Президент
Президент (лат. алдыда олтуруучу)
1. шайлануучу мамлекет башчысы;
2. мекемени, коомду жетектөө үчүн шайланган төрага;
3. корпорациянын, компаниянын жогорку кызматтагы башкаруучусу.
Кыргызстан
[түзөтүү | булагын түзөтүү]
1990-жылы 22–30-октябрдагы Кыргыз Республикасынын Жогорку Советинин кезексиз сессиясында биринчи жолу президент маселеси каралган. 1990-жылы 24-октябрда «Кыргыз ССРинде Президенттик кызматты түзүү жөнүндө» Мыйзам кабыл алынып, 27-октябрда парламент Кыргызстандын туңгуч Президенти Аскар Акаевди шайлоо менен коллегиялдуу мамлекет башчысынын ордуна жеке кызмат оруну – президент киргизилген. Парламент шайлаган президенттин ыйгарым укуктарын, президенттик бийликтин мыйзамдуулугун камсыз кылуу максатында 1991-жылы 12-октябрда көз карандысыз, эгемендүү мамл. башчысы мамл. түзүлүш жөнүндөгү маселени чечкен. 1993-ж. 5-майда эгемендүү Кыргызстандын Конституциясын кабыл алуу менен совет системасы толугу менен жоюлуп, президенттик бийлик орногон. 1995-жылы 24-декабрда элдик шайлоо жолу менен Кыргыз Республикасынын туңгуч президенти Аскар Акаев шайланган. Бул Конституцияга ылайык президенттин биринчи мөөнөтү деп эсептелген. 1996-жылы 10-февралда өткөрүлгөн референдумдун негизинде президент статусунун өзгөрүлүшү менен президенттик «күчтүү» бийлик орноп, Кыргыз Республикасы парламенттик башкаруудан парламенттик башкарууга өткөн. 2000-жылы 29-октябрда президентикке Аскар Акаев экинчи мөөнөткө кайра шайланган. 2003-жылы 2-февралдагы жалпы элдик референдумда Кыргыз Республикасынын президенти Аскар Акаевге дагы бир жолу ишеним көрсөтүлдү.
2004- жылдын 24-мартында элдик революция болуп, президенттикке Курманбек Бакиев дайындалган.
2008- жылдын 28- июлунда президенттик шайлоо өтүп, анда да К. Бакиев жеңип чыккан.
2010-жылдын 7- апрелинде кайра элдик революция болуп, бийликке убактылуу өкмөт келип, президенттикке Роза Отунбаева келет.
2011–жылы декабрь айында Р. Отунбаева бийликти шайлоонун негизинде утуп чыккан Алмазбек Атамбаевге өткөрүп берди.
| Жыл | Аты-жөнү |
|---|---|
| 1991 - 2005 | Аскар Акаев |
| 2005 - 2010 | Курманбек Бакиев |
| 2010 - 2011 | Роза Отунбаева |
| 2011 - 2017 | Алмазбек Атамбаев |
| 2017 - 2020 | Сооронбай Жээнбеков |
| 2021 - азыркы учурда | Садыр Жапаров |
Булактар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Кыргыз Тарыхы. Энциклопедия. Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору. Бишкек, 2003. И. Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик педагогикалык университети.