Biblioteka kościelna
Pierwsze biblioteki kościelne powstawały na przełomie V i VI wieku, powiązane były z przyklasztornymi skryptoriami, gdzie przepisywano rękopisy[1]. Organizacje bibliotek zapoczątkowały reguły klasztorne, które nakazywały i określały obowiązki zakonników, zalecały przepisywanie rękopisów i organizowanie bibliotek[potrzebny przypis].
Budowa
[edytuj | edytuj kod]Umiejscowione były w zakrystii, klasztorze lub specjalnej przybudówce przy kościele. Pomieszczenia te służyły zarówno do przechowania książek, ale również pełniły rolę czytelni i pracowni[2]. Większe książki przymocowane były łańcuchami do pulpitów tzw. księgi łańcuchowe (łac. libri cantenati) a mniejsze składano w szafach. Przykuwanie książek miało zapobiegać kradzieżom cennych rękopisów. Stałość i nieruchomość książki jest cechą charakterystyczna dla bibliotek średniowiecznych[3].
Ściany bibliotek zazwyczaj były zdobione malowidłami i wierszami wychwalającymi mądrość i naukę. Jednym z najczęściej powtarzających się autorów wierszy był Izydor z Sewilli[4].
Na pulpitach i szafach znajdowały się spisy wszystkich dzieł zawartych w bibliotece, a także sygnatury, które odpowiadały tym zapisanym na grzbietach książek.
Zawartość
[edytuj | edytuj kod]W porównaniu do bibliotek starożytnych, biblioteki kościelne były niewielkie, liczyły od kilkunastu do kilkuset woluminów[5]. Pod względem treści zbiory bibliotek dzieliły się na trzy główne grupy:
- Pismo Święte i komentarze do Pisma;
- Ojcowie kościoła i dzieła teologiczne;
- Literatura świecka, zawierająca dzieła matematyczne, przyrodnicze, medyczne, filozoficzne, historyczne i prawnicze[5].
Słynne średniowieczne biblioteki kościelne
[edytuj | edytuj kod]- Biblioteka na wzgórzu Monte Cassino – Zakon Benedyktynów
- Biblioteki Klasztorów Studion oraz klasztoru na górze Athos
- Biblioteka Papieska w Rzymie
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Biblioteki w średniowieczu [online], whk.up.krakow.pl [dostęp 2024-02-02] .
- ↑ H.Dubowik. Dzieje książki i bibliotek. Kompendium dla studentów bibliotekoznawstwa. Warszawa, 1976.
- ↑ Henryk (1930-) Dubowik , Dzieje książki i bibliotek w zarysie, Warszawa, 1982, s. 23-25 [dostęp 2018-01-23] .
- ↑ K.Głombiowski, H.Szwejkowska. Książka rękopiśmienna i biblioteka w starożytności i średniowieczu. Warszawa 1979.
- ↑ a b Biblioteki średniowieczne. Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie. [dostęp 2023-03-21].