Mexicaanse algemene verkiezingen 2024
| Mexicaanse algemene verkiezingen 2024 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Datum | 2 juni 2024 | ||||||
| Land |  Mexico
| ||||||
| Te verdelen zetels | Senaat: 128 | ||||||
| Opkomst | 61% | ||||||
| Resultaat | |||||||
| Genomineerde | Claudia Sheinbaum | ||||||
| Partij | Morena, PT en PVEM | ||||||
| Percentage | 59.76 | ||||||
| Genomineerde | Xóchitl Gálvez | ||||||
| Partij | PAN, PRI en PRD | ||||||
| Percentage | 27.45 | ||||||
| Genomineerde | Jorge Alvarez Maynez | ||||||
| Partij | MC | ||||||
| Percentage | 10.32 | ||||||
| Nieuwe President van Mexico | Claudia Sheinbaum | ||||||
| Vorige President van Mexico | Andrés Manuel López Obrador | ||||||
| Opvolging verkiezingen | |||||||
| |||||||
| |||||||
Mexicaanse algemene verkiezingen werden gehouden op zondag 2 juni 2024.[1] Er waren landelijke en lokale verkiezingen.
Landelijk werd er gestemd voor:
- Een president, de opvolger van Andrés Manuel López Obrador.
- 128 leden van de Senaat.
- 500 leden voor de Kamer van Afgevaardigden.
Tegen middernacht op 2 juni 2024 maakte het Nationaal Electoraal Instituut bekend dat Claudia Sheinbaum 58-61% stemmen had behaald volgens een representatieve steekproef.[2] Al voor de bekendmaking van officiële resultaten werd Sheinbaum door buitenlandse politici gefeliciteerd met haar verkiezing.[3] Onmiddellijk na bekendmaking van de eerste officiële uitslagen erkenden Gálvez en Alvarez de overwinning van Sheinbaum.[4]
Lokaal werd er gestemd voor:
- 8 gouverneurs, in de volgende deelstaten: Chiapas, Guanajuato, Jalisco, Morelos, Puebla, Tabasco, Veracruz en Yucatán.
- 1 regeringsleider van Mexico-Stad
- 19.625 ambten in deelstaten en gemeentes.
Landelijke verkiezingen
[bewerken | brontekst bewerken]Als gevolg van de resultaten bij vorige verkiezingen, werden zeven politieke partijen door het Nationaal Electoraal Instituut toegelaten om deel te nemen aan de landelijke verkiezingen van 2024: de drie regeringscoalitiepartijen Morena, Partij van de Arbeid (PT) en Groene Ecologische Partij van Mexico (PVEM) en vier oppositiepartijen, namelijk de Institutioneel Revolutionaire Partij (PRI), de Nationale Actiepartij (PAN), de Partij van de Democratische Revolutie (PRD) en de Partij van de Burgerbeweging (MC).
Presidentsverkiezingen
[bewerken | brontekst bewerken]De president wordt verkozen volgens het principe van relatieve meerderheid: de kandidaat met de meeste stemmen wint. Naar schatting zijn een kleine 100 miljoen mensen stemgerechtigd, waarvan ruim een half miljoen buiten Mexico wonen.[5] De nieuwe president zal aantreden op 1 oktober 2024 voor een termijn van zes jaar.
