Chitra Dewi

Chitra Dewi

Imię i nazwisko	Roro Patma Dewi Tjitrohadikusumo
Data i miejsce urodzenia	26 stycznia 1934 Cirebon
Data i miejsce śmierci	28 października 2008 Tangerang
Zawód	aktorka, reżyserka filmowa

Chitra Dewi, właśc. Roro Patma Dewi Tjitrohadikusumo (ur. 26 stycznia 1934 w Cirebon, zm. 28 października 2008 w Tangerang) – indonezyjska aktorka i reżyserka filmowa. Była jedną z czterech indonezyjskich reżyserek, które rozwinęły swoją karierę przed 1998 rokiem.

W trakcie swojej kariery zebrała szereg nagród. W 2007 r. otrzymała nagrodę za całokształt dorobku na Festival Film Bandung (FFB).

Życie i kariera

Chitra Dewi urodziła się jako Rara Patma Dewi Tjitrohadikusumo w Cirebonie, na Jawie Zachodniej, 26 stycznia 1930 roku. Ukończyła szkołę średnią.

Dewi zadebiutowała na dużym ekranie w 1955 roku w filmie Tamu Agung (Wysoki Gość), satyrycznej komedii politycznej w reżyserii Usmara Ismaila dla Perfini. Jednakże jej rozpoznanie nastąpiło rok później, gdy zagrała w muzycznym filmie Tiga Dara (Trzy Panny) obok Mieke Wijaya i Indriati Iskak dla tej samej firmy. Film ten stał się największym komercyjnym sukcesem Perfini i zainspirował serię konkursów na podobieństwo, w których kobiety starały się naśladować tytułowe trzy siostry z filmu, śledzące życie miłosne trzech sióstr żyjących z babcią. Według historyka filmowego Misbacha Yusa Birana, Dewi uchodziła za idealną indonezyjską kobietę: łagodną i wyważoną.

Dewi pozostawała z Perfini przez lata 60., pojawiając się w takich filmach jak Djendral Kantjil (Generał Dzikozając, 1958) i Pedjuang (Wojownicy o Wolność, 1960); ten ostatni film został wyświetlony w konkursie na 2. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Moskwie w 1961 roku. Grała także na scenie w przedstawieniach Narodowej Akademii Teatralnej w Dżakarcie. W międzyczasie zaczęła występować w filmach innych firm, takich jak Persari (Wakacje na Bali, 1962), Panah Mas Film (Bing Slamet Wędruje [Bing Slamet Wanders], 1962), i Agora Film (począwszy od Lembah Hidjau [Zielona Dolina, 1963] do Darah Nelajan [Krew Rybaka, 1965]).

Indriati Iskak, Chitra Dewi, i Mieke Wijaya w Tiga Dara

Pod koniec lat 60., będąc nadal aktywną jako aktorka, Dewi zaczęła angażować się w produkcję filmową. Założyła własną firmę produkcyjną filmów, Chitra Dewi Film Production, i w 1967 roku wyprodukowała swój pierwszy film: 2 X 24 Djam (2 x 24 godziny). Firma ta wyprodukowała kolejne pięć filmów, w tym trzy wyreżyserowane przez samą Dewi: Bertjinta dalam Gelap (Miłość w Ciemności), Dara-Dara (Panny), i Penunggang Kuda Dari Tjimande (Jeździec z Cimande) (wszystkie 1971). Te filmy nie odniosły sukcesu, i Dewi skupiła się następnie na aktorstwie. W 1971 roku została uhonorowana przez Związek Dziennikarzy Indonezji za swoją rolę w Nji Ronggeng (Ronggeng, 1969).

W latach 70. i 80. Dewi grała głównie role drugoplanowe, m.in. w romansie Freda Younga Putri Solo (Córka Solo, 1974), dramacie Asrula Sani Kemelut Hidup (Kłopoty Życia, 1977), oraz dramacie Wahyu Sihombinga Gara-gara Isteri Muda (Z powodu Młodej Żony, 1977). Za ten ostatni film otrzymała Nagrodę Citra dla Najlepszej Aktorki Drugoplanowej na Festiwalu Filmowym w Indonezji w 1979 roku. Dewi wystąpiła w kolejnych dwudziestu filmach w latach 80. i 90., kończąc swoją karierę aktorską filmem Pedang Ulung (Wielki Miecz) w 1993 roku, rok po otrzymaniu nagrody za całokształt twórczości od Narodowej Rady Filmowej. Otrzymała kolejną nagrodę za całokształt twórczości na Festiwalu Filmowym w Bandungu w 2007 roku.

Śmierć i dziedzictwo

Dewi doświadczyła pogorszenia zdrowia w 2006 roku po śmierci Bambanga Samsudiego, jej najstarszego syna. W marcu 2008 roku spędziła dwa tygodnie w szpitalu Pondok Indah z powodu niedożywienia. Niestety, jej stan zdrowia się pogarszał, i o godzinie 14:00 czasu zachodnioindonezyjskiego (UTC +7) 28 października 2008 roku zmarła w domu swojego drugiego i najmłodszego dziecka, Agusa Erwina, w Południowej Dżakarcie, w wieku 78 lat. Została pochowana na cmentarzu Jabang Bayi w Cirebon, niedaleko swoich rodziców i syna.

