Тхыгъэр къыздрахар Уикипедиэ
Махатма Ганди
|
хин.-бз. मोहनदास करमचंद गाँधी
|
|
И лэжьыгъэр:
|
политикэм и лэжьыгъэлӀ, философ
|
Къыщыхъуар:
|
1869 жэпуэгъуэм и 2(1869-10-02)[[:de:Deutsche_Nationalbibliothek|Deutsche_Nationalbibliothek]]_[http://d-nb.info/gnd/118639145/_Record_#118639145]_//_Общий_нормативный_контроль_(GND)_—_2012—2016.-1">[1][[:fr:Bibliothèque_nationale_de_France|Bibliothèque_nationale_de_France]]_[http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11904030r_идентификатор_BNF]:_اوپن_ڈیٹا_پلیٹ_فارم,_платформа_відкритих_даних,_платформа_открытых_данных,_plateforme_de_données_ouvertes,_piattaforma_di_dati_aperti,_Opendata-Plattform,_otevřená_data_platforma,_åben-data-platform,_տվյալների_բաց_շտեմարան,_platforma_za_odprte_podatke,_plataforma_de_datos_abierta,_plataforma_de_dados_aberta,_платформа_адкрытых_даных,_платформа_на_отворените_данни,_platforma_otwartych_danych,_ашық_деректер_платформасы,_ачык_маалыматтарды_платформа,_açıq_məlumat_platforması,_ochiq_ma'lumotlar_platforma,_açık_verilerin_platformu,_платформа_отвореног_података,_platforma_otvorenih_podataka,_platforma_otvorenog_podataka,_platforma_otvorených_údajov,_πλατφόρμα_ανοικτών_δεδομένων,_platformu_atklātā_datu,_platform">[2]SNAC_—_2010.-3">[3][http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=22952_Find_a_Grave]_—_1996.-4">[4]Babelio_—_2007.-5">[5]-6">[6]filmportal.de_—_2005.-7">[7][[:en:The_Internet_Philosophy_Ontology_Project|Internet_Philosophy_Ontology_project]]-8">[8][https://brockhaus.de/ecs/julex/article/gandhi-mohandas-karamchand_Энциклопедия_Брокгауз]-9">[9][[:de:s:Brockhaus_Enzyklopädie|Энциклопедия_Брокгауз]]-10">[10][http://www.enciclopedia.cat/enciclop%C3%A8dies/gran-enciclop%C3%A8dia-catalana/EC-GEC-0028943.xml_Gran_Enciclopèdia_Catalana]_—_[[:ca:Grup_Enciclopèdia|Grup_Enciclopèdia]],_1968.-11">[11]GeneaStar-12">[12]Roglo_—_1997._—_10000000_экз.-13">[13]AlKindi_(онлайн-каталог_Доминиканского_института_востоковедения)-14">[14][[:hr:Opća_i_nacionalna_enciklopedija|Proleksis_enciklopedija]],_[[:hr:Opća_i_nacionalna_enciklopedija|Opća_i_nacionalna_enciklopedija]]_—_2009.-15">[15][https://cs.isabart.org/person/152624_Архив_изобразительного_искусства]_—_2003.-16">[16]Munzinger_Personen-17">[17][[:d:Q126722605|Педагоги_и_психологи_мира]]_—_2012.-18">[18]
|
Къыздэхъуар:
|
Порjajaj Гуджарат, Британиэм и Индиэ
|
Дунейм щехыжар:
|
1948 мазаем и 30(1948-01-30)[[:de:Deutsche_Nationalbibliothek|Deutsche_Nationalbibliothek]]_[http://d-nb.info/gnd/118639145/_Record_#118639145]_//_Общий_нормативный_контроль_(GND)_—_2012—2016.-1">[1][[:fr:Bibliothèque_nationale_de_France|Bibliothèque_nationale_de_France]]_[http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11904030r_идентификатор_BNF]:_اوپن_ڈیٹا_پلیٹ_فارم,_платформа_відкритих_даних,_платформа_открытых_данных,_plateforme_de_données_ouvertes,_piattaforma_di_dati_aperti,_Opendata-Plattform,_otevřená_data_platforma,_åben-data-platform,_տվյալների_բաց_շտեմարան,_platforma_za_odprte_podatke,_plataforma_de_datos_abierta,_plataforma_de_dados_aberta,_платформа_адкрытых_даных,_платформа_на_отворените_данни,_platforma_otwartych_danych,_ашық_деректер_платформасы,_ачык_маалыматтарды_платформа,_açıq_məlumat_platforması,_ochiq_ma'lumotlar_platforma,_açık_verilerin_platformu,_платформа_отвореног_података,_platforma_otvorenih_podataka,_platforma_otvorenog_podataka,_platforma_otvorených_údajov,_πλατφόρμα_ανοικτών_δεδομένων,_platformu_atklātā_datu,_platform">[2]SNAC_—_2010.-3">[3][http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=22952_Find_a_Grave]_—_1996.-4">[4]Babelio_—_2007.-5">[5]-6">[6]filmportal.de_—_2005.-7">[7][[:en:The_Internet_Philosophy_Ontology_Project|Internet_Philosophy_Ontology_project]]-8">[8][https://brockhaus.de/ecs/julex/article/gandhi-mohandas-karamchand_Энциклопедия_Брокгауз]-9">[9][[:de:s:Brockhaus_Enzyklopädie|Энциклопедия_Брокгауз]]-10">[10][http://www.enciclopedia.cat/enciclop%C3%A8dies/gran-enciclop%C3%A8dia-catalana/EC-GEC-0028943.xml_Gran_Enciclopèdia_Catalana]_—_[[:ca:Grup_Enciclopèdia|Grup_Enciclopèdia]],_1968.-11">[11]GeneaStar-12">[12]AlKindi_(онлайн-каталог_Доминиканского_института_востоковедения)-14">[14][[:hr:Opća_i_nacionalna_enciklopedija|Proleksis_enciklopedija]],_[[:hr:Opća_i_nacionalna_enciklopedija|Opća_i_nacionalna_enciklopedija]]_—_2009.-15">[15][https://cs.isabart.org/person/152624_Архив_изобразительного_искусства]_—_2003.-16">[16]Munzinger_Personen-17">[17]Notable_Names_Database_—_2002.-19">[19][[:d:Q126722605|Педагоги_и_психологи_мира]]_—_2012.-18">[18] (78 гъ.)
