Татар хэл

Татар хэл
Татар хэл
татар теле; tatar tele; تاتار تئلئ‎ • تاتار تلی‎
	Татар кирилл, латин, болон перс-араб бичгээр
Бүс нутаг	Хойд Еврази
Угсаатан	Татарууд
Төрөлх хэлтэн	5.2 сая (2010 тооллого)
Хэлний ангилал	Түрэг Нийтлэг Түрэг Кипчак Кипчак–Булгар Татар хэл; ; ; ;
Эрт хэлбэр	Хуучин Татар хэл
Аялга	Мишар; Нагайбак; Сибирийн Татар;
Бичгийн систем	Татар цагаан толгой (Кирилл, Латин, өмнө нь Арабаар)
Албан ёсны хэрэглээ
Улс	Татарстан (Орос)
Орон нутаг	Хятад; Польш;
Тохируулагч; байгууллага	Бүгд Найрамдах Татарстан Улсын Шинжлэх Ухааны Академийн Хэл, утга зохиол, урлагийн хүрээлэн
Томьёолбор
ISO 639-1	tt
ISO 639-2	tat
ISO 639-3	tat
Глоттолог	tata1255
Linguasphere	44-AAB-be
	Татар хэлийг ЮНЕСКО-гийн Дэлхийн мөхөх аюулд орсон хэлнүүдийн атласд эмзэг гэж ангилсан
	IPA авианы тэмдэгт орсон болно. Тохиромжтой үзүүлэх дэмжлэггүйгээр та Юникод тэмдэгтүүдийн оронд асуултын тэмдэг, хайрцаг эсвэл бусад тэмдэгтүүдийг харах магадлалтай.

Татар хэл (tatar tele, tatarça, татар теле, татарча) нь Түрэг язгуурын хэл бөгөөд татар үндэстэн тус хэлээр ярилцана. Казанийн татар хэл гэж нэрлэх нь бий.

Газар зүйн тархалт[засварлах | кодоор засварлах]

Татар хэл нь Оросын Холбооны Улс (5.3 сая орчим), Төв Ази, Украин, Польш, Хятад, Финланд, Турк улсуудад хэрэглэгддэг.

Тус хэл нь татар үндэстнээс гадна хэдэн мянган Маричуудын төрөлх хэл болно. Мордвачуудын Каратаи ястан мөн татар хэл хэрэглэнэ. 2002 оны тооллогоор татар үндэстний 94% нь татар хэлний мэдлэгтэй байсан^[5].

Албан ёсны статус[засварлах | кодоор засварлах]

Татар хэл нь орос хэлний хамтаар Бүгд Найрамдах Татарстан Улсын албан ёсны хэл болно. Татар хэлний албан ёсны бичиг нь кирилл цагаан толгойд хэдэн нэмэлт үсэг хэрэглэдэг. Заримдаа латин, араб зэрэг өөр үсэг хэрэглэх нь бий.

А а	Ә ә	Б б	В в	Г г	Д д	Е е	Ё ё
Ж ж	Җ җ	З з	И и	Й й	К к	Л л	М м
Н н	Ң ң	О о	Ө ө	П п	Р р	С с	Т т
У у	Ү ү	Ф ф	Х х	Һ һ	Ц ц	Ч ч	Ш ш
Щ щ	Ъ ъ	Ы ы	Ь ь	Э э	Ю ю	Я я

Эшлэл[засварлах | кодоор засварлах]

↑ Загвар:Ethnologue18
↑ Угсаатны бүлэг ба шашны хэлтэс, Фужянь мужийн захиргаа (September 13, 2022). "少数民族的语言文字有哪些？". fujian.gov.cn (in хятад). Retrieved October 28, 2022.
↑ "ACT of 6 January 2005 on national and ethnic minorities and on the regional languages" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2019-12-05.
↑ "Tatar in Russian Federation | UNESCO WAL".
↑ Russian Census 2002. 6. Владение языками (кроме русского) населением отдельных национальностей по республикам, автономной области и автономным округам Российской Федерации (Memento 4. Арваннэгдүгээр сар 2006 цахим архивт)(Knowledge of languages other than Russian by the population of republics, autonomous oblast and autonomous districts)(Орос хэл)

[e18-1] Загвар:Ethnologue18

[2] Угсаатны бүлэг ба шашны хэлтэс, Фужянь мужийн захиргаа (September 13, 2022). "少数民族的语言文字有哪些？". fujian.gov.cn (in хятад). Retrieved October 28, 2022.

[3] "ACT of 6 January 2005 on national and ethnic minorities and on the regional languages" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2019-12-05.

[4] "Tatar in Russian Federation | UNESCO WAL".

[5] Russian Census 2002. 6. Владение языками (кроме русского) населением отдельных национальностей по республикам, автономной области и автономным округам Российской Федерации (Memento 4. Арваннэгдүгээр сар 2006 цахим архивт)(Knowledge of languages other than Russian by the population of republics, autonomous oblast and autonomous districts)(Орос хэл)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]