Լուիս Ֆեդերիկո Լելուար

Լուիս Ֆեդերիկո Լելուար; ֆր.՝ Luis Federico Leloir
Ծնվել է	սեպտեմբերի 6, 1906[…]; Փարիզ, Ֆրանսիա
Մահացել է	դեկտեմբերի 2, 1987 (81 տարեկան); Կատամարկա, Արգենտինա կամ Բուենոս Այրես, Արգենտինա; բնական մահով
Գերեզման	Ռեկոլետա գերեզմանատուն
Բնակության վայր(եր)	Բուենոս Այրես
Քաղաքացիություն	Արգենտինա և Ֆրանսիա
Մասնագիտություն	բժիշկ, կենսաքիմիկոս, ֆիզիկոս, համալսարանի դասախոս և քիմիկոս
Հաստատություն(ներ)	Բուենոս Այրեսի համալսարան, Leloir Institute?, Քեմբրիջի համալսարան, Վաշինգտոնի համալսարան, Վաշինգտոնի համալսարան Սենտ Լուիսում և Կոլումբիայի համալսարան
Գործունեության ոլորտ	Կենսաքիմիա
Անդամակցություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Պապական գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա, Ամերիկական փիլիսոփայական ընկերություն, Արգենտինայի գրականության ակադեմիա, Բուենոս Այրեսի բժշկության ազգային ակադեմիա, Գիտությունների համաշխարհային ակադեմիա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա և Sociedad Española de Bioquímica y Biologia Molecular?
Ալմա մատեր	Բուենոս Այրեսի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետ
Գիտական աստիճան	բժշկության դոկտոր (1932)
Տիրապետում է լեզուներին	ֆրանսերեն
Գիտական ղեկավար	Բերնարդո Ուսայ
Պարգևներ	; Գայդների միջազգային պարգև Լուիզա Գրոս Հորվիցի մրցանակ TWAS fellow? Գրանադայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամ diamond Konex award? և doctor honoris causa from the University of Paris?
	Luis Federico Leloir Վիքիպահեստում

Լուիս Ֆեդերիկո Լելուար (իսպ.՝ Luis Federico Leloi, սեպտեմբերի 6, 1906(1906-09-06)^[1]^[2]^[3]^[…], Փարիզ, Ֆրանսիա^[4] - դեկտեմբերի 2, 1987(1987-12-02)^[1]^[3]^[5], Կատամարկա, Արգենտինա և Բուենոս Այրես, Արգենտինա), ամերիկացի բժիշկ և կենսաքիմիկոս, Նոբելյան մրցանակի առաջին իսպանացի դափնեկիրն է՝ քիմիայից։ Անդամ է՝ ԱՄՆ-ի գիտությունների ազգային ակադեմիայի (1960 թ.), ամերիկյան գիտությունների և մշակույթի ակադեմիայի (1961 թ.), Լոնդոնի թագավորական ընկերության (1972 թ.) և Արգենտինայի գիտությունների ակադեմիայի։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավարտել է համալսարանը Բուենոս Այրեսում՝ 1932 թվականին։ 1934-1935 և 1937-1943 թվականներին աշխատել է ֆիզիոլոգիայի ինստիտուտում (1941 թվականին դարձել է ֆիզիոլոգիայի պրոֆեսոր)։ 1936 թվականին աշխատել է Քեմբրիջի համալսարանի կենսաքիմիայի լաբորատորիայում։ 1943 թվականին վերադարձել է ԱՄՆ։ Աշխատել է Վաշինգտոնի (1944 թ.) և Կոլումբիայի համալսարաններում (1944-1945 թթ.)։ 1946 թվականին մեկնում է Արգենտինա։ 1946 թվականին դառնում է ֆիզիոլոգիայի համալսարանի կենսաքիմիայի լաբորատորիայի վարիչը։

Հիմնական աշխատանքները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշխատանքները վերաբերվել են կենդանի բջջում ածխաջրերի նյութափոխանակությանը և նուկլեոտիդներում ածխաջրածնային ածանցյալներին։ Լելուարը և իր աշխատակիցները հայտնաբերել են գլիկոպրոտեինները, բացահայտել են գալակտոզի փոխանակության հիմնական եղանակները, ինչպես նաև գալակտոզիմիայի զարգաման եղանակները։ Իր աշխատակիցների հետ դիտարկել և բացահայտել մի շարք ֆերմենտների փոխանակությունը։