Do 1998 roku tylko sześć reżyserek pojawiło się w indonezyjskim kinie; obok Chitry Dewi były to Ratna Asmara, Roostijati, Sofia W.D., Ida Farida i Rima Melati. Z tych reżyserek wszystkie, poza Faridą, miały wcześniejsze doświadczenie jako aktorki. Te reżyserki rzadko otrzymywały takie same uznanie jak ich męscy odpowiednicy, a aktorstwo pozostawało jedynym sposobem dla kobiet w branży na zostanie zauważonym.

Od upadku Suharto w 1998 roku liczba reżyserek znacząco wzrosła. Kilka z nich zdobyło uznanie na szczeblu krajowym i międzynarodowym. Najwcześniejszymi przedstawicielkami tej generacji są Mira Lesmana i Nan Achnas, które współpracowały z innymi reżyserami w filmie Kuldesak (1999). Inne przykłady to Nia Dinata, której dwa filmy, Ca-bau-kan (Kurtyzana, 2002) i Berbagi Suami (Miłość do Dzielenia, 2006), zostały zgłoszone do Nagrody Akademii w kategorii Najlepszy Film Nieanglojęzyczny; oraz Djenar Maesa Ayu, której film Mereka Bilang, Saya Monyet! (Mówią, że jestem małpką!, 2008) znalazł się na kilku listach najlepszych indonezyjskich filmów roku 2008.

Filmografia

Podczas pięćdziesięcioletniej kariery Dewi wystąpiła w ponad osiemdziesięciu filmach. Produkowała cztery filmy, wyreżyserowała trzy, oraz napisała scenariusz do dwóch z nich. Dewi była również aktywna w telewizji, występując m.in. w serialach takich jak Dr. Sartika (1989–1991), Jendela Hati (1994), Kedasih (1995) oraz Dua Pilar (1997).

Jako część ekipy filmowej

• 2 X 24 Djam (1967; producent)
• Samiun dan Dasima (1970; producent)
• Bertjinta dalam Gelap (1971; reżyserka, producent, scenarzystka)
• Dara-Dara (1971; reżyserka i scenarzystka)
• Penunggang Kuda Dari Tjimande (1971; reżyserka, producentka, edytorka)

Pocztówka z autografem Chitry Dewi

Chitra Dewi w filmie Melati Dibalik Terali (Jaśmin za kratami), 1962

Chitra Dewi na fotografi promocyjnej

Rendra Karno wręcza kwiaty Chitrze Dewi, w tle Fifi Young i Mieke Widjaja. Film Tiga Dara

Jako aktorka

• Tamu Agung (1955)
• Djuara 1960 (1956)
• Tiga Dara (1956)
• Delapan Pendjuru Angin (1957)
• Tiga Buronan (1957)
• Djendral Kantjil (1958)
• Pak Prawiro (1958)
• Asrama Dara (1958)
• Habis Gelap Terbitlah Terang (1959)
• Pedjuang (1960)
• Ratu-ratu Rumah Tangga (1960)
• Tjita-Tjita Ajah (1960)
• Tak Terduga (1960)
• Djumpa Diperjalanan (1961)
• Melati Dibalik Terali (1961)
• Holiday in Bali (1962)
• Bing Slamet Merantau (1962)
• Lembah Hidjau (1963)
• Semusim Lalu (1964)
• Darah Nelajan (1965)
• Bunga Putih (1966)
• Gita Taruna (1966)
• 2 X 24 Djam (1967)
• Nji Ronggeng (1969)
• Hidup, Tjinta dan Air Mata (1970)
• Romansa (1970)
• Samiun dan Dasima (1970)
• Penunggang Kuda dari Tjimande (1971)
• Ratna (1971)
• Belas Kasih (1973)
• Bulan di Atas Kuburan (1973)
• Bobby (1974)
• Aku Mau Hidup (1974)
• Ali Baba (1974)
• Pengorbanan (1974)
• Putri Solo (1974)
• Prahara (Betinanya Seorang Perempuan) (1974)
• Maria, Maria, Maria (1974)
• Suster Maria (1974)
• Sayangilah Daku (1974)
• Bunga Roos dari Cikembang (1975)
• Chicha (1976)
• Ganasnya Nafsu (1976)
• Terminal Terakhir (1977)
• Kemelut Hidup (1977)
• Rahasia Seorang Ibu (1977)
• Ateng Bikin Pusing (1977)
• Yoan (1977)
• Gara-gara Isteri Muda (1977)
• Terminal Cinta (1977)
• Semau Gue (1977)
• Duo Kribo (1977)
• Rhoma Irama Berkelana I (1978)
• Rhoma Irama Berkelana II (1978)
• Begadang (1978)
• Si Ronda Macan Betawi (1978)
• Gadis Kampus (1979)
• Mencari Cinta (1979)
• Kabut Sutra Ungu (1979)
• Remaja-remaja (1979)
• Perjuangan dan Doa (1980)
• Amalia SH (1981)
• Bukan Impian Semusim (1981)
• Nila di Gaun Putih (1981)
• Si Pitung Beraksi Kembali (1981)
• Sekuntum Mawar Putih (1981)
• Bawalah Aku Pergi (1981)
• Simphony yang Indah (1981)
• Mendung Tak Selamanya Kelabu (1982)
• Rumput-Rumput yang Bergoyang (1983)
• Kadarwati (1983)
• Dia Sang Penakluk (1984)
• Sebening Kaca (1985)
• Takdir Marina (1986)
• Pendekar Bukit Tengkorak (1987)
• Saur Sepuh (Satria Madangkara) (1988)
• Jurus Dewa Naga (1989)
• Rio Sang Juara (1989)
• Turangga (1990)
• Pengantin Remaja (1991)
• Pedang Ulung (1993)