1806
1806 (MDCCCVI) waor e gewoen jaor wat begós op 'ne goonsdag op de Gregoriaanse kalender.
Gebäörtenisse
bewirk
- 1 jannewarie - 't Hertogdóm Württemberg wirt ein keuninkriek ónger Frederik I.
- 8 jannewarie - In de Sjlaag van Blauwberg biej Kaapsjtad wirt de Bataafse bezèttingsmach versjlage door ein Britse invasiemach.
- 16 jannewarie - Lutenant-gouverneur Janssens óngerteikent de euvergaaf van de Kaapkelonie aan Groat-Brittannië.
- 30 miert - Napels wirt nao ein Franse bezètting weer "ónaafhankelik" mèt Joseph Bonaparte es keuning.
- 3 april - De eësjte sjoalwèt wirt ein feit (dees sjoalwèt zal van 1806 pes 1857 sjtandjhawwe, wonao ze wirt vervange).
- april - In Amsterdam versjient ein pamflet "Oproping van 't Bataafsche volk, óm deszelfs dènkwieze en wil aopelik aan den daag te lègkeen, taenge de euverheërsjing door eine vraemdeling, womit 't vaderlandj bedreig wirt." , gesjreve door Mietje Hulshof.
- 5 juni - 't Keuninkriek Hollandj wirt door Napoleon oetgerope.
- 23 juni - Lowie Napoleon wirt es Keuning van Hollandj geïnsjtalleerd.
- 12 juli - Ein aantal Duutsje sjtate sjlete zich aanein in de Rienbóndj, mèt Napoleon Bonaparte es besjermheër.
- 18 juli - Mietje Hulshoff wirt veraordeild tot tweë jaor sjpènhoes veur 't pamflet "Oproping van 't Bataafsche volk".
- 14 oktober - Franse euverwinning op de Pruse in de döbbele sjlaag biej Jena en Auerstedt.
- 27 november - De aanval op Batavia vundj plaatsj.
- 12 december - Lodewijk Napoleon sjtich ein keuninklike óngersjeijing: de Orde van de Unie.
- zónger datum
- Thomas Bruce, de zevende Hertog van Elgin, brink de nao häöm geneumde Elgin Marbles euver van 't Parthenon in Athene nao Londe.
- Aan Den Haag waere door 't Franse bewèndj sjtadsrechte verleënd.
- 't Nuuj keuninkriek Beiere lief de vriej Riekssjtad Augsburg in.
- Confrontatie tösje Ruslandj en 't Osmaanse Riek euver wat noe Roemenië haet. De Sultan in Istanbul vervink de vorste van Moldavië en Walachije. De aafgezatte Constantijn Ypsilanti kump mèt Russische militaire sjteun truk oet St. Petersburg en hernump zien besjtuur in Boekarest.
Gebore
bewirk
gebaore op 20 mei 1806.
- 1 jannewarie - Lionel Kieseritzky, Duutsj-Poolse sjaker (gesjtorve 1853)
- 27 jannewarie - Juan Crisóstomo de Arriaga, Sjpaanse (Baskische) componist en violist (gesjtorve 1826)
- 21 miert - Benito Juárez, Mexicaanse president (gesjtorve 1872)
- 9 april - Isambard Kingdom Brunel, Britse ingenieur, in 2002 kroog hae de tweëde plaatsj in de verkezing tot Groatste Brit aller tieje
- 4 mei - William Fothergill Cooke, Britse elektrotechnicus en oetvènjer (gesjtorve 1879)
- 20 mei - John Stuart Mill, Èngelsje filosoof en econoom (gesjtorve 1873)
- 27 juni - Augustus De Morgan, Britse wiskundige en logicus (gesjtorve 1871)
- 16 juli - Aleksandr Ivanov, Russische sjilder (gesjtorve 1858)])
- 17 november - Louis Robbe, Belzje sjilder (gesjtorve 1887)
- 24 november - William Webb Ellis, oetvènjer van de sjport rugby (gesjtorve 1872)
Gesjtorve
bewirk
gesjtorve op 9 april 1806.
- 11 fibberwarie - Vicente Martín y Soler (51), Sjpaanse componist
- 12 miert - Jane Pierce (55), First Lady, vrouw van de Amerikaanse president Franklin Pierce
- 9 april - Sjtadhawwer Willem V (58), Nederlandse prins en sjtadhawwer van de Nederlandje
- 3 augustus - Michel Adanson (79), Franse botanicus en natuurhistoricus
- 10 augustus - Michael Haydn (68), Oasteriekse componist en broor van Joseph Haydn
- 23 augustus - Charles-Augustin de Coulomb (70), Franse natuurkundige
- 10 september - Johann Christoph Adelung (74), Duutsje taalkundige en lexicograaf