Նոբելյան մրցանակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1970 թվականին դեկտեմբերի 2-ին Լելուարը ստանում է քիմիայի Նոբելյան մրցանակ՝ լակտոզի նյութափոխանակության հիմնական եղանակները բացահայտելու համար։ Ստացած 80 000 դոլարը Լելուրը ծախսել է հետազոտությունների վրա։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Encyclopædia Britannica
↑ ^2,0 ^2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Лелуар Луис Федерико // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Annuaire prosopographique : la France savante / B. Delmas — 2009.
↑ ^6,0 ^6,1 Գիտական կենսագրության ամբողջական բառարան — Detroit: Charles Scribner's Sons, 2008. — ISBN 978-0-684-31559-1
↑ https://www.bioc.cam.ac.uk/about-us/history/nobel-prizes/luis-federico-leloir
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 ^8,3 ^8,4 Notable Names Database — 2002.
↑ http://www.pas.va/content/accademia/en/academicians/deceased/leloir.html
↑ https://twas.org/directory/leloir-luis-f
↑ Identifiants et Référentiels (ֆր.) — ABES, 2011.
↑ The Academic Family Tree — 2005.
↑ The Nobel Prize in Chemistry 1970 — Nobel Foundation.
↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
↑ https://www.cuimc.columbia.edu/research/louisa-gross-horwitz-prize/horwitz-prize-awardees/1980-1967-awardees
↑ http://archivo.ugr.es/pages/trabajosdocumentos/honoriscausa
↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 215.
↑ Luis Federico Leloir — Konex Foundation.
↑ https://www.fundacionkonex.org/premios1983-ciencia-y-tecnologia
↑ Notre équipement actuel répond tout au plus au Paris de 1950 déclare le recteur Roche (ֆր.) / J. Fenoglio — Paris: Société éditrice du Monde, 1963. — P. 22. — ISSN 0395-2037; 1284-1250; 2262-4694

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լուիս Ֆեդերիկո Լելուար» հոդվածին։

[_661d5105fdcdb9b7-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Encyclopædia Britannica

[_e9e146b96a039165-2] 2,0 ^2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_499147556d09fdef-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.

[_f4d9fefe13c5b5d5-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Лелуар Луис Федерико // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_056db53e2eb8f3dd-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Annuaire prosopographique : la France savante / B. Delmas — 2009.

[_683aff19d9015ad5-6] 6,0 ^6,1 Գիտական կենսագրության ամբողջական բառարան — Detroit: Charles Scribner's Sons, 2008. — ISBN 978-0-684-31559-1

[_b68dd4261923b7cf-7] ttps://www.bioc.cam.ac.uk/about-us/history/nobel-prizes/luis-federico-leloir

[_cb67380a5ec11fc9-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 ^8,3 ^8,4 Notable Names Database — 2002.

[_c78e1d377805f553-9] ttp://www.pas.va/content/accademia/en/academicians/deceased/leloir.html

[_c9c06332e92daa65-10] ttps://twas.org/directory/leloir-luis-f

[_390da0eeb7ae2fff-11] Identifiants et Référentiels (ֆր.) — ABES, 2011.

[_79e2f0086d4aae05-12] The Academic Family Tree — 2005.

[_9dc4b0f358e2982d-13] The Nobel Prize in Chemistry 1970 — Nobel Foundation.

[_91240182028fc537-14] Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.

[_8940cceaa23e813d-15] ttps://www.cuimc.columbia.edu/research/louisa-gross-horwitz-prize/horwitz-prize-awardees/1980-1967-awardees

[_e329f84d4569a2a3-16] ttp://archivo.ugr.es/pages/trabajosdocumentos/honoriscausa

[_191c9f33146abb50-17] List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 215.

[_99f3201f34bb53cc-18] Luis Federico Leloir — Konex Foundation.

[_6af8c13a661e04ab-19] ttps://www.fundacionkonex.org/premios1983-ciencia-y-tecnologia

[_30a79d53d2f34b5a-20] Notre équipement actuel répond tout au plus au Paris de 1950 déclare le recteur Roche (ֆր.) / J. Fenoglio — Paris: Société éditrice du Monde, 1963. — P. 22. — ISSN 0395-2037; 1284-1250; 2262-4694

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]