Jan Ciecierski (aktor)

Jan Ciecierski
Data i miejsce urodzenia	8 marca 1899 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	20 lutego 1987 ; Warszawa
Zawód	aktor
Lata aktywności	1926–1987
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

„Matysiakowie”, Jan Ciecierski pierwszy z lewej

Jan Ciecierski (ur. 8 marca 1899 w Warszawie, zm. 20 lutego 1987 tamże) – polski aktor teatralny i filmowy.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Konstantego i Marii z Widermanów (zm. 1939). Po I wojnie światowej odbył służbę wojskową w 13 pułku ułanów. Ukończył gimnazjum Kulwiecia w Warszawie. Studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim do 1924 r., ale przeniósł się do Konserwatorium Warszawskiego, gdzie w 1927 w Oddziale Dramatycznym ukończył studia aktorskie. Na scenie teatralnej zadebiutował 7 września 1926, w filmie w 1938.

W 1939 został zmobilizowany jako porucznik rezerwy, a po kampanii wrześniowej został internowany na Litwie. Po ucieczce z obozu do 1941 grał na scenie Teatru Polskiego w Wilnie. W 1942 przybył do Warszawy, gdzie, wraz z grupą aktorów, do której należała m.in. Danuta Szaflarska, utworzył Teatr Frontowy AK. Uczestniczył w konspiracyjnym życiu artystycznym, m.in. w pracach Tajnego Teatru Wojskowego i Teatrze Wyobraźni Tadeusza Byrskiego.

Po II wojnie grał w Starym Teatrze w Krakowie i w objazdowym Teatrze Kameralnym TUR. Był wykładowcą Studia Aktorskiego działającego przy Starym Teatrze. Od 1947 był związany z teatrami warszawskimi. W latach 1959–1981 grywał także w Teatrze Telewizji. Związany z Teatrem Polskiego Radia, popularność zdobył jako Józef Matysiak w popularnej powieści radiowej Matysiakowie, w której występował od 15 grudnia 1956.

Autor wspomnień Mistrzowie i koledzy (1979) i Zwyczajne życie aktora (1989).

Był członkiem Kapituły Zasłużonych ZASP-u.

Życie prywatne

Ojciec malarza Tomasza Ciecierskiego^[1] (1945–2024) oraz scenografa i kostiumografa Jana Antoniego Ciecierskiego (ur. 1948).

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 264-4-24)^[2].

Kariera zawodowa

Teatr Polski w Katowicach 1927–1928 – aktor
Placówka Żywego Słowa Warszawa 1928–1929 – aktor
Teatr na Pohulance i Teatr Lutnia w Wilnie 1929–1932 – aktor
Teatr Narodowy w Warszawie 1932–1934 – aktor
Teatr Reduta w Warszawie 1934–1936 – aktor
Teatr Kameralny Warszawa 1936–1936 – aktor
Teatr Narodowy w Warszawie 1936–1939 – aktor
Teatr Polski w Wilnie 1939–1941 – aktor
Studio Aktorskie przy Starym Teatrze Kraków 1945–1946 – wykładowca
Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie 1945–1946 – aktor
Teatr Kameralny TUR w Krakowie 1946–1947 – aktor
Miejskie Teatry Dramatyczne w Warszawie 1947–1948 – aktor-reżyser
Teatr Polski w Warszawie 1948–1957 – aktor
Teatr Ateneum w Warszawie 1957–1958 – aktor
Teatr Polski w Warszawie 1958–1962 – aktor
Teatr Narodowy w Warszawie 1962–1987 – aktor

Filmografia

Dziewczyna szuka miłości (1938)
Granica (1938) jako lekarz
Szczęśliwa trzynastka (1938) jako konferansjer
Geniusz sceny (1939) jako arendarz
Ja tu rządzę (1939/1941) jako Lokaj prezesa Żurka- Żurkowskiego
Za wami pójdą inni (1949) jako Konstanty
Czarci żleb (1949) jako Michał, lokaj hrabiego
Pierwsze dni (1951) jako Błażej Plewa
Młodość Chopina (1951) jako doktor Malfatti
Warszawska premiera (1951) jako biskup
Żołnierz zwycięstwa (1953) jako generał, członek Związku Patriotów Polskich; nie występuje w czołówce
Autobus odjeżdża 6.20 (1954) jako Zapała
Opowieść atlantycka (1954) jako drwal
Podhale w ogniu (1955) jako dziad
Sprawa pilota Maresza (1955) jako okulista w Centralnym Instytucie Badań Lotniczo-Lekarskich
Trzy kobiety (1956) jako ksiądz
Popiół i diament (1958) jako portier
Awantura o Basię (1959) jako doktor
Samson (1961) jako Józef Malina
Piekło i niebo (1966) jako Kostuś, przyjaciel Ignacego
Duch z Canterville (1967) jako kamerdyner Georg
Stawka większa niż życie (1967) odc. 8 jako Gajowy Rudziński
Ortalionowy dziadek (1968) jako brydżysta
Romantyczni (1970) jako hrabia Turno
Gniewko, syn rybaka (1970) jako Pachoł Sulisława
Prawdzie w oczy (1970) jako ojciec Frydmana
Rola (1971) jako Franciszek
Nicponie (1973) jako profesor
Gąszcz (1974) jako Michał Jakubiec
Kazimierz Wielki (1975) jako Lirnik
Lalka (1977), odc. 3, 6, 9 jako baron Dalski
Romans Teresy Hennert (1978) jako woźny
Aktorzy prowincjonalni (1978) jako Burski
Dyrygent (1979) jako ojciec Marty
Królowa Bona (1980) jako Gaetano, sługa Bony
Polonia Restituta (1980) jako Józef Ostrowski (członek Rady Regencyjnej)
07 zgłoś się (1981), odc. 11 Wagon pocztowy jako elektryk Gałecki

Ordery i odznaczenia

Order Sztandaru Pracy I klasy
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 lipca 1955)^[3]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[4]
Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1977)

Nagrody

nagroda na MFF w Karlovych Varach za rolę Plewy w filmie Pierwsze dni w reżyserii Jana Rybkowskiego (1952)
Nagroda Państwowa II stopnia za rolę Plewy w filmie Pierwsze dni (1952)^[5]
nagroda przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji I stopnia za całokształt działalności artystycznej w programach PR i TVP (1978)
nagroda przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji I stopnia za kreację aktorską w powieści radiowej Matysiakowie (1982)
nagroda miasta st. Warszawy (1982)

Przypisy

↑ Arkadiusz Gruchot: "Z wielkim smutkiem". Nie żyje wybitny polski malarz. wp.pl, 2024-08-16. [dostęp 2024-08-17].
↑ Cmentarz Stare Powązki: KAZIMIERA FRANCISZKA WIDERMAN, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-02] .
↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
↑ Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”. Rok V, Nr 203 (1265), s. 7, 23 lipca 1952. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 2024-08-05].

Linki zewnętrzne

Jan Ciecierski w bazie Filmweb
Jan Ciecierski w bazie filmpolski.pl
Jan Ciecierski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-04-09] .
Jan Ciecierski na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
Jan Ciecierski w bazie IMDb (ang.)
Jan Ciecierski na zdjęciach w bibliotece Polona

[1] Arkadiusz Gruchot: "Z wielkim smutkiem". Nie żyje wybitny polski malarz. wp.pl, 2024-08-16. [dostęp 2024-08-17].

[2] Cmentarz Stare Powązki: KAZIMIERA FRANCISZKA WIDERMAN, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-02] .

[3] M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[4] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

[5] Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”. Rok V, Nr 203 (1265), s. 7, 23 lipca 1952. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 2024-08-05].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]