Kandidaten
[bewerken | brontekst bewerken]Er waren twee allianties gevormd met drie partijen elk. De regeringscoalitie van Morena, PT en PVEM vormde de alliantie Juntos Hacemos Historia (Samen maken we geschiedenis).[6] De oppositiepartijen PRI, PAN en PRD vormden de alliantie Frente Amplio por México (Brede Front voor Mexico).[7] De partij MC ging alleen de verkiezingen in.[8] Kandidaten zonder partij moesten zich melden voor 7 september 2023. Van de ruim twintig aanmeldingen werden er zes kandidaten toegelaten en hadden tot 6 januari 2024 de tijd om aan de gestelde voorwaarden, waaronder ongeveer een miljoen handtekeningen als steunbetuiging, te voldoen.[9][10] Op basis van voorlopige resultaten werd begin januari 2024 bekend gemaakt dat er geen onafhankelijke kandidaten aan de verkiezingen deel mochten nemen omdat geen van de zes aan de voorwaarden had voldaan.[11]
De alliantie van regeringsgezinde partijen organiseerde een enquete om de persoon aan te wijzen die de campagne moest leiden. Via deze enquete werd begin september 2023 Claudia Sheinbaum aangewezen als campagnecoördinator. Op 19 november 2023 werd ze ingeschreven als enige kandidaat namens de partijen Morena, PT en PVEM.[12][13]
De alliantie van oppositiepartijen organiseerde eveneens een intern proces om de campagneleider aan te wijzen. Nadat alle andere kandidaten zich terugtrokken bleef alleen Xóchitl Gálvez over die aangewezen werd als campagneleider en beoogd presidentskandidaat.[14] Op 15 november 2023 werd ze ingeschreven als enige kandidaat namens de partijen PAN, PRI en PRD.[15]
Acht personen meldden zich op 12 november 2023 bij Movimiento Ciudadano als aspirant-kandidaat. De partij besloot dat zeven personen niet aan de eisen voldeden en schreef op 18 november 2023 alleen Samuel García, de gouverneur van Nuevo León in.[16] Hij verkreeg verlof en benoemde een waarnemend gouverneur in Nuevo Leon. Echter, het Hooggerechtshof van Mexico bepaalde dat in dit geval de benoeming prerogatief was van het congres van de deelstaat. Het congres benoemde een waarnemend gouverneur van een oppositiepartij, waarop Samuel García in de nacht van 2 op 3 december liet weten zijn kandidatuur voor het presidentschap in te trekken en zijn gouverneurschap te hernemen.[17] Op 10 januari 2024 kondigde García aan dat Jorge Álvarez Máynez presidentskandidaat zal zijn namens Movimiento Ciudadano.[18]
.jpg)
.jpg)
Campagne
[bewerken | brontekst bewerken]Op 18 januari 2024 eindigde de termijn van de voorverkiezingen en op 1 maart 2024 begon de campagne.[19] Drie kandidaten werden toegelaten tot de presidentsverkiezingen. Het Nationaal Electoraal Instituut organiseerde drie openbare debatten, namelijk 7 en 28 april en 19 mei 2024. Deelname was verplicht voor de drie kandidaten.[20]
Programmapunten
[bewerken | brontekst bewerken]De kandidaat van de regerende partijen, Claudia Sheinbaum, presenteerde op 1 maart 2024 een programma van 100 punten. Het overkoepelende idee was continuïteit, met name wat betreft het beperkende economisch beleid, de verbetering van sociale voorzieningen en de uitvoering van emblematische openbare werken zoals de Mayatrein en het vliegveld Felipe Angeles.[21]
De oppositiekandidaat Xóchit Gálvez presenteerde veiligheid als een van de belangrijkste speerpunten. Ze stelde een harde lijn voor om misdaad te bestrijden, dat in contrast staat tot de slogan Abrazos, no balazos (omhelzingen, geen kogels) van de regering-López Obrador gericht op het wegnemen van de onderliggende lange-termijn oorzaken van misdadigheid.[22]
De oppositiekandidaat Jorge Alvarez Maynez legde bij de presentatie van zijn programma de nadruk op de jeugd. Hij stelde voor het gebruik van marihuana te legaliseren en huisvesting en beurzen voor studenten te verbeteren.[23]
Uitslagen presidentsverkiezing
[bewerken | brontekst bewerken]| Kandidaat | Alliantie | Per kandidaat | Partij(en) | Per partij | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Stemmen | Percentage | Stemmen | Percentage | |||
| Claudia Sheinbaum | Juntos Hacemos Historia
(Samen maken we geschiedenis) |
35.924.519 | 59,76 | Morena | 27.364.649 | 45,52 |
| PT | 3.882.813 | 6,46 | ||||
| PVEM | 4.677.057 | 7.78 | ||||
| Xóchitl Gálvez | Frente Amplio por México
(Breed Front voor Mexico) |
16.502.697 | 27.45 | PAN | 9.644.918 | 16,04 |
| PRI | 5.736.759 | 9,54 | ||||
| PRD | 1.121.020 | 1,86 | ||||
| Jorge Álvarez Maynez | geen | 6.204.710 | 10,32 | MC | 6.204.710 | 10,32 |
| Overige stemmen: ongeldig, blanco, andere namen | 1.482.258 | 2,47 | ||||
| Totaal uitgebracht | 60.115.184 | 100 | ||||
| Totaal stemgerechtigden | 98.468.994 | 61,05 | ||||
| Bron: INE[24] | ||||||
Kamerverkiezingen
[bewerken | brontekst bewerken]Senaat
[bewerken | brontekst bewerken]De senaat werd verkozen voor een periode van 6 jaar. Alle 128 zetels waren verkiesbaar. Senatoren kunnen eenmaal herkozen worden en maximaal 12 jaar in de Senaat zitting hebben. Elk van de 31 deelstaten en Mexico-Stad levert 3 senatoren, namelijk twee voor de partij met de meeste stemmen en een voor de partij met de op een na meeste stemmen. De overige 32 senatoren werden verkozen door evenredige vertegenwoordiging.[25] De coalities, gevormd voor de presidentsverkiezing, konden in elk kiesdistrict bepalen of ze met een gezamenlijke kandidaat of ieder met een eigen kandidaat deelnamen.
