogen u dilla woluo neutron (hidrogen-1), tuawu isotop u woluo tuwawu neutron (deuterium), duluwo neutron (tritium), wau tau uwewo.[6]

Asali usulu wau masaatiya

[boli'a | boli'a bungo]

Atom menduduki ngohelili 4% densitas energi ngo'aa'ami u woluo modelomo alam semesta, wolo densitas liyo rata-rata ngohelili 0,25 atom/m3.[7] Modelomo galaksi Bima Sakti, atom woluo konsentrasi lebe molanggato wolo densitas materi modelomo medium antarbintang berkisar wolota 105 sampai dengan 109 atom/m3.[7]

Referensi

[boli'a | boli'a bungo]
  1. 1,0 1,1 Media, Kompas Cyber (2021-01-24). "Partikel-Partikel Penyusun Atom: Proton, Elektron, Neutron". KOMPAS.com (dalam bahasa Indonesia). Diakses tanggal 2021-04-22. 
  2. Ponomarev, L. I. (1993). The quantum dice. Bristol: Institute of Physics Pub. ISBN 0-585-28014-2. OCLC 45727576. 
  3. Demtröder, Wolfgang (2006). Atoms, molecules and photons an introduction to atomic molecular and quantum physics ; with 43 tables (dalam bahasa English). ISBN 978-3-540-20631-6. OCLC 181435713. 
  4. Basic knowledge of radiation and radioisotopes : Scientific basis, safe handling of radioisotopes and radiation protection. Nihon Aisotōpu Kyōkai, 日本アイソトープ協会. Tōkyō: Nihon aisotōpukyōkai. 2005. ISBN 4-89073-170-9. OCLC 170039091. 
  5. Mulliken, Robert S. (1967-07-07). "Spectroscopy, Molecular Orbitals, and Chemical Bonding". Science (dalam bahasa Inggris). 157 (3784): 13–24. doi:10.1126/science.157.3784.13. ISSN 0036-8075. PMID 5338306. 
  6. "The Isotopes of Hydrogen". www2.lbl.gov. Diakses tanggal 2021-04-22. 
  7. 7,0 7,1 Choppin, Gregory R. (2002). Radiochemistry and nuclear chemistry. Gregory R. Choppin, Jan-Olov Liljenzin, Jan Rydberg (edisi ke-3rd ed). Woburn, MA: Butterworth-Heinemann. ISBN 978-0-08-051566-3. OCLC 182729523.