Salomone
(Sije op Stolberjer Platt)
un jeschrieve wie moch öt kallt
(Sije jeschrieve wie moch öt kallt)
D Solomone send önö Inselstaat em Stelle Ozean.
Wo d Solomone liije
[Ändere · der Quälltäx ändere]D Solomone vängd mo op ön Kaad em Oste va Neuguinea. Di onjöväär 29.000 km² vordeele sisch op knapp 1000 Insele. Zm Deel jöhüüre sö zo d Salomon Insele, zm Deel ävver och zo d Rennell-, d Ontang-Java- övv d Santa-Cruz-Insele.
D Nobbere send Kiribati, Tuvalu, Vanuatu un Fidschi.
D Salomone jöhüüre zo dr Commonwealth.
Övver di Insele
[Ändere · der Quälltäx ändere]
Di Insele send vreuere Vulkane. Dr hükßde Berch es dr 2.335 m huhe Mount Popomanaseu, dä op d Insel Guadalcanal litt. Dat Klima op d Salomone es wärm un weed dörch dat Wasser van dr Stelle Ozean böäflossd. D Insele send meeßd jrün va Strüsch.
Jätt va vreuer
[Ändere · der Quälltäx ändere]Dä Spanijer Mendanas entdeckde d Salomone em Joohr 1568, ön Insel, di bes dohen at van d Melanesier böwond woode woch. No singe Duud jängö ävver all di Ongerlaare vorloore, di hä erstald hod un di Insele woode wärm vorjeiße. Isch 1767 koome d Ängländer wärm no d Salomone. Di wosse ävver janet, dat d Spanijer sisch dat Land at onger dr Naahl jöresse hodde un kekke sisch op di Insele öm. Övverall stäng dö Vaahn va Ängland, ö Zeeche, dat di Insele hönö jöhood.
Avangs van öt 19. Jahrhondöt koome d Dütsche un bösatze dr Norde van di Insele, maade sö zo Deutsch-Neuguinea (op Ripuaresch: Dütsch-Neuguinea). Dat ändernde sisch isch no dr Ischde Weltkresch als di Insele Dütschland wärm aavjönomme wode un d Australier dat Jöbiid zojösproche krääte.
Em Zweide Weltkresch koome d Japaner, vorloore di Insele ävver spiir an d USA. No öt Eng van dr Kresch woode dö Salomone d Ängländer zojösproche.
1978 woode dö Salomone önö onaavhängije Staat, dä ävver Metjledd em Commonwealth es.
Politik
[Ändere · der Quälltäx ändere]D Salomone hand ö jöwäähld Parlament. Öt jitt ävver kenn jruuße Parteie, di z saare hand. Bökannde Persune van d Salomone maache dat onger sisch us.
Sproche
[Ändere · der Quälltäx ändere]Änglisch es di Sproch, di övverall jösproche un vorstange weed, ävver op d Stroß weed meeßd Pijin jömulld.
Weetschaff
[Ändere · der Quälltäx ändere]Jeld op d Salomone z vordeene es schwoch. Dat Volk es ärm un had mä di Möjelichkeet, dörch Avbouw va Jold, Koffer un anger Ääz Jeld en d Teisch z kriije. Veschvang jöhüüd och zo dat, watt dö Lüüh nötze, öm Bruud op dr Desch z kriije.
En dö leitzde Joohre braate och völl Turiste Jeld no dö Salomone.