Officiële uitslagen
[bewerken | brontekst bewerken]| Alliantie | Partij(en) | Zetels | +/- | Percentage | Zetelverdeling | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| alliantie | partij | ||||||
| Sigamos haciendo historia
(We blijven geschiedenis maken) |
Morena | 83 | 60 | + 5 
|
42,48% | 
| |
| PT | 9 | + 3
|
5,58% | ||||
| PVEM | 14 | + 7
|
9,30% | ||||
| Fuerza y Corazón por México
(Kracht en hart voor Mexico) |
PAN | 40 | 22 | - 1 
|
17,54% | ||
| PRD | 2 | - 6
|
2,36% | ||||
| PRI | 16 | + 2
|
11,33% | ||||
| MC | 5 | - 2
|
11,33% | ||||
| Partijen die niet terugkeren in de Senaat: PES en PANAL | - 8
|
||||||
| Totaal | 128 | 100,00% | |||||
| Bronnen: Pers[26] en Senaat[27] | |||||||
Opmerkelijke resultaten
[bewerken | brontekst bewerken]De regeringscoalitie van Morena, PT en PVEM behaalde 83 zetels, drie minder dan de tweederde meerderheid die nodig is om grondwetswijzigingen goed te keuren. Echter, aangezien de PRD niet de kiesdrempel van 3% haalde en daardoor haar status als landelijke partij verloor, achtten de twee verkozen senatoren van de PRD zich vrij om de oppositie te verlaten en zich aan te sluiten bij de regeringscoalitie die daarmee reeds bij aanvang van de 66e legislatuur, op 1 september 2024, op 85 zetels kwam.[28][29] De verwachting is dat er een tweederde meerderheid geconstrueerd kan worden die de grondwetswijzigingen zal steunen.[30]
In Jalisco werd oud-gouverneur Francisco Javier Ramírez Acuña verkozen. Felix Salgado Macedonio behield zijn zetel voor Guerrero en Manlio Fabio Beltrones werd herkozen in Sonora. Via het systeem van evenredige vertegenwoordiging kwamen Alberto Anaya, Yeidckol Polevnsky, Amalia García en Marcelo Ebrard in de Senaat.[31]
Kamer van Afgevaardigden
[bewerken | brontekst bewerken]De Kamer van Afgevaardigden werd verkozen voor een periode van drie jaar. Alle 500 zetels waren verkiesbaar. Afgevaardigden kunnen driemaal herkozen worden en maximaal 12 jaar in de Kamer zitting hebben. Er waren 300 kiesdistricten. In elk district wint de kandidaat met de meeste stemmen, volgens het principe van relatieve meerderheid. De overige 200 zetels worden toegewezen volgens het principe van evenredige vertegenwoordiging in 5 kiesregios.[32] Coalitiepartijen kunnen een gezamenlijke kandidaat afspreken per kiesdistrict, maar kunnen ook beslissen dat in bepaalde districten iedere partij met een eigen kandidaat komt.
Officiële uitslagen
[bewerken | brontekst bewerken]| Alliantie | Partij(en) | Zetels | +/- | Percentage | Zetelverdeling | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| alliantie | partij | ||||||
| Sigamos haciendo historia
(We blijven geschiedenis maken) |
Morena | 364 | 236 | + 38
|
40,84% | 
| |
| PT | 51 | + 14
|
5,47% | ||||
| PVEM | 77 | + 34
|
8,39% | ||||
| Fuerza y Corazón por México
(Kracht en hart voor Mexico) |
PAN | 108 | 72 | - 42
|
16,89% | ||
| PRD | 1 | - 14
|
2,43% | ||||
| PRI | 35 | - 35
|
11,13% | ||||
| MC | 27 | + 4
|
10,92% | ||||
| Onafhankelijk | 1 | + 1
|
0,12% | ||||
| Ongeldig | 3.96% | ||||||
| Totaal | 500 | 100,00% | |||||
| Bronnen:INE[33], Kamer van Afgevaardigden[34] | |||||||
Opmerkelijke resultaten
[bewerken | brontekst bewerken]Met 94 jaar werd Ifigenia Martínez in de Kamer gekozen en uitgeroepen tot voorzitter. Volgens de regel van evenredige vertegenwoordiging kwamen in de Kamer Patricia Mercado en Ivonne Ortega voor de Partij van de Burgerbeweging. Voor Morena werden Manuel Espino en Cuauhtémoc Blanco verkozen. Voor PVEM kwam Eruviel Ávila in de Kamer en voor PAN Germán Martínez.
