istid

Isbrear flyttar seg på underlaget, og har kraft til å forandre heile landskap. Istidene har forma mykje av landskapet, både i Noreg og andre stader i verda.

Isbrear lagar mellom anna

• dalar med U-form
• innsjøar
• djupe fjordar

Det finst spor der isbreen har bevega seg. Breen dreg med seg stein og grus, som skrapar på underlaget. Fjell som har vore under isbreen, får skrapemerke. Desse blir kalla skuringsstriper.

I Tyskland, Danmark og på botnen av Nordsjøen finst stein som isbreane har flytta frå fjell i Noreg. Store steinar som breen har flytta blir kalla flyttblokker. Flyttblokker frå Skandinavia finst så langt sør som i Nederland.

Det kan gå fleire hundre millionar år mellom kvar kalde periode. Jorda si overflate var annleis for milioner og milliardar av år sidan. Kontinenta har bevega seg rundt på overflata gjennom heile Jorda si historie.

Forskarar har funne spor etter fem kalde periodar på jorda:

1. Dei eldste spora etter ei istid er frå omlag 2300 millionar år sidan. Desse spora er gamle typar av stein i Canada og Australia.
2. Den neste perioden var for mellom 850 og 630 millionar år sidan. Éi av istidene frå denne perioden heiter Varangeristida. Forskarar meiner at dette er den kaldaste perioden Jorda har hatt, og at nesten heile kloden var dekt av is.
3. Den tredje perioden var for rundt 450 millionar år sidan. Spor frå denne perioden finst i ørkenen Sahara, nord i Afrika.
4. Den fjerde perioden var for mellom 360 og 260 millionar år sidan. Spor frå denne perioden finst i Sør-Afrika, Sør-Amerika, Australia og Antarktis.
5. Den femte perioden er den Jorda er i no. Den har vart dei siste 2,6 millionar åra. Den blir òg kalla kvartærtida.

• Jorda sine tidsaldrar
• den siste istida
• isbre