Հունաստանի սահմանադրություն (1822)

1822 թվականի Հունաստանի սահմանադրություն, առաջին էպիդավրոսյան ժողովի ընթացքում՝ 1822 թվականի հունվարի 1-ին, ընդունված նորմատիվ ակտ, որը անուղղակիորեն հանդիսացել է Հունաստանի պայմանական վարչակարգի ժամանակավոր սահմանադրությունը^[1]։ Սահմանադրության ընդունման նպատակը երկրում ժամանակավոր կառավարության հաստատումն էր, ինչպես նաև անկախության պատերազմի գործիչների միջոցով ազգային խորհրդարանի ստեղծումը։ 1822-ի սահմանադրությունը հանդիսանում է հանրապետական Հունաստանի պատմության առաջին սահմանադրությունը։

Հունաստանի առաջին սահմանադրությունը հատկապես աչքի է ընկել խիստ ազգայնականական ընդգծումներով։ Մասնավորապես, երկրորդ բաժնի երկրորդ գլխում բովանդակված է հետևյալը.

Հունաստանի տարածքում ապրող բոլոր անձինք, ովքեր դավանում են քրիստոնեություն, համարվում են հույն

- Հունաստանի թագավորության սահմանադրություն, 1822

Սահմանադրության նախագիծը մշակվել է Հունաստանի անկախության պատերազմում գործուն դերակատարություն ունեցած երեք խոշոր ռազմական կազմակերպությունների՝ Արևմտյան մայրցամաքային Հունաստանի սենատի, Արևելյան մայրցամաքային Հունաստանի արեոպագոսի և Պելոպոնեսյան սենատի կողմից։ Սահմանադրության տեսակարար հիմքը Վինսենցո Գալինայի աշխատությունն էր։

Հարկ է նշել, որ նպատակահարմարությունից ելնելով հույն օրենսդիրները խուսափում են 1793 և 1795 թվականների Ֆրանսիայի կամ 1787 թվականի Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների հեղափոխական, ազատատենչ և ժողովրդական սկզբունքներով բովանդակված սահմանադրության դրույթների ընդունումից։ Գլխավոր պատճառը՝ «Սրբազան դաշինք»-ի գաղափարախոսությանը չհակասելու հույների մտավախությունն էր։ Նույն հանգամանքով էլ պայմանավորված էր փաստը, որ սահմանադրությունում որևէ կերպ հիշատակված չէ անկախության համար պայքարող «Ֆիլիկի էթերիա» կազմակերպության մասին։

Կառուցվածք

1822 թվականի սահմանադրությունը հստակորեն սահմանազատում էր գործադիր և օրենսդիր իշխանությունը՝ ընդունելով կառավարման խորհրդարանական մոդել։ Սահմանադրությունում բովանդակված է նաև վերջիններիս իրավակական կարգավիճակին և պարտականություններին վերաբերվող անցումային դրույթներ։ Իրավական ակտն ընդունվել է Էպիդավրոսում տեղի ունեցած Հունաստանի ազգային ժողովի անդրանիկ նիստում։

Սահմանադրությունը կազմված էր չորս բաժիններից և ընդհանուր հաշվով ներառում էր 109 դրույթ։

Բաժին առաջին՝ վերաբերվում էր հույների (ըստ սույն բաժնի՝ հույն էր կոչվում Հունաստանի տարածքում ապրող ցանկացած քրիստոնյա) կրոնական և քաղաքացիական իրավունքներին, հույն ուղղափառ եկեղեցու սահմանադրաիրավական կարգավիճակին և գերակայությանը։
Բաժին երկրորդ՝ վարչական հարցեր և վարչական պատասխանատվության տեսակներ։
Բաժինն երրորդ՝ օրենսդիր իշխանության սահմանադրաիրավական կարգավիճակը։
Բաժին չորրորդ՝ գործադիր իշխանության սահմանադրաիրավական կարգավիճակը։

Չհաշված որոշ հանգամանքներ, այնուամենայնիվ, Հունաստանի առաջին սահմանադրությունը համարվում է ժամանակաշրջանի համար բավականաչափ լիբերալ և ժողովրդավարական։ Գործադիրի և օրենսդիր իշխանության նմանօրինակ տարանջատումը արտացոլում է քաղաքական հավասարակշռություն պահպանելու ուժային կենտրոնների ձգտումը։ Այնուամենայնիվ, հետհեղափոխական իրադրությունը այս երկրում խոչընդոտում է սահմանադրական նորմերի ամբողջական գերակայությանը։

Տես նաև

Հունաստանի Սահմանադրություն

Ծանոթագրություններ

↑ See Alivizatos, Nicos (1996). Introduction of the Greek Constitutional History-Volume I (in Greek). Antonis Sakkoulas. page 31–32.

Արտաքին հղումներ

[Al31-32-1] See Alivizatos, Nicos (1996). Introduction of the Greek Constitutional History-Volume I (in Greek). Antonis Sakkoulas. page 31–32.

[1]