Svoboda | Graniru | BBC Russia | Golosameriki | Facebook
Прејди на содржината

Главна страница

Од Википедија — слободната енциклопедија

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 145.463 статии на македонски јазик
Избрана статија за оваа седмица
Приказ на Кориолисовата сила
Приказ на Кориолисовата сила

Кориолисова сила — закривиување на предметите во движење кога тие се разгледуваат во вртежен појдовен систем. Во појдовен систем со вртење во насока на стрелките, закривеноста е на лево од движењето на предметот, додека пак вртењето во насоката спротивна на насока на часовникот, закривеноста ќе биде кон десно. Иако препознаена од останатите, математичкиот израз за Кориолисовата сила се појаваува прв пат во научна статија во 1835 година напишана од францускиот научник Гаспар-Гистав Кориолис, како дел од теоријата за воденичарски тркала. Во почетоците на XX век, поимот Кориолисова сила почна да се употребува во поврзаност со метеорологијата.

Њутновите закони за движењето го опишуваат движењето на предметите во (незабрзувачки) инерцијални системи. Кога Њутновите закони се пренесени во истовремен вртежен појдовен систем, се појавуваат Кориолисовата и центрифугалната сила. Двете сили се пропорционални во однос на масата на предметот. Кориолисовата сила пропорционална на стапката на вртење и центрифугалната сила е пропорционална на квадратот на тоа движење. Кориолисовата сила дејствува во насока нормална на оската на вртење и брзината на телото во вртежен систем и è пропорционална на брзината на предметот во вртежен систем. Центрифугалната сила дејствува нанадвор во радијална насока и е пропорционален на растојанието на телото од оската на вртежниот систем. Овие дополнителни сили се наречени инерцијални сили, замислени сили или „псевдосили“. Тие ја дозволуваат Њутновите закони за вртежни системи. Тие се чинителите на исправка кои не постојат при незабрзувачки или инерцијални појдовни системи. (Дознајте повеќе...)


Слика на денот

Американската космонаутка Сали Рајд (1984. г.)
Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

Главните тектоснки плочи на Земјата
Главните тектоснки плочи на Земјата
На денешен ден…

Денес е 23 јули 2024 г.

Настани:

1914  Австроунгарија ѝ поставила ултиматум на Србија во врска со атентатот на престолонаследникот Франц Фердинанд во Сараево. Ова било најава за почетокот на Првата светска војна.
1942  Започнал со работа логорот Треблинка.
1942  Во Софија, бугарските власти ги стрелаа Никола Јонков Вапцаров, македонски поет и патриот, Антон Попов-Дончо, македонски револуционер, писател и публицист и Атанас Романов, македонски патриот.
1993  Република Македонија стана 138 членка на Светската организација за интелектуална сопственост.
2000  Ленс Армстронг, втора година по ред победува на престижната велосипедска трка Тур де Франс, иако неговите лекари, четири години претходно, го известуваат дека постојат мали шанси да преживее, зашто болува од рак.

Родени:

1872  Спас Мартинов — македонски револуционер.
1892  Хаиле Селасије Iетиопски цар.
1888  Рејмонд Чендлер — американски писател и сценарист.
1906  Владимир Прелогшвајцарско-хрватски хемичар.
1915  Тихомир Милошевскинароден херој на Македонија.
1931  Виктор Корчнојруски шаховски велемајстор.
1934  Стив Лејси — американски џез-музичар.
1957  Никос Галис — грчки кошаркар.
1960  Фадил Вокри — југословенски фудбалер од албанско потекло.
1961  Ентоан Кар — американски кошаркар.
1963  Слободан Живоиновиќ — српски и југословенски тенисер.
1968  Гери Пејтон — американски кошаркар.
1972  Џовани Елбер — бразилски фудбалер.
1974  Морис Грин — американски атлетичар.
1976  Јудит Полгар — унгарска шахистка.
1987  Луис Густаво — бразилски фудбалер.
1988  Бјерн Турау — германски велосипедист.

Починале:

1536  Хенри Фицрој — незаконски син на Хенри VIII.
1757  Доменико Скарлати — италијански барокен композитор за чембало.
1875  Ајзак Мерит Сингерамерикански изумител.
1916  Вилијам Ремзишкотски хемичар.
1926  Виктор Васнецов — истакнат руски сликар од фолклористичкиот и националромантичарски правец.
1942  Антон Поповмакедонски поет.
1948  Дејвид Грифитамерикански филмски режисер и продуцент.
1977  Арсенио Ерико — парагвајски фудбалер.
1986  Марко Челебоновиќ — српски сликар.
2001  Муртезан Етхеми — поранешен член на ОНА.
2013  Џалма Сантос — бразилски фудбалер.
2019  Арт Невиламерикански поп-музичар.
Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Други области
  • Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
  • Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
  • На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.
Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

Ризница
Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
Викивести
Вести со права за слободна употреба
Викиречник
Речник и лексикон
Викицитат
Збирка на цитати
Викикниги
Учебници и прирачници со права за слободна употреба
Викиизвор
Библиотека на дела со права за слободна употреба
Викивидови
Именик на видови
Викиуниверзитет
Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
Мета-вики
Усогласување на проектот „Викимедија“
Википодатоци
База на слободни знаења
Википатување
Отворен туристички водич