|
Дунейм здехыжар:
|
Ниу Дели, Индиэ
|
Къэрал зыщыщтэр:
|
Индиэ
|
Мохандас Карамчанд Ганди е Махатма Ганди (хин.-бз. मोहनदास करमचंद गाँधी) — Индиэм и хуитыныгъэм къыдэшъхэм, къэзгъэжьахэм ящыщт Британиэшхуэм къыхагъэкӀыным шъхьэкӀэ. Хабзэ "зауэншу" (сатьяграха) еджу къыригъэжьам цӀыхуӀкуэд яуж ихьэт.
ЛъэпкъкӀэ Мохандас кастэ вайшияхэм къахэкӀырт. Я унагъуэм хабзу хъуам амалыншэу пылъхэт, хуабжьу абым и анэ Путлибай щӀэлъыплът. ТхьэлъэӀухэр, бэрэскӀыхэр, вегетарианизм, тхьэтхылъ джыныр — ахэрат Мохандас и щӀэлэгъуэ зэманым зыпылътэр.
Илъэс пщӀыкӀуищ щырикъуам Мохандас и ныбжэгъу пщащэ Кастурбай къырагъэшащ. Я унагъуэм бынипӀлӀ ягъуэта, къуищ, ахэр: Харилал, Манилал, Рамдас, Девдас. И къуэ нэхъыжь Харилалыр унагъуэм иригъэкӀа, и къуэу къимылъытэу, и псэукӀэм папщӀэ — и щӀасэт: фадэ, къэкӀухьын, джэгун, зытӀощ диныр зэрихъуэкӀащ, сифилис къеузу илӀыкӀащ. Адрей и къуэ хъуахэр езыми и лэжьыгъэм пылъхэт.
Илъэс пщӀыкӀуибгъу щырикъуам Мохандас Лондон еджакӀуэ макӀуэр, йуристу къеухри Индиэм къегъэзэжыр 1891 гъэм. Хэгъэгум деж и лэжьыгъэм сэбэпышхуэ къызэрхуимыщӀам папщӀэ 1893 гъэм Мохандас Ипщэ Африкэм йожьэр. Абдежым щӀедзэ индиэхэм я пӀалъэм пылъын. Абдежым дей япэреуэ къегъэщхьэпэр сатияграха (зауэншэ пэщытыныгъэ). И дуней тетыкӀэ-гупшысэгъуэм мыхьэнэ куэд хэзылъхьар тхылъ Бхагавадгита.
Индиэм и хуитыныгъэм щыпылъ зэманыгъуэм Махатма къигъэщхьэпар сатияграха, абым хуэду: индиэ жылэм Британиэ къыраш хьэпшыпхэр къамыщэхуэу, къамгъэщхьэпэу, абым нэхъыбэу Британиэм и хабзэ бжыгъэм ебакъуэхэу, къамылъытэхэу.
Нэхъыщхьэу а лэжьыгъэм къилъытэтэр:
- Британиэ щӀыхьхэр индиэхэм къамыштэну (яӀэхэр ятыжыну)
- ХабзэдэгъэкӀ Хасэм и хэхыгъэм жылэр хэмыхьэну
- Хейхэм, ӀэнатӀэгъуэхэм, инджылыз егъэджапӀэхэм Ӏумыхьэну/щымыӀэну
- Еуропей щыгъынхэр зэрамыхьэну
- Цей щэкӀым нэхъыбэу пщӀэ хуэщӀын
- Уасэ мытын
"ЯпэкӀэ укъалъытэкъым, тӀанэ къыпщодэхьэшххэ, яужкӀэ къозауэхэ. ИкӀэм уэ уатокӀуэ."
"Дунейм и инагъыр ирокъур цӀыху къэс зыхуэныкъуэр игъуэтыфын, ауэ цӀыкӀущэ, цӀыхухэм я нэпсеягъэр ирригъэкъун"
- ↑ [[:de:Deutsche_Nationalbibliothek|Deutsche_Nationalbibliothek]]_[http://d-nb.info/gnd/118639145/_Record_#118639145]_//_Общий_нормативный_контроль_(GND)_—_2012—2016.
_1-0">1.0
[[:de:Deutsche_Nationalbibliothek|Deutsche_Nationalbibliothek]]_[http://d-nb.info/gnd/118639145/_Record_#118639145]_//_Общий_нормативный_контроль_(GND)_—_2012—2016. Deutsche Nationalbibliothek Record #118639145 // Общий нормативный контроль (GND) — 2012—2016.