Мәриям, Гүлнәр, Елизавета: Алаш арыстары балаларының есімін кім қойған

Өткен ғасырдың басында Қазақстанның саяси және мәдени өмірінде үлкен өзгерістер болды. Бұл кезеңде Алаш қозғалысының қайраткерлері қазақ халқының болашағы үшін күрес жүргізді. Алаш арыстарының қоғамға қосқан үлесі зор болды, ал олардың отбасылық өмірі де ерекше назар аударуды қажет етеді. Сол кезеңдегі қазақ халқының дәстүрі бойынша, балаларына есім қою маңызды және жауапты іс болды. Алаш арыстарының балаларына қандай есімдер берілді және олардың мағынасы қандай болды деген сұраққа жауап беруге тырысамыз.

Алаш қозғалысы және есім қою дәстүрі

Алаш қозғалысы ХХ ғасырдың басында қазақ интеллигенциясы арасында қалыптасқан ұлттық-демократиялық қозғалыс болды. Бұл қозғалыс қазақ халқының ұлттық санасын оятуға, мәдениетін дамытуға және тәуелсіздікке ұмтылуға бағытталды. Алаш қайраткерлері қазақ халқының болашағы үшін күресе отырып, өз балаларына беретін есімдеріне де ерекше мән берді.

Есімдердің мағынасы мен таңдалуы

Өткен ғасырдың басында қазақ халқының есімдері көбінесе ұлттық дәстүрлерге сәйкес таңдалды. Алаш арыстарының балаларына берілген есімдер де осы дәстүрден ауытқымады. Есімдер, әдетте, баланың болашағына деген үміт пен сенімді білдірді, сондай-ақ ұлттық құндылықтарды сақтауға ұмтылды.

• Әлихан Бөкейхан – Алаш қозғалысының жетекшісі Әлихан Бөкейханның балаларына берген есімдері де ерекше. Мысалы оның қызының есімі Елизавета болды. Бұл есім орыс мәдениетінің ықпалында таңдалғанымен, қазақ мәдениетіне де сай келетіндей Зейнеп деп өзгертілді. Зейнеп – Түркияда 2016 жылы ең көп қойылған есім. Оның мағынасы – нұр, әсем. Ал ұлы Сергей – Өкітай. Өкітай Үгедей деген есімнен шыққан делінетін деректер бар.
• Ахмет Байтұрсынұлы – Қазақтың ұлы ағартушысы Ахмет Байтұрсынұлының балаларының есімдері де ұлттық болмысымызды көрсетеді. Оның баласының аты Шолпан болды, бұл қазақтың танымал жұлдызының атауы, яғни "жарық жұлдыз" деген мағынаны білдіреді.
• Міржақып Дулатов – Міржақып Дулатовтың балаларына берген есімдері де ерекше назар аударарлық. Мысалы оның қызының есімі Гүлнәр болды, бұл гүлдей әдемі, нәзік деген мағынаны білдіреді.
• Жүсіпбек Аймауытов – қазақтың көрнекті жазушысы, драматург және педагог. Оның балаларына берген есімдері де ұлттық рухты көрсетеді. Жанар – Аймауытовтың қызының есімі. Бұл есім қазақ тілінде "жанар" деген мағынаны білдіреді, яғни көздің қарашығы, өмірдің мәні мен жарығы деген ұғымды қамтиды.
• Мұстафа Шоқай – Түркістан автономиясының басшысы және белгілі қоғам қайраткері. Мариям – Мұстафа Шоқайдың қызының есімі. Бұл есім араб тілінен келген, ислам дінінде ерекше құрметке ие есімдердің бірі. Мариям – Иса пайғамбардың анасының есімі.
• Сәкен Сейфуллин – қазақтың көрнекті ақыны, жазушысы және мемлекет қайраткері. Лаура – Сейфуллиннің қызының есімі. Бұл есім латын тілінен келген және "лавр" деген мағынаны білдіреді, яғни жеңіс пен абыройдың символы.
• Халел Досмұхамедов – қазақтың көрнекті ғалымы, дәрігері және қоғам қайраткері. Гүлнар – Халел Досмұхамедовтың қызының есімі. Бұл есім "гүл" және "нар" сөздерінен құралған, "әдемі гүл" деген мағынаны білдіреді.
• Мағжан Жұмабаев – қазақтың ұлы ақыны және ағартушысы. Ләззат – Жұмабаевтың қызының есімі. Бұл есім қазақ тілінде "рахат", "қуаныш" деген мағынаны білдіреді.

Бұл есімдер Алаш арыстарының өз балаларына деген махаббатын, ұлттық құндылықтарын және болашаққа деген үмітін айқын көрсетеді. Әрбір есімнің артында ата-ананың балаға деген ерекше ықыласы және ұлтына деген мақтанышы жатыр.

Есімдердің маңызы

Алаш арыстарының балаларына берген есімдері тек әдемі дыбысталумен шектелмей, олар ұлттық рухты, мәдениетті және болашаққа деген үмітті білдіреді. Әрбір есімнің артында ата-ананың балаға деген махаббаты мен оны қоршаған әлемге деген көзқарасы жатыр. Сол кезеңдегі есімдер қазақ халқының ұлттық құндылықтарын, мәдениетін және болашағына деген сенімін көрсетеді.

Өткен ғасырдың басындағы Алаш арыстарының балаларына берген есімдері олардың ұлттық рухын, мәдениетін және болашаққа деген үмітін көрсетеді. Бұл есімдер тек жеке атаулар ғана емес, олар қазақ халқының тарихының бір бөлігі. Әрбір есімнің артында ата-ананың балаға деген махаббаты, ұлтына деген мақтанышы және болашаққа деген сенімі жатыр. Алаш арыстарының балаларына берген есімдері қазақ халқының мәдениетінің бір бөлшегі ретінде сақталып, болашақ ұрпаққа мұра болып қала береді.