In Michoacán won Leonel Godoy namens Morena en in Mexico-Stad Margarita Zavala voor PAN.
Lokale verkiezingen
[bewerken | brontekst bewerken]Elke deelstaat heeft zijn eigen electoraal instituut, dat samenwerkt met het Nationaal Electoraal Instituut (INE) voor de organisatie van lokale verkiezingen. Politieke partijen die bij vorige verkiezingen in de deelstaat ten minste 3% van de stemmen hebben gekregen, waren gerechtigd om deel te nemen in 2024.
In totaal waren er 19,634 ambten verkiesbaar in 2024, waaronder gouverneurs van deelstaten, afgevaardigden voor de wetgevende macht per deelstaat, burgemeesters en gemeenteraadsleden.[35] Partijen konden op lokaal niveau coalities vormen die niet noodzakelijkerwijs samenvallen met de landelijke coalities.
Gouverneurs
[bewerken | brontekst bewerken]In acht staten werden gouverneurs verkozen en in Mexico-Stad een regeringsleider. In Yucatán won Morena het gouverneurschap dat in handen was van de PAN. In de overige staten behield de zittende partij of coalitie het gouverneurschap.
| Deelstaat | Zittende Gouverneur | Partij | Gekozen Gouverneur | Partij | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Chiapas | Rutilio Escandón Cardenas | Morena | Oscar Eduardo Ramirez Aguilar | Morena | |||
| Guanajuato | Diego Rodriguez Vallejo | PAN | Libya García Muñoz Ledo | PAN | |||
| Jalisco | Enrique Alfaro | MC | Pablo Lemus | MC | |||
| Morelos | Cuauhtémoc Blanco | PES | Margarita González Saravia | Morena | |||
| Puebla | Sergio Salomon Cespedes | Morena | Alejandro Armento Mier | Morena | |||
| Tabasco | Carlos Merino Campos | Morena | Javier May Rodriguez | Morena | |||
| Veracruz | Cuitláhuac García Jiménez | Morena | Rocío Nahle García | Morena | |||
| Yucatán | Mauricio Vila Dosal | PAN | Joaquín Díaz Mena | Morena | |||
| Mexico-Stad | Martí Batres Guadarrama | Morena | Clara Brugada Molina | Morena | |||
Gendergelijkheid
[bewerken | brontekst bewerken]Om de gendergelijkheid op het niveau van gouverneurs van deelstaten te bevorderen stelde het Nationaal Electoraal Instituut een vrouwenquotum in: coalities moesten in ten minste vijf van de negen deelstaten een vrouw kandidaat stellen. [36]
- ↑ (es) Elecciones 2024. Instituto Nacional Electoral. Geraadpleegd op 19 september 2023.
- ↑ (es) MX, Político, (EN VIVO) INE da mensaje sobre la tendencia del CONTEO RÁPIDO de la elección presidencial 2024. Político MX (2 juni 2024). Geraadpleegd op 3 juni 2024.
- ↑ (es) Presidentes y líderes mundiales felicitan a Sheinbaum como nueva presidenta electa de México. El Universal. Geraadpleegd op 3 juni 2024.
- ↑ (es) Xóchitl Gálvez me llamó y reconoció mi triunfo: Sheinbaum. www.proceso.com.mx. Geraadpleegd op 3 juni 2024.
- ↑ (es) Estadísticas Lista Nominal y Padrón Electoral. Instituto Nacional Electoral. Geraadpleegd op 20 september 2023.
- ↑ (es) ¿Cómo nació Juntos Hacemos Historia?. Azteca Noticias (24 augustus 2023). Geraadpleegd op 19 september 2023.
- ↑ (es) García, Carina, ¿Qué es el Frente Amplio por México y quiénes lo integran?. ADNPolítico (29 juni 2023). Geraadpleegd op 19 september 2023.
- ↑ (es) Yañez, Brenda, Movimiento Ciudadano reitera no ir en alianza en 2024. Estas son sus razones. ADNPolítico (29 augustus 2023). Geraadpleegd op 19 september 2023.
- ↑ (es) INE, Candidaturas Independientes 2024. Instituto Nacional Electoral (29 oktober 2020). Geraadpleegd op 19 september 2023.
- ↑ (es) Ellos son los 6 aspirantes a ser candidatos independientes a la presidencia para las elecciones 2024. sdpnoticias (12 september 2023). Geraadpleegd op 19 september 2023.
- ↑ (es) Cabrera, Ángel, La elección presidencial será sin independientes. 24 Horas (8 januari 2024). Geraadpleegd op 8 januari 2024.
- ↑ (en) Former Mexico City Mayor Claudia Sheinbaum to be the ruling party's presidential candidate. AP News (7 september 2023). Geraadpleegd op 19 september 2023.
- ↑ (es) Morena alista registro de Sheinbaum como precandidata única de la 4T a la Presidencia. El Universal. Geraadpleegd op 19 november 2023.
- ↑ (es) Yañez, Brenda, ¿Quién es Xóchitl Gálvez, senadora y ganadora de la encuesta del Frente Amplio?. ADNPolítico (30 augustus 2023). Geraadpleegd op 19 september 2023.
- ↑ (es) Soto, Dulce, "No voy a fallar al perredismo": Xóchitl Gálvez registra precandidatura en PRD. ADNPolítico (16 november 2023). Geraadpleegd op 19 november 2023.
- ↑ (es) México, Elección, Confirma MC a Samuel García como su candidato único a la Presidencia de México. Elección México (18 november 2023). Geraadpleegd op 19 november 2023.
- ↑ (es) Samuel García: del canto de triunfo al fiasco. www.proceso.com.mx. Geraadpleegd op 3 december 2023.
- ↑ (es) Jiménez, Elia Castillo, Jorge Álvarez Máynez será el candidato presidencial de Movimiento Ciudadano. El País México (10 januari 2024). Geraadpleegd op 10 januari 2024.
- ↑ 1 maart 2024). Geraadpleegd op 5 maart 2024.
- ↑ (es) Vallejo, Guadalupe, El ABC de la propuesta del INE para los debates entre presidenciables 2024. ADNPolítico (16 januari 2024). Geraadpleegd op 20 januari 2024.
- ↑ (en) Sheinbaum inicia campaña con 100 puntos para “continuar la transformación”: incorpora reformas y promesas de AMLO. Animal Politico (1 maart 2024). Geraadpleegd op 5 maart 2024.
- ↑ (es) Xóchitl Gálvez presenta sus 15 propuestas de seguridad. El Financiero (4 maart 2024). Geraadpleegd op 5 maart 2024.
- ↑ (es) Marihuana, becas y vivienda para los millenials: las propuestas de Álvarez Máynez a universitarios. El Universal. Geraadpleegd op 5 maart 2024.
- ↑ (es) Cómputos Distritales 2024. computos2024.ine.mx. Geraadpleegd op 3 september 2024.
- ↑ (es) Cámara de Senadores. sil.gobernacion.gob.mx. Geraadpleegd op 21 september 2023.
- ↑ (es) Rinden protesta diputados y senadores de la LXVI Legislatura | Noticias de México | El Imparcial. Rinden protesta diputados y senadores de la LXVI Legislatura | Noticias de México. Geraadpleegd op 2 september 2024.
- ↑ (es) República, Senado de la, Senado de la República. www.senado.gob.mx. Geraadpleegd op 2 september 2024.
- ↑ (es) El PRD ‘desaparece’... pero renace un nuevo partido ‘moderno y abierto’, adelanta Jesús Zambrano. El Financiero (27 augustus 2024). Geraadpleegd op 2 september 2024.
- ↑ (es) La 4T está a un senador de la mayoría calificada; los dos del PRD se suman a Morena. https://www.cronica.com.mx/ (28 augustus 2024). Geraadpleegd op 2 september 2024.
- ↑ (es) García, Carina, Mayoría calificada para la 4T en Senado; ponen en marcha estrategia de adhesión. ADNPolítico (28 augustus 2024). Geraadpleegd op 2 september 2024.
- ↑ (es) República, Senado de la, Directorio. www.senado.gob.mx. Geraadpleegd op 2 september 2024.
- ↑ (es) CAMARA DE DIPUTADOS. www3.diputados.gob.mx. Geraadpleegd op 21 september 2023.
- ↑ (es) Resultados Electorales. Instituto Nacional Electoral. Geraadpleegd op 3 september 2024.
- ↑ Diputados. Cámara de Diputados. Geraadpleegd op 2 september 2024.
- ↑ (es) Elecciones 2024. Instituto Nacional Electoral. Geraadpleegd op 21 september 2023.
- ↑ (es) Camhaji, Elías, El INE obliga a los partidos a postular a mujeres en cinco de los nueve Estados en disputa en 2024. El País México (24 oktober 2023). Geraadpleegd op 26 oktober 2023.
· 
· 