Жұпаргүл

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Жұпаргүл
Кәдімгі жұпаргүл
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер
Бөлімі: Гүлді өсімдіктер
Табы: Қос жарнақтылар
(unranked) Asterids
Сабы: Lamiales
Тұқымдасы: Lamiaceae
Кіші тұқымдасы: Nepetoideae
Тегі: Origanum
Карл Линней
түрлері

40 түрі белгілі

Синонимдері
  • Amaracus Gled.
  • Majorana Mill.
  • ×Origanomajorana Domin
  • Dictamnus Mill. 1754 not L. 1753 nor Zinn 1757
  • Dictamnus Zinn 1757 not L. 1753 nor Mill. 1754
  • Marum Mill.
  • Hofmannia Heist. ex Fabr.
  • Beltokon Raf.
  • Onites Raf.
  • Oroga Raf.
  • Zatarendia Raf.
  • Schizocalyx Scheele rejected name
  • ×Majoranamaracus Rech.f.

Жұпаргүл (лат. Origanum) – ерінгүлділер тұқымдасына жататын көп жылдық шөптесін өсімдіктер туысы.


Еуропада (негізінен Жерорта теңізі жағалауында) және Батыс Азияда кездесетін 20-дан астам түрі белгілі. Қазақстанда далалық, таулы аймақтардың шалғындарында, орман шеттерінде, бұталар арасында, тасты, тастақты тау беткейлерінде өсетін 2 түрі (киікшөп Жұпаргүл, көкбас Жұпаргүл) бар. Бұлардың биіктігі 30 – 80 см, тік сабақты, сыртын түк жапқан өсімдік. Жапырақтары ұзынша жұмыртқа тәрізді, безді-түкті, жиегі тілімденген. Гүлдері ұсақ, қызғылт немесе қызғылт қошқыл түсті, қалқанды-сыпыртқы гүлшоғырына топталған. Шілде – тамыз айларында гүлдеп, тамыз – қыркүйекте жемістенеді. Жемісі – ашық қоңыр түсті, домалақ жаңғақша. Өсімдіктің құрамында эфир майы, илік заттар және аскорбин қышқылы бар. Кептірілген гүлі мен жапырақтары емдік мақсатта қолданылады. Жапырақтарын дәм-татымдық мақсатта тағамға және арақ-шарап өндірісінде пайдаланады. Балды өсімдіктер. Мал жемейді.[1]

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]