5. júní

5. júní er 156. dagur ársins (157. á hlaupári) samkvæmt gregoríska tímatalinu. 209 dagar eru eftir af árinu.

Atburðir

• 70 - Hersveitir Títusar keisara brutust gegnum varnarmúrinn í kringum Jerúsalem.
• 1305 - Klemens 5. (Bertrand de Got) var kjörinn páfi eftir eins árs deilur milli ítalskra og franskra kardínála eftir lát Benedikts 11.. Hann var krýndur í Lyon og sat aldrei í Róm. Þar með hófst 72 ára seta páfanna í Avignon.
• 1607 - Enski læknirinn John Hall og Susanna Shakespeare, dóttir leikskáldsins, gengu í hjónaband.
• 1625 - Spænskur her undir stjórn Ambrosio Spinola lagði borgina Breda í Hollandi undir sig.
• 1849 - Danmörk varð fyrsta konungdæmið með stjórnarskrá.
• 1866 - Útreikningar benda til þess að Plútó hafi þennan dag verið eins langt frá sólu eins og hann kemst. Hann er næst í þessari stöðu í ágúst 2113.
• 1885 - Bríet Bjarnhéðinsdóttir skrifaði grein í Fjallkonuna um menntun og réttindi kvenna. Þetta var fyrsta grein sem íslensk kona skrifaði í opnbert blað.
• 1915 - Danmörk breytti stjórnarskrá sinni til þess að veita konum kosningarétt.
• 1920 - Brjóstsykursgerðin Nói hóf starfsemi í kjallara við Túngötu í Reykjavík.
• 1923 - Det Danske Selskab var stofnað í Reykjavík.
• 1924 - Ernst Alexanderson sendi fyrsta símbréfið yfir Atlantshaf. Þetta var bréf til föður hans í Svíþjóð.
• 1953 - Grænland varð amt í Danmörku.
• 1956 - Elvis Presley kynnti nýja smáskífu sína, „Hound Dog“, í sjónvarpinu og hneysklaði áhorfendur með mjaðmahnykkjum sínum.
• 1959 - Fyrsta ríkisstjórn Singapúr tók við völdum.
• 1963 - John Profumo sagði af sér eftir kynlífshneyksli.
• 1967 - Surtseyjargosinu lauk. Það hafði þá staðið yfir í þrjú og hálft ár.
• 1967 - Sex daga stríðið hófst: Ísraelskar flugsveitir sendu flugskeyti á Egyptaland, Jórdaníu og Sýrland.
• 1968 - Forsetaframbjóðandinn Robert F. Kennedy var skotinn við Ambassador-hótelið í Los Angeles af Sirhan Sirhan. Hann lést 6. júní.
• 1974 - Ólafur 5. Noregskonungur heimsótti Ísland.
• 1975 - Ísland sigraði Austur-Þýskaland í landsleik í knattspyrnu 2:1.
• 1975 - Súesskurðurinn opnaður í fyrsta sinn eftir að sex daga stríðinu lauk.
• 1976 - Teton-stíflan í Idaho féll saman.
• 1977 - Hrafnista var opnuð í Hafnarfirði.
• 1977 - France-Albert René varð forseti Seychelles-eyja í kjölfar hallarbyltingar.
• 1981 - Fyrstu tilfelli alnæmis voru greind í Los Angeles.
• 1982 - Óperan Silkitromman eftir Atla Heimi Sveinsson og Örnólf Árnason var frumsýnd á Listahátíð í Reykjavík.
• 1984 - Indira Gandhi, forsætisráðherra Indlands, fyrirskipaði árás á Gullna hofið í Amritsar.
• 1989 - Óþekktur kínverskur mótmælandi tók sér stöðu fyrir framan röð af skriðdrekum á Torgi hins himneska friðar í Beijing og stöðvaði þá tímabundið.
• 1991 - Dómur í Hafskipsmálinu féll í Hæstarétti.
• 1991 - Geimskutlan Columbia flutti rannsóknarstöðina Spacelab á braut um jörðu.
• 1993 - 24 pakistanskir hermenn úr friðargæsluliði Sameinuðu þjóðanna í Sómalíu voru drepnir í Mógadisjú.
• 1995 - Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu kvenna 1995 hófst í Svíþjóð.
• 1998 - Bandaríska kvikmyndin Hið fullkomna morð var frumsýnd.
• 1999 - Íslamski hjálpræðisherinn í Alsír samþykkti að leysa sig upp.
• 2000 - Stuttmyndin 405 The Movie var sett í dreifingu á Internetinu.
• 2002 - Vafrinn Mozilla 1.0 var gefinn út.
• 2005 - Sviss samþykkti að ganga í Schengensamstarfið og að leyfa fasta sambúð samkynhneigðra.
• 2006 - Halldór Ásgrímsson forsætisráðherra Íslands tilkynnti að hann hygðist draga sig úr stjórnmálum eftir slæmt gengi flokksins í sveitarstjórnarkosningum.
• 2008 - Baugsmálið: Hæstiréttur staðfesti fangelsisdóma yfir þremur sakborningum. Þau áfrýjuðu dómnum til Mannréttindadómstóls Evrópu.

