Ալասքա (նահանգ)

«Ալասքա (նահանգ)» անգլերէն՝ State of Alaska
Ալյասկայի դրոշ? Զինանշան Կաղապար:Պատկերի ֆորմատավորում2
Երկիր	Կաղապար:Դրօշաւորում/Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ
Մաան է	մայրցամաքային Միացյալ Նահանգներ?
Հիմն	Ալյասկայի դրոշ?
Կարգավիճակ	ԱՄՆ-ի նահանգ? եւ էքսկլավ?
Մտնում է	Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ
Վարչկեդրոն	Ջունո?
Ամենաբարձր կետ	Մակ-Քինլի?
ԲԾՄ	580 մեթր
օրէնսդրական մարմին	Alaska Legislature?
Դատական մարմին	Alaska Supreme Court?
պաշտօնական լեզուներ	անգլերէն, Tlingit?-1">[1], Iñupiaq?-2">[2], Yupik?-2">[2], Alutiiq?-2">[2], Aleut?-3">[3], Dena'ina?-3">[3], Deg Xinag?-3">[3], Holikachuk?-3">[3], Koyukon?-3">[3], Upper Kuskokwim?-3">[3], Gwich’in?-3">[3], Tanana?-3">[3], Tanacross?-3">[3], Hän?-3">[3], Ahtna?-3">[3], Eyak?-3">[3], Haida?-3">[3], Tsimshian?-3">[3] եւ Tsetsaut?
Բնակչութիւն	733 391 մարդ (1 Ապրիլ 2020)-4">[4] (47 տեղ)
Տարածք	1 717 856 քմ²
Հիմնադրուած է	3 Յունուար 1959 թ.
Կը սահմանակցի	Յուկոն?, Բրիտանական Կոլումբիա? եւ Չուկոտկայի ինքնավար օկրուգ?
Ժամային գօտի	UTC-9?, UTC+14?-5">[5], Հավայան-ալեուտյան ժամանակ? եւ America/Anchorage?
Յապաւում	AK-6">[6]
Փոխարինեց	Territory of Alaska?
ISO 3166-2 կոդ	US-AK
Մականուն	The Last Frontier
alaska.gov

Ալասքա (անգլերէն՝ Լսել Alaska) Alaska), ԱՄՆ-ի՝ տարածքի ընդարձակութեամբ ամենամեծ նահանգն է եւ կը գտնուի Հիւսիսային Ամերիկայի հիւսիս-արեւմուտքը։ Տարածքի մակերեսը (ամբողջ)՝ 1 717 854 քառակուսի քիլոմեթր։ Վարչական կեդրոնը՝ Ճունօ (անգլ.՝ Juneau [ˈdʒuːnoʊ])։

Աշխարհագրութիւն

Տիպիկ Ալասքայի լանտշաֆթ (լիճ Ուանտեր, ազգային հանրային պարտէզ Տենալի)

Նահանգը կը գտնուի պետութեան հիւսիս-արեւմուտքը: Անջատուած է Չուքոթքա թերակղզիէն (Ռուսաստան) Պերինկենեան նեղուցով, արեւելքէն սահմանակից է Գանատային, արեւմուտքէն Պերինկի նեղուցի միջոցով փոքր մասով մը սահմանակից է Ռուսաստանին: Այն կազմուած է ցամաքային մասէ եւ մեծ թիւով կղզիներէ, որոնցմէ են` (Alexander Archipelago) Ալեքսանտր Արքիփելակոն, (Aleutian Islands) (/əˈluːʃən/ Ալիութեան կամ Ալիուշըն կղզիները, (Pribilof Islands) Փրիպիլոֆ կղզիները, (Kodiak Island) Քոտիաք կղզին եւ Սբ. Լորենս կղզին: Այն կ'ողողուի (arctic) Սառուցայինի եւ Խաղաղ ովկիանոսի կողմէն: Տենալի լեռը (6194 մ, նախապէս `Մաք-Քինլի) (անգլ.՝ Mount McKinley, Denali) ամենաբարձրն է Հիւսիսային Ամերիկայի մէջ: Որուն մերձակայ շրջանին մէջ կը գտնուի Տենալի ազգային հանրային պարտէզը: Կան աշխոյժ հրաբուխներ:

1912 թ. հրաբուխի ժայթքումի հետեւանքով յայտնուեցաւ տաս հազար աղի հովիտ եւ նոր հրաբուխային լեռ `Նովարուփթան: Նահանգի հիւսիսային մասը ծածկուած է բաց դաշտով: Հարաւային մասը կը գտնուի անտառներու հիմնական մասը: Նահանգը կ'ընդգրկէ Քերքենշթայն կղզին (Փոքր Տիոմետ), որը կը գտնուի Ռուսաստանի Ռաթմանով կղզիէն 4 քմ հեռաւորութեան վրայ:

Խաղաղ ովկիանոսի ափին կլիման չափաւոր ծովային է եւ համեմատաբար մեղմ, այլ վայրերուն `կլիման ցամաքային է եւ (subarctic) ենթասառուցային ցամաքային:

Խոշոր քաղաքներ

Ճունօ (Ալասքա)

Քաղաքներ որոնց բնակչությունը 100.000-էն աւելի է

• Անքորեճ

Քաղաքներ որոնց բնակչութիւնը 10.000-ից մինչեւ 100.000 է

• Ֆերպանքս
• Ճունօ (նահանգի վարչական կեդրոնը)
• Քոլէճ

10.000-էն քիչ բնակչութիւն ունեցող քաղաքներ

• Քեթչիքան Ketchikan
• Սիթքա
• Վասիլլա
• Քենայ
• Քոտիաք
• Փալմերը
• Պեթել
• Պրոու
• Ունալասքա Unalaska
• Վալտեզ
• Սոլտոթնա
• Հոմեր
• Նոմ Nome
• Փիթերպերկ
• Քոթզեպու
• Սեւարտ
• Տիլինկհեմ
• Քորտոպա
• Հեյնս
• Հիւսիսային Փոլ
• Էսթեր
• Տելթա Ճանքշեն
• Կլենալլեն

Բնակչութիւն

Անքորէճ

Ուլալճասկի ուղղափառ եկեղեցին

Թէեւ նահանգը ամենաքիչ բնակեցուածն է երկրին, 1970-ական թուականներուն շատ նոր բնակիչներ տեղափոխուեր են այստեղ, ներգրաւուելով նավթային արդիւնաբերութեան եւ փոխադրութեան թափուր աշխատատեղերու մէջ, իսկ 1980-ականներու ընթացքին բնակչութեան աճը կազմեր է աւելի քան 36 %:

Ալասքայի բնակչութիւնը վերջին տասնամեակին`

• 1990 թիւ — 560 718 բնակիչ
• 2004 թիւ — 648 818 բնակիչ
• 2005 թիւ — 663 661 բնակիչ
• 2006 թիւ — 677 456 բնակիչ
• 2007 թիւ — 690 955 բնակիչ

2005 թուականին Ալյասկայի բնակչության թիվը աճել է 5906 մարդով կամ 0.9 %: 2000 թուականի համեմատ բնակչութիւնը աճել է 36 730 մարդով (5,9 %): Բնակչութեան շուրջ 75 տոկոսը սպիտակամորթ տեղաբնիկներ են: Նահանգն ունի մօտաւորապէս 88 հազար տեղաբնիկ` հնդկացիներ, էսքիմոսներ եւ ալլեսներ: Նահանգում կան նաեւ ռուսների մի քանի ժառանգորդներ: Հիմնական կրօնական խումբերու մէջ կը մտնեն` պափթիսթներ, կաթոլիկներ, ուղղափառներ, պրեսբիտերներ եւ մեթոտիսթներ: Ուղղափառ հաւատացեալներու քանակը, որը կը կազմէ 8-10%, ամենաբարձրն է երկրին մէջ:

Հարեւան տարածքներ

• Եուքոն (Գանատա)
• Բրիտանական Քոլումպիա (Գանատա)
• Չուքոթքա Ինքնավար շրջան (Ռուսաստան)

Ծանօթագրութիւններ

_2-0">2,0