ერნესტ გელნერი
.svg){kind=small}
ერნესტ გელნერი (ინგლ. Ernest Gellner; დ. 9 დეკემბერი, 1925, პარიზი, საფრანგეთი — გ. 5 ნოემბერი, 1995, პრაღა, ჩეხეთი) — ინგლისელი ფილოსოფოსი და სოციალური ანთროპოლოგი.
1984-1993 წლებში იყო კემბრიჯის უნივერსიტეტის სოციალური ანთროპოლოგიის პროფესორი; 1993-1995 წლებში – ბუდაპეშტის ცენტრალურ-ევროპული უნივერსიტეტში ნაციონალიზმის კვლევის ცენტრის დამაარსებელი და ხელმძღვანელი.
ბიოგრაფია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ერნესტ გელნერი 1925 წლის 9 დეკემბერს, პარიზში ჩეხური წარმოშობის გერმანულენოვანი ებრაელების ოჯახში დაიბადა. 1938 წელს ოჯახი საცხოვრებლად პრაღაში გადავიდა, სადაც გელნერი ინგლისურ სკოლაში სწავლობდა. 1939 წლიდან გელნერის ოჯახი დიდ ბრიტანეთში ცხოვრობდა და ომის დასრულების შემდეგ გელნერმა სწავლა ოქსფორდში განაგრძო. ფილოსოფიაში, ეკონომიკასა და პოლიტიკაში ხარისხის მინიჭების შემდეგ ერნესტ გელნერი ლონდონში ფილოსოფიის, ლოგიკისა და სამეცნიერო მეთოდიკის პროფესორი გახდა.
50-იან წლებში გელნერი ანთროპოლოგიით დაინტერესდა. მისი შრომები მოიცავდა ფართო სპექტრს საბჭოთა მარქსისტული ანთროპოლოგიის ნაშრომების ექსპოზციიდან დასავლური სოციოლოგიის ვებერისა და დურკჰემისეულ დახვეწილ სინთეზამდე. 1959 წელს გამოვიდა მისი პირველი წიგნი „სიტყვები და საგნები“.
60-იანი წლების დასაწყისიდან აქტიურად დაინტერესდა სოციალური ანთროპოლოგიითა და პოლიტოლოგიით. შეიმუშავა ნაციონალიზმის საკუთარი თეორია, რომლის თანახმად, საზოგადოებრივი წესრიგი მხოლოდ მაშინ ითვლება ლეგიტიმურად, როცა ის პასუხობს ნაციონალიზმისა და დოვლათის მოთხოვნებს. ნაციონალიზმი უპირველესად პოლიტიკური პრინციპია, რომელიც პოლიტიკური და ეროვნული ერთეულების თანხმობასა და ჰარმონიაზე დგას. გელნერის აზრით, ნაციონალიზმმა სოციოლოგიურად განსაკუთრებული მნიშვნელობა თანამედროვეობაში შეიძინა. ადრეულ პერიოდში მმართველებს არ ამოძრავებდათ მართულთა კულტურული ერთგვაროვნების თავს მოხვევის სურვილი. მაგრამ თანამედროვე ეპოქაში სამუშაო მექანიკური გახდა. იმისათვის რომ მართო მანქანა, საჭიროა ისწავლო მისი მართვა.
ერნესტ გელნერმა მნიშვნელოვანი ნაშრომი მიუძღვნა სამოქალაქო საზოგადოებას. გელენერის თანახმად, სამოქალაქო საზოგადოება ძლიერი არასამთავრობო ინსტიტუტების ერთიანობაა, რომელსაც შესწევს უნარი იყოს სახელმწიფოს საპირწონე და ამასთან, არ შეუშალოს მას ხელი შეასრულოს მშვიდოსბიმყოფელისა და სხვადასხვა ინტერესთა ჯგუფებს შორის არბიტრის როლი.
ერნესტ გელნერი 1995 წლის 5 ნოემბერს გარდაიცვალა პრაღაში.
რესურსები ინტერნეტში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- Gellner resource page (at the London School of Economics)
- Ethics and Logic, Proceedings of the Aristotelian Society LV (1954–1955), 157–178.
- Catalogue of the Gellner papers at the Archives Division of the London School of Economics.
- Gellner video materials დაარქივებული 2013-07-01 საიტზე Wayback Machine. , at Dspace at Cambridge repository (MP4 files).
- Special Issue of the journal Social Evolution & History "The Intellectual Legacy of Ernest Gellner" (guest editor Peter Skalnik).
- Special Issue of the journal Thesis Eleven[1] Ernest Gellner and Historical Sociology (guest editor Sinisa Malesevic).
- The Words and Things of Ernest Gellner by Czeglédy, André P.