• 2014 - Vopnaður hópur súnnímúslima sem kallaði sig Íslamska ríkið í Írak og Mið-Austurlöndum hóf sókn í Norður-Írak.
• 2016 - Sænska nunnan Elisabeth Hesselblad var lýst dýrlingur innan kaþólsku kirkjunnar.
• 2017 - Svartfjallaland varð aðili að Atlantshafsbandalaginu.
• 2017 - Sádi-Arabía, Barein og Sameinuðu arabísku furstadæmin lokuðu á flutningsleiðir til Katar.
• 2019 – Forseti Kína, Xi Jinping, hélt í opinbera heimsókn til Rússlands.
• 2020 - G7-ríkin féllust á 15% lágmarksskatt á fyrirtæki til að koma í veg fyrir skattaundanskot alþjóðafyrirtækja.
• 2022 - Yfir 50 manns létust í árás á kirkju í Owo í Nígeríu.
• 2023 - Um 2.500 félagsmenn í BSRB lögðu niður störf víða um Ísland. Aðgerðirnar höfðu áhrif í um 150 vinnustöðum í 29 sveitarfélögum.

Fædd

• 1341 - Játmundur af Langley, sonur Játvarðar 3. Englandskonungs, fyrsti hertoginn af York og ættfaðir York-ættar (d. 1402).
• 1523 - Margrét af Frakklandi, hertogaynja af Berry (d. 1574).
• 1718 - Thomas Chippendale, enskur húsgagnaframleiðandi (d. 1779).
• 1760 - Johan Gadolin, finnskur vísindamaður (d. 1852).
• 1806 - Magnús Eiríksson, íslenskur guðfræðingur (d. 1881).
• 1883 - John Maynard Keynes, enskur hagfræðingur (d. 1946).
• 1890 - José Piendibene, úrúgvæskur knattspyrnumaður og þjálfari (d. 1969).
• 1898 - Federico García Lorca, spænskur rithöfundur (d. 1936).
• 1906 - Friedrich Christian zu Schaumburg-Lippe, þýskur aðalsmaður og nasisti (d. 1983).
• 1921 - Vytautas Mačernis, litháískt skáld. (d. 1944)
• 1932 - Robert Maxwell Ogilvie, skoskur textafræðingur (d. 1981).
• 1934 - Vilhjálmur Einarsson, íslenskur frjálsíþróttamaður (d. 2019).
• 1939 - Joe Clark, 16. forsætisráðherra Kanada.
• 1942 - Teodoro Obiang Nguema Mbasogo, einræðisherra í Miðbaugs-Gíneu.
• 1949 - Ken Follett, velskur rithöfundur.
• 1954 - Nicko McBrain, enskur tónlistarmaður (Iron Maiden).
• 1955 - Edinho, brasilískur knattspyrnumaður.
• 1961 - Sigrún Waage, íslensk leikkona.
• 1962 - Jeff Garlin, bandarískur leikari.
• 1971 - Mark Wahlberg, bandarískur söngvari og leikari.
• 1972 - Justin Smith, bandarískur trommari (The Seeds).
• 1975 - Anna Nova, þýsk klámmyndaleikkona.
• 1976 - Takayuki Suzuki, japanskur knattspyrnumaður.
• 1977 - Navi Rawat, bandarísk leikkona.
• 1979 - Peter Wentz, bandarískur tónlistarmaður (Fall Out Boy).
• 1992 - Mohamed Salah, egypskur knattspyrnumaður.
• 1995 - Troye Sivan, ástralskur söngvari.

Dáin

• 1316 - Loðvík 10. Frakkakonungur (f. 1289).
• 1625 - Orlando Gibbons, enskt tónskáld (f. 1583).
• 1716 - Roger Cotes, enskur stærðfræðingur (f. 1682).
• 1826 - Carl Maria von Weber, þýskt tónskáld (f. 1786).
• 1961 - Ludwik Fleck, pólskur læknir (f. 1896).
• 1998 - Dieter Roth, svissneskur myndlistarmaður (f. 1930).
• 2000 - Franco Rossi, ítalskur handritshöfundur (f. 1919).
• 2002 - Dee Dee Ramone, bandarískur bassaleikari (The Ramones) (f. 1952).
• 2004 - Ronald Reagan, forseti Bandaríkjanna (f. 1911).
• 2012 - Ray Bradbury, bandarískur rithöfundur (f. 1920).
• 2023 - Astrud Gilberto, brasilísk tónlistarkona (f. 1940).