Ճեմալ փաշա
Ճեմալ փաշա (6 Մայիս 1872
Ճեմալ փաշա (6 Մայիս 1872(1872-05-06)
1914 թուականին նշանակուած է ծովային նախարար։ Եղած է օսմանիզմի, պանիսլամիզմի եւ պանթիւրքիզմի ջատագով, այդ գաղափարներու իրագործումը կապած Գերմանիային դաշնակցելու հետ։
Առաջին համաշխարհային պատերազմի (1914-18) տարիներուն եղած է Սուրիոյ մէջ գործող թրքական 4-րդ բանակի հրամանատարը։ Գործուն մասնակցութիւն ունեցած է արեւմտեան Հայաստանէն եւ Կիլիկեան Հայաստանէն հայերու զանգուածային տեղահանմանն ու կոտորածին, արեան մէջ խեղդած Ուրֆայի հայերու ինքնապաշտպանութիւնը։ Ճնշած է արաբներու ազգային-ազատագրական շարժումները Սուրիոյ, Լիբանանի եւ Պաղեստինի մէջ։ Պատերազմի ժամանակ Թուրքիոյ պարտութիւնէն (1918) յետոյ փախած է Գերմանիա։
1919 թուականին Կոստանդնուպոլսի ռազմական ատեանը հեռակայ կարգով մահուան դատապարտած է Ճեմալին։
Իր յուշերուն մէջ փորձած է արդարացնել իր եւ գործընկերներուն հանցագործութիւնը, հայ-թուրքական հարաբերութիւններու վատացման մէջ մեղադրել Ռուսաստանին։
1922 թուականի Յուլիս 25-ին, «Նեմեսիս» գործողութեան Թիֆլիսի շրջանակներուն մէջ սպանուած է հայ վրիժառուներ Պետրոս Տէր-Պողոսեանի եւ Արտաշէս Գեւորգեանի կողմէն։
|
Այս յօդուածի կամ անոր մէջ որոշակի յատուածի սկզբանական տարբերակը վերցուած է «Հայկական Հարց» Հանրագիտարանէն, որու նիւթերը թողարկուած են Քրիեյթիւ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ |