Aurel Plasari
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Narodowość |
albańska |
Język |
albański |
Alma Mater | |
Dziedzina sztuki | |
Ważne dzieła | |
Vija e Teodosit rishfaqet | |
Odznaczenia | |
Aurel Plasari (ur. 16 września 1955 w Tiranie[1]) – albański pisarz, tłumacz, krytyk literacki i publicysta, pochodzenia arumuńskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodzi z rodziny prześladowanej politycznie w okresie komunizmu[2], jego ojcem był Anastas Plasari[3].
W 1989 ukończył studia z zakresu języka i literatury albańskiej na Uniwersytecie Tirańskim[1]. Studia podyplomowe odbył w 1991 na Uniwersytecie Alcala[1]. W latach 1995-1996 był stypendystą programu TEMPUS.
Kariera zawodowa[edytuj | edytuj kod]
W latach 1983-1992 pracował na stanowisku redaktora w czasopiśmie kulturalnym Nentori (Listopad)[4]. Od roku 1990 prowadził wykłady z literatury albańskiej dla studentów Uniwersytetu Tirańskiego, a także dla studentów Instytutu Pedagogicznego w Elbasanie[1]. W latach 1993-1997 kierował czasopismem Hylli i Dritës[5]. W 1998 został mianowany dyrektorem Biblioteki Narodowej w Tiranie[4]. W 2011 uzyskał tytuł profesora[1]. W lipcu 2014 został odwołany z funkcji dyrektora Biblioteki Narodowej i przeniesiony na stanowisko dyrektora Centrum Studiów Albanologicznych[6]. W 2020 był jednym z sygnatariuszy protestu artystów przeciwko zburzeniu Teatru Narodowego w Tiranie[7].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Aurel Plasari jest autorem prac poświęconych współczesnej kulturze albańskiej, a także tożsamości współczesnych Albańczyków. W eseju Vija e Teodosit rishfaqet (Linia Teodozjusza odkryta na nowo), który ukazał się w roku 1992 autor poszukiwał w czasach cesarza Teodozjusza I Wielkiego źródeł podziałów, istniejących do dziś w społeczeństwie albańskim. Duchownym katolickim przypisywał szczególną rolę w procesie europeizacji Albanii, wyrażając zarazem obawy przed orientalizacją Albanii, czego przejawem miały być zarówno rządy Envera Hodży, jak też współczesne działania islamskich fundamentalistów[8].
Plasari pisał także szkice krytyczne poświęcone twórczości Antona Harapiego, Mitrusha Kuteliego i Gjergji Fishty[4]. W jego dorobku są także tłumaczenia literatury hiszpańskojęzycznej (Gabriel García Márquez), rosyjskiej (Fiodor Dostojewski) i rumuńskiej (Marin Sorescu)[4]. W roku 1980 był jednym z tłumaczy Wierszy i powieści poetyckich (Vjersha dhe poema të zgjedhura) Adama Mickiewicza na język albański.
Odznaczenia i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]
W 2014 został odznaczony orderem Nderi i Kombit, a w lipcu 2022 z rąk prezydenta Ilira Mety otrzymał Orderem Skanderbega[9]. W 2007 odznaczony Orderem Zasług Republiki Włoskiej[1].
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
- 1990: Don Kishoti zbret në Shqipëri dhe ese të tjera të letërsisë së krahasuar
- 1993: Letërsia dhe muret : dy përgjigje, një anketë
- 1993: Vija e Teodosit rishfaqet : nga do t'ia mbajnë shqiptarët?
- 1994: Anton Harapi i redimensus
- 1995: Kuteli midis të gjallëve dhe të vdekurve
- 1996: Fishta i dashuruari : (një aventurë e kritikës)
- 1997: Përballë një kulture të vdekjes (Wobec kultury śmierci)
- 1997: Plani i fshehtë për një Internacionale të re
- 1999: Biopolitika : a ekziston në Shqipëri? (Biopolityka: czy istnieje w Albanii?)
- 2000: Fenomeni Voskopojë (Fenomen Voskopoja)
- 2001: Dhjetë ditë që nuk tronditën botën : arlekinadë (Dziesięć dni, które nie wstrząsnęły światem: arlekinada)
- 2002: Lufta e Trojës vazhdon : shënime nga kthimi (Wojna trojańska trwa: notatki z powrotu)
- 2005: Rrëmbimi i Europës : tri ese
- 2008: Alfabete në bibliotekë (Alfabet w bibliotece)
- 2010: Skënderbeu : një histori politike
- 2014: Shqipëria dhe shqiptarët në Europën e Piut II (Albania i Albańczycy w Europie Piusa II)
- 2020: Arbni: historik, gjeografik, kishtar dhe politik
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Curriculum vitae. = 2022-07-14 [online], asa.edu.al (alb.).
- ↑ Blendi Fevziu: Enver Hoxha: The Iron Fist of Albania. Bloomsbury Publishing: 2016. ISBN 978-0-85772-908-8.
- ↑ ANASTAS, O POVESTE BALCANICĂ! DISTRIBUŢIE: ANA PAUKER, ENVER HOXHA, TITO, STALIN, ETC. istoriiincalcite.wordpress.com. (rum.).
- ↑ a b c d Robert Elsie: Historical Dictionary of Albania. Scarecrow Press: 2010, s. 357. ISBN 978-0-8108-6188-6.
- ↑ Aurel Plasari = 2022-11-12 [online], albanialetteraria.it (wł.).
- ↑ Aurel Plasari shkarkohet nga detyra e drejtorit të Bibliotekës Kombëtare. = 2022-07-14 [online], Koha (alb.).
- ↑ Ja kush janë 136 artistët që kanë firmosur kundër prishjes së Teatrit Kombëtar = 2022-10-05 [online], telegraf.al, 2020 (alb.).
- ↑ Tadeusz Czekalski. Spór o dziedzictwo osmańskie jako element współczesnych dyskusji tożsamościowych w Albanii. „Balcanica Posnanensia. Acta et studia”. 24, s. 47-48, 2017. ISSN 0239-4278.
- ↑ President awards high decoration to Aurel Plasari. = 2022-07-14 [online], albaniandailynews.com (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Robert Elsie: Historical Dictionary of Albania. Scarecrow Press: 2010, s. 357. ISBN 978-0-8108-6188-6.
- Absolwenci Uniwersytetu Tirańskiego
- Albańscy historycy literatury
- Albańscy krytycy literaccy
- Albańscy prozaicy
- Albańscy publicyści
- Albańscy tłumacze
- Ludzie urodzeni w Tiranie
- Odznaczeni Orderem Skanderbega
- Albańczycy pochodzenia arumuńskiego
- Odznaczeni Orderem Nderi i Kombit
- Absolwenci uczelni w Hiszpanii
- Albańscy redaktorzy naczelni
- Tłumacze literatury rosyjskojęzycznej
- Tłumacze literatury hiszpańskojęzycznej
- Urodzeni w 1955
- Wykładowcy Uniwersytetu Tirańskiego
- Odznaczeni Orderem Zasługi Republiki Włoskiej