Svoboda | Graniru | BBC Russia | Golosameriki | Facebook
Jump to content

Սիրիայի և Լիբանանի ֆրանսիական մանդատ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից


Սիրիայի և Լիբանանի ֆրանսիական մանդատ
արաբ․՝ الانتداب الفرنسي على سوريا ولبنان‎‎
ֆր.՝ Mandat français sur la Syrie et le Liban
 Սիրիայի արաբական թագավորություն 1923 - 1946 Սիրիա 
Լիբանան 
Թուրքիա 
Քարտեզ

Ընդհանուր տեղեկանք
Մայրաքաղաք Դամասկոս
Լեզու Ֆրանսերեն
արաբերեն
Կրոն Իսլամ
Իշխանություն
Պետական կարգ Մանդատային տարածք

Սիրիայի և Լիբանանի ֆրանսիական մանդատ (ֆր.՝ Mandat français en Syrie, արաբ․՝ الانتداب الفرنسي على سوريا ولبنان‎‎), Սան Ռեմոյի խորհրդաժողովի արդյունքում ստեղծված մանդատային տարածք Մերձավոր Արևելքում[1][2]։

Ազգերի լիգայի կողմից այն հաստատվել է 1923 թվականի սեպտեմբերի 29-ին։ Ֆրանսիական մանդատը ստեղծվել է ժամանակակից Սիրիայի և Լիբանանի, ինչպես նաև Թուրքիայի Հաթայի մարզի տարածքում։

Սիրիայի և Լիբանանի ֆրանսիական մանդատը կազմավորվել է Առաջին համաշխարհային պատերազմում Օսմանյան Թուրքիայի կրած պարտությունից և տարրալուծումից հետո։ Մերձավոր Արևելքում ստեղծված մանդատները բաժանվեցին Մեծ Բրիտանիայի և Ֆրանսիայի միջև։

Ֆրանսիային բաժին հասավ Սիրիան և Լիբանանը, ինչպես նաև Ալեքսանդրետտայի սանջակը։ Մեծ Բրիտանիայի մանդատը ընդգրկում էր Իրաք, Անդրհորդանանն ու Պաղեստինը, որոնք նախկինում Օսմանյան կայսրության հարավային երկրամասերն էին։

Ֆրանսիական մանդատի կազմում Սիրիան մտավ կազմալուցված և մասնատված վիճակով։ Սիրիայի հիմնական տարածքում ձևավորվել էին վեց երկրամասեր։ Դրանցից խոշորագույններն էին Հալեպն ու Դամասկոսը։ Մյուս երկրամասերն էին Ալավինների թագավորությունը, Ջաբալ ալ-Դրուզը, Մեծ Լիբանանը, ինչպես նաև Ալեքսանդրետտայի սանջակը։

Հետագայում Մեծ Լիբանանի տարածքում ստեղծվեց Լիբանանի Արաբական Հանրապետությունը։ 1924 թվականի դեկտեմբերի 1-ին ալավինները լքեցին մանդատային դաշնությունը, իսկ Հալեպի և Դամասկոսի միավորման հետևանքով ստեղծվեց Սիրիայի Արաբական Հանրապետությունը։

1940-ական թվականներին մանդատի մեջ մտնող երկրները ազգային-ազատագրական պայքար սկսեցին Ֆրանսիայի կենտրոնական կառավարության դեմ։ Առաջին անկախացած երկիրը Լիբանանն էր, ով իր անկախությունը հռչակեց 1943 թվականի նոյեմբերի 22-ին։

Ֆրանսիական զորքերը վերջնականապես լքեցին տարածաշրջանը 1946 թվականին, երբ Սիրիան իր շուրջը համախմբեց մասնատված մանդատային տարածքները։ Որոշ ժամանակ հետո Ալեքսանդրետտայի սանջակը կցվեց Թուրքիային, որի կազմում էլ դարձավ Հաթայի մարզի մաս։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սիրիայի և Լիբանանի ֆրանսիական մանդատ» հոդվածին։